View source for πλευρά

{{LSJ1
|Full diacritics=πλευρά
|Medium diacritics=πλευρά
|Low diacritics=πλευρά
|Capitals=ΠΛΕΥΡΑ
|Transliteration A=pleurá
|Transliteration B=pleura
|Transliteration C=plevra
|Beta Code=pleura/
|Definition=ᾶς, ἡ, <span class="sense"><p>&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">A</span> = [[πλευρόν]], <b class="b2">rib</b>, rare in sg., βοὸς π. <span class="bibl">Hdt.4.64</span>; παρὰ τὴν π. ἑκάστην <span class="bibl">Arist.<span class="title">HA</span>513b29</span>: pl., <b class="b2">ribs</b>, <span class="bibl">Id.<span class="title">PA</span>654b35</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">2</span> pl., generally, <b class="b2">side</b> of a man or animal, ἄλλοτ' ἐπὶ πλευρὰς κατακείμενος, ἄλλοτε δ' αὖτε ὕπτιος <span class="bibl">Il.24.10</span>; of <b class="b2">both sides</b>, ἀνὰ πλευράς τε καὶ ὤμους <span class="bibl">23.716</span>; οὐρῇ δὲ πλευράς τε καὶ ἰσχία ἀμφοτέρωθεν μαστίεται <span class="bibl">20.170</span>, cf. <span class="bibl">Hes.<span class="title">Sc.</span>430</span>, <span class="bibl">A.<span class="title">Pr.</span>71</span>, <span class="bibl"><span class="title">Eu.</span>843</span> (lyr.): sg., also, of <b class="b2">one side</b>, <span class="bibl">S.<span class="title">OC</span>1260</span>, <span class="bibl"><span class="title">Aj.</span>834</span>, etc.; a <b class="b2">side</b> of beef, etc., <span class="bibl"><span class="title">PCair.Zen.</span>381.5</span> (iii B.C., written <b class="b3">πλερά</b>): the pl. form is v.l. in <span class="bibl">E.<span class="title">Hec.</span>826</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">II</span> <b class="b2">side</b>, of things and places, νηὸς πλευραί <span class="bibl">Thgn.513</span>; χωρίου <span class="bibl">Pl.<span class="title">Sis.</span>388e</span>; [<b class="b3">Πακτωλοῦ</b>] <span class="bibl">D.P. 833</span>; of an army, αἱ π. τοῦ πλαισίου <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>3.4.22</span>, cf. <span class="bibl">28</span>, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Mar.</span> 25</span>, etc.; παρὰ π. τινὶ εἶναι <span class="bibl">Plb.5.26.6</span>; <b class="b3">παρὰ π</b>., opp. <b class="b3">κατὰ κεφαλήν</b>, <span class="title">IG</span>22.463.72 </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">III</span> Math., <b class="b2">side</b> of a triangle or other figure, <span class="bibl">Antipho Soph.13</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Ti.</span>53d</span>, <span class="bibl">54c</span>, etc.: esp. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">b</span> <b class="b2">side</b> of a rectangle, ib.<span class="bibl">36c</span>: hence, <b class="b2">one factor</b> of any product, <span class="bibl">Id.<span class="title">Tht.</span>148a</span>, <span class="bibl">Arist. <span class="title">Metaph.</span>1051a26</span>, <span class="bibl">Euc.7</span> <span class="title">Def.</span>17, etc. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">c</span> <b class="b2">side</b> of a square of cube, and <b class="b2">root</b> of a square of cubic number, Id.8.11, 12, <span class="title">Theol.Ar.</span>11; <b class="b3">κυβικὴ π</b>. cube <b class="b2">root</b>, <span class="bibl">Ph.<span class="title">Bel.</span>52.4</span>. </span><span class="sense">&nbsp;&nbsp;&nbsp;<span class="bld">d</span> <b class="b2">generator</b> of a cone or cylinder, <span class="bibl">Archim.<span class="title">Sph.Cyl.</span>1.8</span>, <span class="bibl">12</span>.</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0631.png Seite 631]] ἡ, gew. im plur., die <b class="b2">Seiten</b> des menschlichen u. thierischen Leibes, die Rippen, vgl. Arist. H. A. 1, 15; so Hom. vom Löwen οὐρῇ δὲ πλευράς τε καὶ ἰσχία μαστίεται, Il. 20, 170; ἄλλοτ' ἐπὶ πλευρὰς κατακείμενος, [[ἄλλοτε]] δ' [[αὖτε]] [[ὕπτιος]], Il. 24, 10, u. öfter; immer im plur., wie Hes. Sc. 430; ἡλασε ἐν πλευραῖσι χαλκόν, Pind. N. 10, 70; ἀμφὶ πλευραῖς μασχαλιστῆρας [[βάλε]], Aesch. Prom. 71, auch [[τίς]] μ' ὑποδύεται πλευρὰς ὀδύν.α, Eum. 806; Soph. auch sing., Trach. 678. 922; πλευρὰν διαῤῥήξαντι τῷδε φασγάνῳ, Ai. 821; Eur.; u. in Prosa, Her. 9, 72, κατὰ πλευρὰν ἐπὶ δεξιὰ περιήγαγε Plat. Tim. 36 c. – Bei mathematischen Figuren, bes. beim Quadrat, die Seite, Plat. Tim. 53 d 54 c u. sonst; auch der Factor eines Products. – Die Seite eines Blattes, σελίδων σημάντορα πλευρῆς, der Bleistift, Philp. 17 (VI, 62). – Bei K. S. auch die Ehegattinn, vgl. Jac. A. P. p. 418.
