μεσημέρι
χρὴ τῶν ἀγαθῶν διακναιομένων πενθεῖν ὅστις χρηστὸς ἀπ' ἀρχῆς νενόμισται → when a good man is hurt, all who would be called good must suffer with him | when good men are being dragged down, anyone with worthy credentials must feel their pain | when the noble are afflicted, those who all their lives have been deemed loyal must mourn
Greek Monolingual
το (ΑM μεσημέριον, Α δωρ. τ. μεσαμέριον, Μ μεσημέριν και μεσομέριν και μισομέρι)
(το ουδ. ως επίρρ.) κατά το μέσο της ημέρας (α. «πᾷ δὴ τὸ μεσαμέριον πόδας ἕλκεις», Θεόκρ.
β. «το μεσημέρι θα ετοιμάσω τις βαλίτσες μου»)
νεοελλ.
1. συνεκδ. η προχωρημένη ή περασμένη ώρα της ημέρας («πήγε μεσημέρι κι ακόμη να ξυπνήσει»
2. φρ. «μάς πήρε το μεσημέρι» — αργήσαμε, καθυστερήσαμε
3. παροιμ. «μεσημέρι τά μπάζω, μεσημέρι τά βγάζω, τί έχουν τα έρμα και ψοφούν;» — λέγεται για τους νωθρούς ανθρώπους οι οποίοι, ενώ δυστυχούν από δική τους υπαιτιότητα, δεν συνειδητοποιούν την κατάστασή τους
νεοελλ.-μσν.
1. το μέσο της ημέρας, η ώρα που μεσουρανεί ο Ήλιος, η δωδέκατη ώρα της ημέρας («πέρασε το μεσημέρι κι ακόμη δεν φάγαμε»)
2. φρ. «κάνω κάτι μέρα μεσημέρι» — κάνω κάτι κατά τη διάρκεια της ημέρας και έτσι γίνεται ολοφάνερη η ενέργειά μου («τή λήστεψε μέρα μεσημέρι»)
μσν.
ο νότιος άνεμος.
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. μεσημέρι είναι μεταγενέστερος (Θεόκριτος), σύνθετο εκ συναρπαγής από τη φρ. μέση ἀμέρα].
