View source for τύφω

{{LSJ1
|Full diacritics=τύφω
|Medium diacritics=τύφω
|Low diacritics=τύφω
|Capitals=ΤΥΦΩ
|Transliteration A=týphō
|Transliteration B=typhō
|Transliteration C=tyfo
|Beta Code=tu/fw
|Definition=[ῡ], <span class="bibl">Hdt.4.196</span>, etc.: aor.inf. <span class="sense"><span class="bld">A</span> θῦψαι Hsch., Suid. [[sub verbo|s.v.]] [[ἀτυφία]]: pf. τέθῠφα dub. cj.in <span class="bibl">Crobyl.4</span> (τέθαιφε cod.A Ath.), <span class="bibl">Plb.5.42.3</span> (ὑπο-): —Pass., <span class="bibl">Arist.<span class="title">Mete.</span>362a7</span>, <span class="bibl">Call.<span class="title">Del.</span>141</span>, etc.: fut. τῠφήσομαι (ἐκ-) <span class="bibl">Men.505</span>: aor. ἐτύφην (ἐπ-) <span class="bibl">Ar.<span class="title">Lys.</span>221</span>: pf. [[τέθυμμαι]] (ἐπι-) <span class="bibl">Pl.<span class="title">Phdr.</span> 230a</span>:—[[raise a smoke]], <span class="bibl">D.37.36</span>: c. acc. cogn., <b class="b3">τύφειν καπνόν</b> Hdt.l.c.: abs., [[smoke]], ἐπὶ σποδῷ μυδῶσα κηκὶς μηρίων ἐτήκετο κἄτυφε κἀνέπτυε <span class="bibl">S.<span class="title">Ant.</span>1009</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">II</span> trans., [[smoke]], <b class="b3">τῦφε πολλῷ τῷ καπνῷ</b> (sc. <b class="b3">τοὺς σφῆκας</b>) <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>457</span> (troch.), cf. <span class="bibl">1079</span> (troch.):—Pass., [μέλισσαι] καπνῷ τυφόμεναι <span class="bibl">A.R.2.134</span>; τυφόμεθα ([[varia lectio|v.l.]] τυφούμεθα) ὑπὸ τοῦ καπνοῦ <span class="bibl">Jul.<span class="title">Caes.</span>310d</span>. </span><span class="sense"><span class="bld">2</span> [[consume in smoke]], [[burn slowly]], τυφέτω, καιέτω τὸν Αἴτνας μηλονόμον <span class="bibl">E.<span class="title">Cyc.</span>659</span> (lyr.); τ. τὸν χόρτον <span class="bibl">D.S.3.29</span> (as [[varia lectio|v.l.]] for πυροῦσι): metaph., Crobyl. [[l.c.]]:—Pass., [[smoke]], [[smoulder]], τύφεται Ἴλιον <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>145</span> (lyr.), cf. <span class="bibl"><span class="title">Ba.</span>8</span>; [χθὼν] καπνῷ κατερείπεται τυφομένα <span class="bibl">Id.<span class="title">Hec.</span>478</span> (lyr.); τυφέσθω Κύκλωψ <span class="bibl">Id.<span class="title">Cyc.</span> 655</span>; <b class="b3">λίνον τυφόμενον</b> [[smouldering]] [[flax]], <span class="bibl"><span class="title">Ev.Matt.</span>12.20</span> ( = λ. καπνιζόμενον <span class="bibl">LXX <span class="title">Is.</span>42.3</span>): metaph., [[τυφόμενος]] [[πόλεμος]] = [[smouldering]], but not yet broken out, <span class="bibl">Plu.<span class="title">Sull.</span>6</span>; also of the fire of love, πόθοις τυφόμενον γλυκὺ πῦρ <span class="title">AP</span>12.63 (Mel.), cf. <span class="bibl">92</span> (Id.), <span class="bibl">5.123</span> (Phld.), <span class="bibl">130</span> (Id.), <span class="bibl">11.41</span> (Id.).</span>
}}
{{pape
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1166.png Seite 1166]] fut. θύψω, aor. ἔθυψα, perf. τέθυμμαι, aor. ἐτύφην, Rauch, Dampf machen, κηκὶς μηρίων ἐτήκετο κἄτυφε κἀνέπτυε, Soph. Ant. 996; rauchern, καπνὸν τύφειν, Rauch machen, Her. 4, 196; καπνῷ τύφειν μελίσσας, die Bienen mit Rauch vertreiben; auch καπνῷ τύφειν τὴν πόλιν, die Stadt mit Rauch und Qualm erfüllen, Ar. Vesp. 457. 1059. – In Rauch aufgehen lassen, bes. in langsamem Feuer verbrennen, versengen, pass. rauchen, schweelen, glimmen, τύφεται Ἴλιον, Eur. Troad. 146; δόμων ἐρείπια τυφόμενα, Bacch. 8; u. übertr., sich in langsamer Gluth verzehren, bes. von der Liebe, πόθοις τυφόμενον γλυκὺ πῦρ, Mel. 13 (XII, 63); τύφεσθε ὑποκαιόμενοι, 4 (XII, 92); τύφεται πῦρ ἐγκρύφιον, Philodem. 15 (V, 124), u. öfter in Anth.; τύφεσθαι καὶ θυμιᾶσθαι, Arist. meteor. 2, 5; τυφόμενος [[πόλεμος]], ein glimmender, noch nicht völlig ausgebrochener Krieg, Plut. Sulla 6, u. a. Sp. – Verwandt mit θύω, fumus. – [Υ im aor. pass. ist kurz.]