}}
{{ls
|lstext='''πλευρά''': -ᾶς, ἡ, = [[πλευρόν]], Λατ. costa, [[λίαν]] σπάνιον ἐν τῷ ἑνικ., πλ. βοὸς Ἡρόδ. 4. 64· παρὰ τὴν πλ. ἑκάστην Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 3. 3, 17· ―παρὰ τοῖς Χριστ. ποιηταῖς, [[σύζυγος]], Ἰακώψ. εἰς Ἀνθ. Π. σ. 418· ―πληθ., τὰ [[πλευρά]], Λατ. costae, Ἀριστ. π. Ζ. Μορ. 2. 9, 8, κ. ἄλλ. 2) ἐν τῷ πληθ., [[καθόλου]], τὰ πλευρὰ ἀνθρώπου ἢ ἄλλου ζῴου, ἄλλοτ’ ἐπὶ πλευρὰς κατακείμενος, [[ἄλλοτε]] δ’ [[αὖτε]] [[ὕπτιος]] Ἰλ. Ω. 10· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ ἀμφοτέρων τῶν μερῶν, ἀνὰ πλευράς τε καὶ ὤμους Ψ. 716· οὐρῇ δὲ πλευράς τε καὶ ἰσχία [[ἀμφοτέρωθεν]] μαστίεται Υ. 170, πρβλ. Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 430· οὕτω παρ’ Ἡροδ. 9. 72, Αἰσχύλ. Πρ. 71, Εὐμ. 843· ― ἐν τῷ ἑνικ., [[ὡσαύτως]], ἐπὶ τοῦ ἑνὸς μέρους, Σοφ. Ο. Κ. 1260, Αἴ. 834 κτλ.· [[μάλιστα]] ὁ Elmsl ἐν Εὐρ. [[Ἡρακλ]]. 824 νομίζει ὅτι οἱ Τραγικ. ἐχρῶντο τῷ θηλ. τύπῳ μόνον ἐν τῷ ἑνικ. καὶ ἀντὶ τοῦ πληθ. πλευραί, πλευραῖς, κτλ., προτιμᾷ τὴν γραφὴν πλευρὰ (τά), πλευροῖς, κτλ., πρβλ. Πόρσ. εἰς Εὐρ. Ἑκάβ. 820, Ὀρ. 217. ΙΙ. τὰ [[πλευρά]], ἐπὶ πραγμάτων ἢ τόπων, πλευραὶ νηὸς Θέογν. 513· χωρίου, ποταμοῦ Πλάτ. Σίσυφ. 388Ε, Διον. Π. 833· ἐπὶ στρατοῦ, αἱ πλ. τοῦ πλαισίου Ξεν. Ἀν. 3. 4, 22, 28, πρβλ. Πλουτ. Μάρ. 25, κτλ.· ― κατὰ πλευρὰν Πλάτ. Τίμ. 36C· παρὰ πλ. τινι [[εἶναι]], μένειν Πολύβ. 5. 26, 6, κτλ. ΙΙΙ. ἐν τοῖς Μαθ., ἡ πλευρὰ τριγώνου ἢ ἄλλου σχήματος, Πλατ. Τίμ. 53D, 54C, κτλ. 2) ἡ πλευρὰ ὀρθογωνίου, καὶ ἀκολούθως ὁ [[ἕτερος]] τῶν παραγόντων γινομένου τινός, ὁ αὐτ. ἐν Θεαιτ. 148Α, Εὐκλείδ. 7. 17, κτλ. 3) ἡ πλευρὰ τετραγώνου ἢ κύβου καὶ ἡ [[ῥίζα]] τετραγωνικοῦ ἢ κυβικοῦ ἀριθμοῦ, ὁ αὐτ. 8. 11 καὶ 12. IV. ἡ σελὶς βιβλίου, ὡς τὸ Γερμαν. Seite, Ἀνθ. Π. 6. 62. ― Πρβλ. [[πλευρόν]].
