βασιλεύω

English (LSJ)

   A to be king, rule, reign, οὐ μέν πως πάντες βασιλεύσομεν ἐνθάδ' Ἀχαιοί Il.2.203; ἶσον ἐμοὶ βασίλευε 9.616; ἐν ὑμῖν . . βασίλευε was king among you, Od.2.47; ὄφρ' Ἰθάκης κατὰ δῆμον . . βασιλεύοι 22.52; also of a woman, ἢ βασίλευεν ὑπὸ Πλάκῳ reigned as queen, Il.6.425; ἡ δὲ Πύλου βασίλευε Od.11.285: in aor., to have become king, Hdt.2.2: c. gen., to be king of, rule over, ἐν . . Ἰθάκῃ βασιλεύσει Ἀχαιῶν Od.1.401, etc.; βασιλεύοντος βασιλέων Ἀρσάκου PAvrom.1A1: c. dat., to be king among, Γιγάντεσσιν βασίλευεν Od. 7.59; later β. ἐπὶ τὰς δύο βασιλείας LXX 1 Ma.1.16:—Pass., to be governed by a king, Pl.R.576d, 576e,al., Arist.Pol.1284b39, etc.: c.acc. cogn., βασιλείαν πασῶν δικαιοτάτην βασιλεύεσθαι Pl.Lg.680e: generally, to be governed or administered, Pi.P.4.106, etc.; ὑπὸ νόμου Lys. 2.19: hence, submit to the king, Plu.Sull.12.    b to be ἄρχων β. at Athens, Isoc.18.5,IG12.7<*>6, al.; of other magistrates, SIG709 (Chersonesus), 1054 (Samothrace).    c later ἡ βασιλεύουσα πόλις the imperial city, of Rome, Ath.3.98c, cf. CPHerm.125ii3.    2 enjoy as master, τῶ χρυσῶ β. Theoc.21.60 codd.    3 abs., live royally, β. ἐν πενίᾳ Plu.2.101d, cf. 1 Ep.Cor.4.8.    II causal, appoint as king, τινά LXXJd.9.6; but β. τισὶ βασιλέα make them a king, ib. 1 Ki.8.22, 12.1.

German (Pape)

[Seite 437] 1) König sein, herrschen, absolut, Il. 2, 203; Ἰθάκης κατὰ δῆμον Odyss. 22, 52; ἔνθα τε Μίνως ἐννέωρος βασίλευε Διὸς μεγάλου ὀαριστής 19, 179; ἶσον ἐμοὶ βασίλευε, καὶ ἥμισυ μείρεο τιμῆς Iliad. 9, 616; von einer Frau, nicht = regieren, sondern an einen König verheirathet sein, Iliad. 6, 425 μητέρα δ', ἡ βασίλευεν ὑπὸ Πλάκῳ ὑληέσσῃ; Pind. P. 4, 166 N. 9, 11; bei Att., ἐν ταῖς πόλεσιν Plat. Rep. V, 473 c; ἐν Πέρσαις Xen. Cyr. 1, 5, 4; ἐβασίλευσε, er wurde König, Her. 1, 130; Thuc. 2, 99. Bei Andoc. 1, 17 ἄρχων βασιλεύς sein. – 2) Mit einem Casus, τινί, Odyss. 7, 59 ὅς ποθ' ὑπερθύμοισι Γιγάντεσσιν βασίλευεν, Homerisch anstatt des genitiv.; Iliad. 2, 206 ἵνα σφίσι βασιλεύῃ; Pind. P. 10, 3; gew. τινός, Od. 11, 285 ἡ δὲ Πύλου βασίλευε, s. oben über Iliad. 6, 425, vgl. Scholl.; Her. 1, 206; χώρας, θεῶν, Plat. Polit. 259 a Conv. 195 c; Folgde. – Pass., von Königen beherrscht, verwaltet werden, τιμά Pind. P. 4, 106; πόλις Plat. Legg. III, 684 a; ὑπὸ νόμου Lys. 2, 19; βασιλευθῆναι Pol. 4, 1. – 3) von der königlichen Partei sein, Plut. Syll. 12. – 4) wie ein König leben, Plut. virt. et vit. E.; N. T.

French (Bailly abrégé)

ao. ἐβασίλευσα, pf. βεβασίλευκα;
1 être roi, régner : β. Ἀχαιῶν OD régner sur les Achéens, sur les Grecs ; avec le dat. β. Γιγάντεσσιν OD régner sur les Géants ; en parl. d’une femme être reine, càd femme du roi ; Pass. être gouverné par un roi ; être gouverné souverainement;
2 devenir roi;
3 vivre en roi;
4 être partisan de la royauté.
Étymologie: βασιλεύς.