ἀρετή

English (LSJ)

[ᾰ], ἡ,

   A goodness, excellence, of any kind, in Hom. esp. of manly qualities, ποδῶν ἀρετὴν ἀναφαίνων Il.20.411; ἀμείνων παντοίας ἀρετὰς ἠμὲν πόδας ἠδὲ μάχεσθαι καὶ νόον 15.642; so of the gods, τῶν περ καὶ μείζων ἀ. τιμή τε βίη τε 9.498; also of women, Od.2.206; ἀ. εἵνεκα for valour, Hdt.8.92: pl., ἀ. ἀπεδείκνυντο displayed brave deeds, Id.1.176, 9.40.    b later, of the gods, chiefly in pl., glorious deeds, wonders, miracles, SIG1172, Str.17.1.17; ζῶσαι ἀ. IG14.966, cf. 1 Ep.Pet.2.9: also in sg., ὄψιν ἰδοῦσα ἀρετὴν τῆς θεοῦ IG2.1426b, cf. Isyll. 62, BSA21.169,180.    2 generally, excellence, ἡ ἀ. τελείωσίς τις Arist. Metaph.1021b20, cf.EN1106a15, etc.; of persons, ἄνδρα πὺξ ἀρετὰν εὑρόντα Pi.O.7.89, cf. P.4.187, B.9.13, etc.; τὸ φρονεῖν ἀ. μεγίστη Heraclit. 112: in pl., forms of excellence, μυρίαι ἀνδρῶν ἀ. B.13.8, cf. Gorg. Fr.8, etc.; δικαστοῦ αὕτη ἀ. Pl.Ap.18a; esp. moral virtue, Democr. 179, 263, al., Gorg.Fr.6; opp. κακία, X.Mem.2.1.21, cf.Pl.R.500d, Lg. 963a, 963c sq., D.60.17, Arist.EN1102a6, Pol.1295a37, etc.; good nature, kindness, etc., E.Fr.163.    b of animals, things, as land, Hdt.4.198, 7.5, Th.1.2; ἡ ἐν ἀρετῇ κειμένη γῆ productive land, PTeb.5.165 (ii B. C.); ἵππου Hdt.3.88; κυνῶν, ἵππων, Pl.R.335b; σκεύους ib.601d; [ἀστακοῦ] Archestr.Fr.24; ἀ. βίου Pl.R.618c; πολιτείας Lg.886b, etc.    3 prosperity, Od.13.45.    II ἀ. εἴς τινα active merit, good service done him, ἐς τοὺς Ἕλληνας Th.3.58, cf. 2.40; ἀ. περί τινα X. An.1.4.8; ἀνταποδοῦναι ἀ. Th.4.19; ἀρετὰς παρασχέσθαι ὑπέρ τινος D.19.312; ἀρετῆς ἕνεκα, freq. in honorary Inscrr., IG22.107.14, etc.    III reward of excellence, distinction, fame, πλούτῳ δ' ἀρετὴ καὶ κῦδος ὀπηδεῖ Hes.Op.313, cf. Sapph.80, Pi.N.5.53, al.; ἀθάνατος ἀ. S.Ph.1420, Pl.Smp.208d; ἃ ἆθλα τοῦ πολέμου τοῖς ἀνδράσιν ἐστίν, ἐλευθερία καὶ ἀ. Lycurg.49; of God, δόξα καὶ ἀ. 2 Ep.Pet.1.3: in pl., glories, Thgn.30, Pi.N.10.2, al.; πλοῦτος ἀρεταῖς δεδαιδαλμένος Id.O. 2.53; γενναίων ἀ. πόνων E.HF357 (lyr.), cf. Lys.2.26; προγόνων ἀ. Pl.R.618b; in LXX freq. of the praises of God, Is.42.8, al.    IV Ἀρετή personified, Prodic.1, Arist.Fr.675, Callix.2, CIG2786, SIG 985.10, etc.    V ἡ ἀ. σου as a title, Your worship, PLips.13 ii 20, etc.    VI an engine of war, Ath.Mech.38.11.    VII a plaster, Androm. ap. Gal.13.531.

