ὑφαιρέω

English (LSJ)

fut. -ήσω (ὑφελῶ in Aq.Ex.5.19): aor. ὑφεῖλον (aor. 1 Med.

   A ὑφειλάμην LXXJb.21.18): Ion. ὑπαιρέω, etc., Hdt.3.65, al.:—seize underneath or inwardly, τοὺς δ' ἄρ' ὑπὸ τρόμος εἷλεν Il.5.862, cf. Od.24.450.    II draw or take away from under, ὑπὸ δ' ᾕρεον ἕρματα νηῶν Il.2.154; ἄνθεμον ποντίας ἐέρσας Pi.N.7.79; [τὸ παιδίον τῆς μητρός] Pl.Tht.161a; τὴν χεῖρα ὑφῄρει tried to draw it away, Ar.Pl.689.    2 take away underhand, filch away, [τῶν Ἀθηναίων] τοὺς ξυμμάχους Th.3.13; ὑ. τὴν πρόσοδον, τὴν εὐπορίαν, diminish it gradually, ib.31,82; purloin, steal, βοῦν PSI4.366.2 (iii B. C.); ταῦτα (sc. ζεῦγος χεροψελίων κτλ.) ib.10.1128.30 (iii A.D.); of a doctor, ὑ. τὸ οἰνάριον καὶ τὸ λουτρόν remove from the regime, Sor.2.15; ὑ. τῆς ὑποψίας gradually to take away part of... Th.1.42; so ὑ. τοῦ πλήθεος Hp.VM5; τοῦ τόνου Luc.Philops.8; τῆς ὀργῆς Phalar.Ep.72 codd. (ὑφῆκα Valckenaer):—Pass., ὑφῃρέθη σου, κάλαμος ὡσπερεὶ λύρας S.Fr.36; ὑπαραιρημένος put secretly away, made away with, Hdt.3.65:—also Med., filch, purloin, Ar.Eq.745, Nu.179, Pl.1140, D.45.58, PCair.Zen.350.4 (iii B. C.), etc.; ὑ. τοὺς καιροὺς τῆς πόλεως Aeschin.3.66; τὴν δημοκρατίαν ἄρδην ὑ. ib.145; ὑ. τί τινος filch it from him, Hdt.5.83, Lys.14.37, etc.; χρήματα ἐξ Ἐλαιοῦντος Hdt.9.116; ὑ. μοῦ τὴν ἀπολογίαν Hyp.Lyc.11; ὑ. τι ἐξ ἱερῶν ἢ ὁσίων Pl.Lg.857b: abs., Ar.V.556.    3 Med. also c. acc. pers., ὑ. τινά τινος rob him of... Aeschin.3.222; σιγῇ τοῦθ' ὑφαιρούμεσθά νιν keep it from him... E.El.271.    4 subtract, deduct, ὑφαιρεθέντος τοῦ ἐπιδεκάτου IG42(1).103.325, al. (Epid., iv B. C.); ὑφαιρουμένης τῆς προικὸς τῆς προδεδομένης POxy.1102.10 (ii A. D.).

Greek (Liddell-Scott)

ὑφαιρέω: μέλλ. -ήσω (ὑφελῶ παρὰ τῷ Ἀκύλ. Π. Δ.): ἀόρ. ὑφεῖλον (ἀόριστ. α΄ ὑφεῖλα Βυζαντ.)· Ἰωνικ. ὑπαιρέω, κλπ., Ἡρόδ. Κυριεύω κάτωθεν ἢ ἐσωτερικῶς, τοὺς δ’ ἄρ’ ὑπὸ τρόμος εἷλε Ἰλ. Ε. 862, Ὀδ. Ω. 450. ΙΙ. ἀφαιρῶ τι ὑποκάτωθέν τινος, ὑπὸ δ’ ᾕρεον ἕρματα νηῶν Ἰλ. Β. 154· καὶ λείριον ἄνθεμον ποντίας ὑφελοῖσ’ ἐέρσας Πινδ. Ν. 7. 117, ἴδε Σχόλ.· τὸ παιδίον τῆς μητρὸς Πλάτ. Θεαίτ. 161Α· τὴν χεῖρα ὑφῄρει, προσεπάθει νὰ ἀποσύρῃ, Ἀριστοφ. Πλ. 689. 2) ἀφαιρῶ κρυφίως, ὑποκλέπτω, τῶν Ἀθηναίων τοὺς ξυμμάχους Θουκ. 3. 13· ὑφ. τὴν πρόσοδον, τὴν εὐπορίαν, ἐλαττώνω αὐτὴν βαθμηδόν, ὁ αὐτ. 31. 82· ὑφ. τῆς ὑποψίας, κατὰ μικρὸν ἀφαιρῶ μέρος..., ὁ αὐτ. 1. 42· οὕτως, ὑφ. τοῦ πλήθους Ἱππ. π. Ἀρχ. Ἰητρ. 10· τοῦ τόνου, τῆς ὀργῆς Λουκ. Φιλοψ. 8, κλπ.· ― Παθ., ὑφῃρέθη σοι κάλαμος ὡσπερεὶ λύρας Σοφ. Ἀποσπάσμ. 34· ὑπαραιρημένος, κρυφίως ἀφῃρημένος, Ἡρόδ. 3. 65· ― οὕτω καὶ ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, ἀφαιρῶ κρυφίως, ὑποκλέπτω, κλέπτω, σφετερίζομαι, Ἀριστοφ. Ἱππ. 745, Νεφ. 179, Πλ. 1140, Δημ. 1119. 6 κἑξ., κλπ.· ὑφ. τοὺς καιροὺς τῆς πόλεως Αἰσχίν. 63. 12· ὑφ. τὴν δημοκρατίαν ὁ αὐτ. 74. 13· ― ὑφ. τί τινος, ὑποκλέπτω τι ἀπό τινος, Ἡρόδ. 5. 83., 9. 116, Λυσί. 143. 17, κλπ.· ὑφ. μου τὴν ἀπολογίαν Ὑπερείδ. ὑπὲρ Λυκόφρ. 10· ὑφ. τι ἔκ τινος Πλάτ. Νόμ. 857Β. 3) ἐν τῷ μέσ. τύπῳ, ὡσαύτως μετ’ αἰτ. προσώπου, ὑφ. τινά τινος, ἀπογυμνῶ τινά τινος, Αἰσχίν. 85. 30· σιγῇ τοῦθ’ ὑφαιρούμεσθά νιν, τηροῦμεν αὐτὸ μυστικὸν ἀπ’ ἐκείνου διὰ τῆς σιγῆς, Εὐρ. Ἠλ. 271.

French (Bailly abrégé)

-ῶ :
f. ὑφαιρήσω, ao.2 ὑφεῖλον;
Pass. ao. ὑφῃρέθην, etc.
supprimer peu à peu, retrancher graduellement : πρόσοδον THC un revenu ; τῶν Ἀθηναίων τοὺς ξυμμάχους THC détacher habilement ou secrètement du parti des Athéniens leurs alliés ; τὸν λόγον PLUT couper la parole ; avec le gén. seul, retrancher de, diminuer : τῆς ὑποψίας THC effacer, càd oublier la méfiance ; τοῦ τόνου LUC relâcher la tension;
Moy. ὑφαιρέομαι-οῦμαι détourner à son profit, dérober : τι qch ; τινά τινος, τινά τι qch à qqn ; τοὺς καιρούς ESCHN s’emparer des occasions et les faire tourner à son profit.
Étymologie: ὑπό, αἱρέω.