}}
{{bailly
|btext=ᾶς (ἡ) :<br />côté, flanc ; côté <i>ou</i> flanc d’une armée ; <i>t. de math.</i> côté d’un triangle.<br />'''Étymologie:''' DELG étym. obscure ; pê famille de *pel-, avec idée de « étendre, étendue ».
}}
{{StrongGR
|strgr=of [[uncertain]] [[affinity]]; a [[rib]], i.e. (by [[extension]]) [[side]]: [[side]].
}}
{{Thayer
|txtha=πλευρᾶς, ἡ, from [[Homer]] ([[who]] [[always]] uses the plural) [[down]]; the [[side]] of the [[body]]: Acts 12:7.
}}
{{grml
|mltxt=η, ΝΜΑ<br /><b>1.</b> το [[πλευρό]]<br /><b>2.</b> καθένα από τα επιμήκη τοξοειδή οστά, κοίλα [[προς]] τα [[μέσα]], τα οποία σχηματίζουν, [[μαζί]] με τους θωρακικούς σπονδύλους και το [[στέρνο]], το [[κύτος]] του θώρακα (α. «[[κάταγμα]] στην [[τρίτη]] [[δεξιά]] [[πλευρά]]» β. «τείνουσι [[παρά]] τε τὴν πλευράν ἑκάστην φλεβία», <b>Αριστοτ.</b>)<br /><b>3.</b> το πλάγιο [[μέρος]] οποιασδήποτε επιφάνειας (α. «στην αριστερή [[πλευρά]] του χωριού» β. «στη [[δεξιά]] [[πλευρά]] του αεροπλάνου» γ. «νηὸς [πρὸς] πλευρῇσιν ὑπὸ ζυγὰ θήσομεν ἡμεῑς», <b>Θέογν.</b>)<br /><b>4.</b> <b>μαθημ.</b> [[κάθε]] [[ευθεία]] που περιορίζει ένα επίπεδο [[σχήμα]] (α. «[[πλευρά]] τριγώνου» β. «[[πλευρά]] γωνίας»)<br /><b>5.</b> [[κάθε]] επίπεδη [[επιφάνεια]] στερεού σχήματος, [[έδρα]] («πλευρές του κύβου»)<br /><b>νεοελλ.</b><br /><b>1.</b> <b>μτφ.</b> ὁψη, [[άποψη]] ενός θέματος («το [[πρόβλημα]] εξετάστηκε προσεκτικά από [[κάθε]] [[πλευρά]]»)<br /><b>2.</b> <b>(γεωδ.)</b> η [[ευθεία]] που ενώνει δύο τριγωνομετρικά [[σημεία]] του δικτύου<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «γνήσιες πλευρές»<br /><b>ανατ.</b> οι πλευρές, τα οστά που συνάπτονται με το [[στέρνο]]<br />β) «νόθες πλευρές»<br /><b>ανατ.</b> οι πλευρές που συνάπτονται έμμεσα η καθεμιά με την [[αμέσως]] υπερκείμενη<br />γ) «αυχενικές πλευρές» <b>ιατρ.</b> [[ανωμαλία]] στη [[διάπλαση]] τών οστών τών πλευρών, [[κατά]] την οποία μια [[πλευρά]] εκτείνεται [[πλάγια]] από τον έβδομο αυχενικό σπόνδυλο [[προς]] το [[επάνω]] [[μέρος]] του στέρνου<br />δ) «από τη δική μου [[πλευρά]]» — από εμένα, εκ μέρους μου<br /><b>μσν.-αρχ.</b><br />(με αρχική [[αναφορά]] στην Εύα)<br />η [[σύζυγος]]<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> <b>μαθημ.</b> α) ο [[ένας]] από τους παράγοντες γινομένου<br />β) τετραγωνική ή κυβική [[ρίζα]] αριθμού<br /><b>2.</b> [[σελίδα]] βιβλίου.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολ. Κατά μία [[άποψη]], οι λ. [[πλευρά]] / [[πλευρόν]] (<span style="color: red;"><</span> <i>πλε</i>-<i>Fαρ</i>) ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>pelᾱ</i>- / <i>pel</i>- «[[απλώνω]], [[εκτείνω]]» (<b>πρβλ.</b> [[παλάμη]], [[πέλαγος]], [[πλαξ]] <b>κ.λπ.</b>) με μηδενισμένο το πρώτο [[φωνήεν]] και συνεσταλμένο το δεύτερο, και εμφανίζουν [[επίθημα]] -<i>Fαρ</i>- / -<i>wer</i>, όπως και οι λ. [[νευρά]] / [[νεῦρον]] (<span style="color: red;"><</span> <i>sne</i>-<i>wer</i>-). Από τη λ. [[πλευρά]] παράγεται το [[τοπωνύμιο]] <i>Πλευρών</i> με το εθνικό <i>Πλευρώνιος</i>, τα οποία μαρτυρούνται και στη Μυκηναϊκή στους τ. <i>pereuronade</i> = <i>Πλευρώναδε</i> και <i>pereuronijo</i> = <i>Πλευρώνιος</i>.