German (Pape)

[Seite 349] (ἀρι –, ἀρείων, ἄριστος, Ἄρης, vgl. ἀρεί. ων), ἡ, Tugend, nicht im christl., sondern im Griech. Sinne; Vortrefflichkeit, Güte, Vorzug, von Geist u. Leib. Hom. Od. 17, 322 ἥμισυ γάρ τ' ἀρετῆς ἀποαίνυται εὐρυόπα Ζεὺς ἀνέρος, εὖτ' ἄν μιν κατὰ δούλιον ἦμαρ ἕλῃσιν. In diesem Sinne Hom. öfters von den Heroen; Iliad. 13, 237 συμφερτὴ δ' ἀρετὴ πέλει ἀνδρῶν καὶ μάλα λυγρῶν, Zenodot u. Aristophanes Byz. συμφερτὸς δὲ βίη, Aristarch συμφερτὴ δ' ἀρετή, s. Scholl. Nicanor. u. Didym.; die Götter haben ἀρετή Iliad. 9, 498, Pferde 23, 276 (vgl. Aristot. Eth. 2, 5 Xen. Hier. 2, 2), Penelope Od. 2, 206. 24, 197, die Füße eines Mannes Iliad. 20, 411; ὄφρ' ἀρετὴν παρέχωσι θεοὶ καὶ γούνατ' ὀρώρῃ Od. 18, 133; κρείσσων ἀρετῇ τε βίῃ τε Iliad. 23, 578; τῶν περ καὶ μείζων ἀρετὴ τιμή τε βίη τε 9, 498; ἐμὴν ἀρετὴν εἶδός τε δέμας τε ὤλεσαν ἀθάνατοι Od. 18, 251. 19, 124; ἀλλὰ καὶ ἔνθεν ἐμῇ ἀρετῇ βουλῇ τε νόῳ τε ἐκφύγομεν 12, 211; οὕτω γάρ κέν μοι ἐυκλείη τ' ἀρετή τε εἴη ἐπ' ἀνθρώπους 14, 402; auffallende Vbdg σὺν μεγάλῃ ἀρετῇ ἐκτήσω ἄκοιτιν Od. 24, 193; Plural dreimal: πόσιν παντοίῃς ἀρετῇσι κεκασμένον Od. 4, 725. 815; τοῦ γένετ' ἐκ πατρὸς πολὺ χείρονος υἱὸς ἀμείνων παντοίας ἀρετάς, ἠμὲν πόδας ἠδὲ μάχεσθαι, καὶ νόον ἐνπρώτοισι Μυκηναίων ἐτέτυκτο Iliad. 15, 642. Auch bei Herod. Tapferkeit, Muth, 8, 92; ἀρετὰς ἀποδείκνυσθαι, Heldenthaten vollbringen, 1, 176. 9, 40; ἀρετὰς πράσσειν, Großthaten verrichten, Pind. I. 5, 11; vgl. Plat. Rep. X, 618 b; ἐπὶ γένεσι καὶ προγόνων ἀρεταῖς καὶ ῥώμῃ τῆς πόλεως Menex. 243 c; Xen. Cyr. 4. 1, 5, u. sonst auch Sp. Vorzüglichkeit, Trefflichkeit, χώρη ἀρετὴν ἄκρη Her. 7, 5, wie γῆς Thuc. 1, 2; Plat. Critia 110 e 117 b u. Sp., wie Pol. 2, 15, 1 u. öfter; ἅρματος Xen. Hier. 11, 5; σώματος ἀρετή, ὑγίεια Plat. Gorg. 479 b; Arist. rhet. 1, 3; Schönheit, Xen. Cyr. 5, 1, 4; ὀφθαλμῶν, ὤτων Plat. Rep. 1, 353 b; ἑκἀστου σκεύους καὶ ζώου X, 601 d; κυνῶν, ἵππων I, 335 b u. sonst. Bei den Att. wird aber die moralische Bedeutung, Tugend, vorherrschend, u. bleibt es bei den Spätern; bes. Tüchtigkeit des Sinnes u. des Handelns vereinigt. Dah. geistiger Vorzug, ἀρεταί, vortreffliche Eigenschaften übh.; Plat. spricht auch von ἀρετὴ τεκτονική, πολιτική, Kunst u. Fertigkeit, Prot. 322 d; κυβερνητική Alc. I, 135 a; δικαστοῦ Apol. 18 a. d. i. die Pflicht. Bei Thuc. 3, 58 ἡ ἀρετὴ ἡ ἐς τοὺς Ἕλληνας, Verdienst; ebenso ἡ περὶ ἐμὲ ἀρετή Xen. An. 1, 4, 8; ἀρετῆς καὶ δόξης λόγος Dem. 19, 142; Auszeichnung, φέρει εἰς τοὺς πολλοὺς ἀρετήν Thuc. 1, 38; Harpocr. erkl. dah. εὐδοξία; vgl. B. A. 443 u. Soph. Phil. 1420 ἀθάνατον ἀρετὴν ἔσχον.