δεκατεύω

English (LSJ)

   A exact tithe from, τινά D.22.77; τὰς πόλεις Jusj. ap. Lycurg.81; τούτους δεκατεῦσαι τῷ ἐν Δελφοῖσι θεῷ make them pay a tithe to Apollo, Hdt.7.132; of things, δ. τὰ ἐξ ἀγροῦ ὡραῖα tithe them (as an offering)... X.An.5.3.9; δ. τοὺς Θηβαίους τοῖς θεοῖς Plb.9.39.5:—Pass., ἀναγκαίως ἔχει [τὰ χρήματα] δεκατευθῆναι τῷ Διΐ Hdt.1.89; ἐλπὶς ἦν δεκατευθῆναι τὰς Θήβας, i.e. that it would be taken and tithed, X.HG6.3.20,5.35.    2 abs., to be a δεκατευτής, Ar.Fr. 455.    II in war, take out the tenth man for execution, decimate, D.C.48.42, etc.    2 divide into ten sections, τινάς App.BC1.49.    III = ἀρκτεύω, Lys.Fr.250S., D.ap.Harp.    IV metaph. in Astrol., to be superior to, Man.6.279.

German (Pape)

[Seite 543] 1) den Zehend eintreiben, übh. von einer Steuererhebung, die man als gehässig bezeichnen will, s. Böckh Staatzh. II p. 57; τινά, von Jemand, Dem. 22, 77. – 2) den zehnten Theil nehmen, bes. um ihn einer Gottheit zu weihen, τούτους δεκατεῦσαι τῷ θεῷ Her. 7, 132; τὰ χρήματα δεκατευθῆναι τῷ Διΐ 1, 89; τὰ ἐξ ἀγροῦ τῇ θεῷ Xen. An. 5, 3, 9; τοὺς Θηβαίους τοῖς θεοῖς Pol. 9, 39; vgl. Harpocr.; Plut. Camill. 8; τὰς οὐσίας Alexis Ath. VI, 225 f; pass., τοὺς Θηβαίους δεκατευθῆναι Xen. Hell. 6, 8, 20 u. 5, 35, es soll ihnen als Strafe aufgelegt werden, den Zehend zu geben. – Den zehnten Mann hinrichten, decimiren, Dio Cass.; vgl. Dion. H. 9, 50. – Nach B. A. 235 auch = δεκάζειν.

Greek (Liddell-Scott)

δεκατεύω: (δεκάτη) λαμβάνω ἢ ἀπαιτῶ τὴν δεκάτην (ὡς φόρον) παρά τινος, ὑποχρεώνω αὐτὸν νὰ πληρώνῃ τὸ δέκατον, τινὰ Δημ. 617. 22· τὰς πόλεις Λυκοῦργ. 158. 6· τούτους δεκατεῦσαι τῷ ἐν Δελφοῖσι θεῷ, νὰ ὑποχρεώσωσιν αὐτοὺς νὰ πληρώνωσι μέρος τι (τὸ δέκατον) εἰς τὸν Ἀπόλλωνα, Ἡρόδ. 7. 132· - ὡσαύτως ἐπὶ πραγμάτων, δ. τὰ ἐξ ἀγροῦ ὡραῖα, ἀποδεκατίζω αὐτὰ (ὡς προσφορὰν ἢ ἀπαρχήν), Ξεν. Ἀν. 5. 3, 9· καὶ οὕτω, παθ., ἀναγκαίως ἔχει τὰ χρήματα δεκατευθῆναι τῷ Διῒ Ἡρόδ. 1. 89· ἐντεῦθεν παροιμ., ἐλπὶς ἧν δεκατευθῆναι τὰς Θήβας, δηλ. ὅτι θὰ ἐκυριεύοντο καὶ θὰ ὑπεβάλλοντο εἰς δεκάτη, Ξεν. Ἑλλ. 6. 3, 20., 5. 35. 2) ἀπολ., εἶμαι δεκατευτής, Ἀριστοφ. Ἀποσπ. 392. ΙΙ. καθιερώνω ἢ ἀφιερώνω τὸν δέκατον ἄνθρωπον, ἐξορίζω τῆς χώρας ἕνα μεταξὺ δέκα, πρβλ. Creuzer Xanth. σ. 178· - ἐν πολέμῳ, λαμβάνω ἕκαστον δέκατον ἄνθρωπον καὶ παραδίδω εἰς θάνατον, Δίων Κ. 48. 42. κτλ., πρβλ. Διον. Ἁλ. 9. 50· - ἐν Ἀππ. Ἐμφ. 1. 49, ἀντὶ δεκατεύοντες πρέπει νὰ ἀναγνωσθῇ δέκα τινάς.