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[πλευρικός]], <i>πλευρίς</i>, [[πλευρίτης]], [[πλευρίτις]](-<i>ίτιδα</i>), [[πλεύρωμα]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[πλευριαίος]], [[πλευρίον]], [[πλευρισμός]], [[πλευρόθεν]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[πλευρώδης]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α συνθετικό) [[πλευροκοπώ]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[πλευροειδώς]], [[πλευροπριστήρ]], [[πλευροτυπής]]<br /><b>μσν.</b><br />[[πλευρογέννητος]], <i>πλευρόμητρος [[πλευροπάτωρ]], [[πλευρότρωτος]], [[πλευροφυής]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[πλευρεκτομή]], [[πλευροβράγχιο]], [[πλευροδυνία]], [[πλευρόκοκκος]], [[πλευρολυσία]], [[πλευρομίτωση]], [[πλευρόνηκτος]], [[πλευρόνημα]], [[πλευροπνευμονία]], [[πλευρόπονος]], [[πλευρόσιγμα]]. (Β' συνθετικό) [[αμφίπλευρος]], [[ανισόπλευρος]], [[άπλευρος]], [[δεκάπλευρος]], [[δίπλευρος]], [[εξάπλευρος]], [[επτάπλευρος]], [[ετερόπλευρος]], [[ισόπλευρος]], [[μονόπλευρος]], [[οκτάπλευρος]], [[πεντάπλευρος]], [[πολύπλευρος]], [[τετράπλευρος]], [[τρίπλευρος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[αντίπλευρος]], <i>αρτιόπλευρος</i>, <i>ατερόπλευρος</i>, [[βαθύπλευρος]], [[βούπλευρος]], [[διπλασιόπλευρος]], <i>έκπλευρος</i>, [[έμπλευρος]], [[ερίπλευρος]], [[εύπλευρος]], [[ημίπλευρος]], [[ισοπληθόπλευρος]], [[λευκόπλευρος]], [[μεγαλόπλευρος]], [[περίπλευρος]], [[στρογγυλόπλευρος]], [[σύμπλευρος]], [[τανύπλευρος]], [[χαλκόπλευρος]], [[χρυσόπλευρος]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[διάπλευρος]], [[ολόπλευρος]], [[παράπλευρος]]].
}}
{{lsm
|lsmtext='''πλευρά:''' -ᾶς, ἡ = [[πλευρόν]],<br /><b class="num">I.</b> [[πλευρά]], Λατ. [[costa]], σε Ηρόδ.· [[κυρίως]] στον πληθ., τα [[πλευρά]], οι πλευρές, σε Ομήρ. Ιλ., Ηρόδ., Αττ.· στον ενικ. επίσης, από το [[μέρος]] κάποιου, σε Σοφ.<br /><b class="num">II.</b> τα [[πλευρά]], λέγεται για πράγματα και τόπους, πλευραὶ [[νηός]], σε Θέογν.· <i>χωρίου</i>, <i>ποταμοῦ</i>, σε Πλάτ.· λέγεται για [[στράτευμα]], <i>αἱ πλευραὶ τοῦ πλαισίου</i>, σε Ξεν.<br /><b class="num">III.</b> [[σελίδα]] βιβλίου, σε Ανθ.
}}
{{elru
|elrutext='''πλευρά:''' ион. [[πλευρή]] ἡ<br /><b class="num">1)</b> ребро ([[βοός]] Her.);<br /><b class="num">2)</b> (преимущ. pl.) бок: ἐπὶ πλευρὰς κατακείμενος Hom. лежа на одном или на другом боку;<br /><b class="num">3)</b> сторона (τοῦ πλαισίου Xen.; τοῦ τριγώνου Plat.);<br /><b class="num">4)</b> фланг (ἡ δεξιὰ π. Xen.);<br /><b class="num">5)</b> край, окраина (αἱ πλευραὶ τῶν [[χωρίων]] Plat.);<br /><b class="num">6)</b> страница (σελίδων π. Anth.).
}}
{{elnl
|elnltext=πλευρά -ᾶς, ἡ, Ion. πλευρή anat. rib, zijde, meestal plur. overdr. zijde, flank:. αἱ πλευραὶ τοῦ πλαισίου de flanken van het carré Xen. An. 3.4.22. wisk. zijde, van een driehoek, Antiphon B 13.45, van een rechthoek. Plat. Tim. 36c.
}}