French (Bailly abrégé)

pf. inus.
prélever la dîme.
Étymologie: δέκατος.

Spanish (DGE)

(δεκᾰτεύω) I tr.
1 imponer el diezmo, someter al pago del diezmo como tributo, c. ac. de pers. ἑαυτούς D.22.77, τὰς ... τὰ τοῦ βαρβάρου προελομένας (πόλεις) juram. en Lycurg.81
•c. ac. de pers. y dat. de un dios δεκατεῦσαι τῷ ἐν Δελφοῖσι θεῷ ofrecer el diezmo de sus bienes al dios de Delfos Hdt.7.132, Θηβαίους ... ἐψηφίσαντο δεκατεύσειν τοῖς θεοῖς Plb.9.39.5, en v. pas. σφέα ἀναγκαίως ἔχει δεκατευθῆναι τῷ Διί Hdt.1.89, ὡς νῦν Θηβαίους ... δεκατευθῆναι ἐλπὶς εἴη X.HG 6.3.20, Ῥωμαίους ὑπὸ Τυρρηνῶν δεκατευομένους ἀπήλλαξεν Plu.2.267f
•c. ac. int. δεκατείαν τινὰ καινὴν δεκατευθῆναι D.C.47.16.4.
2 recoger el diezmo, tomar el diezmo c. ac. de cosa δεκατεύων τὰ ἐκ τοῦ ἀγροῦ ὡραῖα θυσίαν ἐποίει τῇ θεῷ tomando el diezmo de los frutos del campo ofrecía un sacrificio a la diosa X.An.5.3.9, en v. pas. δράγματα καὶ ... στεφάνους, ἅσσ' ἀπὸ λικμητοῦ δεκατεύεται Nicaenet.3.5.
3 consagrar, ofrecer el diezmo c. ac. de cosa τὰ τῶν πολεμίων δεκατεύσειν εὐξάμενος τότε, νῦν δεκατεύει τὰ τῶν πολιτῶν Plu.Cam.8
•c. ac. de cosa y dat. de un dios τῷ Ἡρακλεῖ ... ἐδεκάτευον τὰς οὐσίας Plu.2.267e, cf. Did.CP 25 (p.316), Phot.δ 151.
4 en cont. milit. diezmar, ejecutar a un hombre de cada diez σφᾶς αὐτοὺς παρεῖχον, εἴτε βούλοιτο δεκατεύειν Plu.Ant.44, τοὺς συστρατευσαμένους αὐτῷ D.C.Epit.7.17.6, δύο ... ἑκατονταρχίας D.C.48.42.2.
5 dividir en diez grupos (τούσδε τοὺς νεοπολίτας) App.BC 1.49.
6 fig., astrol., del influjo de los astros prevalecer sobre εὖτ' ἂν ... Μήνην ... Ἄρης δεκατεύῃ Man.6.279, ἡ Σελήνη δεκατεύει τὸν Κρόνον Vett.Val.376.10, cf. 389.3.
II intr.
1 ser perceptor del diezmo Ar.Fr.472, cf. Hsch., Phot.δ 151, 156.
2 equiv. a ἀρκτεύω hacer de osa las muchachas atenienses en las fiestas de Ártemis Brauronia, Lys.Fr.250S., ἐπεὶ ἔπρασσον αὐτὸ αἱ παρθένοι περὶ τὸν δεκαετῆ χρόνον οὖσαι Hsch.