}}
{{ls
|lstext='''τύφω''': [ῡ], ἀόρ. ἔθυψα. Ἡσύχ., Σουΐδ.· πρκμ. τέθῠφα, Κρώβυλος ἐν «Ἀπολιπούσῃ» 1, (κατὰ Meineke ἀντὶ τέθαφε). - Παθ. μέλλ. τῠφήσομαι (ἐκ-) Μένανδρ. ἐν «Φιλαδέλφοις» 4· ἀόρ. ἐτύφην (ἐπ-) Ἀριστοφ. Λυσ. 221· πρκμ. τέθυμμαι Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 186, (ἐπι-) Πλάτ. Φαῖδρ. 230Α. [Ἐκ τῆς √ΤΥΦ ἢ ΘΥΦ (ἥτις φαίνεται οὖσα ἐκτεταμένος [[τύπος]] τῆς √ΘΥ, θύω) παράγονται αἱ λέξεις τῦφος, τυφῶν, τυφώς, τυφεδών, τυφεδανός, [[ἴσως]] δὲ καὶ τὸ τυφλός· πρβλ. Σανσκρ. dhûp, dhûp-ayâmi (fumigo), dhûp-as (thus)· Μέσ. Γερμ. dimpf-en (dampfen, [[καπνίζω]]).] Ἐγείρω καπνόν, μετὰ συστοίχ. αἰτ., καπνὸν τύφειν Ἡρόδ. 4. 196· - ἀπολ., [[καπνίζω]], κηκίς... ἔτυφε κἀνέπτυε Σοφ. Ἀντ. 1009. ΙΙ. μεταβ., [[καπνίζω]] τι, διὰ καπνοῦ [[περιβάλλω]], τῦφε πολλῷ τῷ καπνῷ (ἐξυπακ. τοὺς σφῆκας), «καίων δίωκε» (Σχόλ.), Ἀριστοφ. Σφ. 457. - Παθητ., [μέλισσαι] καπνῷ τυφόμεναι Ἀπολλ. Ρόδ. Β. 134. 2) μεταφορ., καπνῷ [[τύφω]] πόλιν, [[γεμίζω]] τὴν πόλιν μὲ καπνόν, «ζαίω» [[μωραίνω]] τοὺς κατοίκους, Ἀριστοφ. Σφ. 1079· πρβλ. [[ὑφάπτω]] παρὰ Δημ. 977. 7, [[ἔνθα]] φαίνεται ὅτι τὸ ὑφάπτειν ἐν μεταλλείῳ ἐτιμωρεῖτο ὡς [[ἀδίκημα]], 3) [[καταστρέφω]] ἐν καπνῷ, [[καίω]] δι’ ἡσύχου καὶ καπνίζοντος [[πυρός]], βραδέως καὶ κατ’ ὀλίγον [[καίω]], τύφετ’ ὦ. καίετ’ ὦ τὸν Αἴτνας μηλονόμον Εὐρ. Κύκλ. 659, τ. τὸν [[χόρτον]] Διόδ. 3. 29· μεταφ., Κρώβυλ. ἔνθ’ ἀνωτ. - Παθ., [[καπνίζω]], καίομαι διὰ βραδέος [[πυρός]], «κρυφοκαίομαι», τύφεται Ἴλιον Εὐρ. Τρῳ. 146, πρβλ. Βάκχ. 8· [χθὼν] καπνῷ κατερείπεται τυφομένα ὁ αὐτ. ἐν Ἑκ. 478· τυφέσθω [[Κύκλωψ]] ὁ αὐτ. ἐν Κύκλωπ. 655· - μεταφ., τυφόμενος [[πόλεμος]], ὑποκαιόμενος, ἀλλὰ [[μήπω]] ἀρξάμενος, Πλουτ. Σύλλ. 6· τεθυμμένος ὠμῇ ξὺν ὀργῇ Αἰσχύλ. Ἱκ. ἔνθ’ ἀνωτ.· [[ὡσαύτως]] ἐπὶ ὑποκρυπτομένου ἔρωτος, πόθοις τυφόμενον γλυκὺ πῦρ Ἀνθ. Π. 12. 63, πρβλ. 92 πῦρ τύφεται ἐγκρύφιον 5. 124· δύσμορε, τυφομένη 131· καὶ πῦρ ἀπλήστῳ τύφετ’ ἑνὶ κραδίῃ 11. 41· - πρβλ. [[ἐπιτύφομαι]].
}}
{{bailly
|btext=<i>f. et ao. inus., pf.</i> τέτυφα, <i>Pass. pf.</i> τέθυμμαι;<br /><b>I.</b> faire fumer : τ. καπνόν HDT faire naître de la fumée ; <i>Pass.</i> être allumé de manière à produire de la fumée ; <i>fig.</i> couver comme un feu qui s’allume, s’allumer lentement;<br /><b>II.</b> <i>abs.</i> <b>1</b> faire de la fumée;<br /><b>2</b> remplir de fumée, enfumer : καπνῷ τύφειν (σφῆκας) AR enfumer des guêpes, les chasser (de la ruche) au moyen de la fumée ; <i>fig.</i> envelopper de fumée, aveugler ; stupéfier, hébéter;<br /><b>3</b> consumer dans la fumée ; incendier, brûler, acc..<br />'''Étymologie:''' R. Τυφ, p. allong. de la R. Θυ, fumer ; v. [[θύω]], cf. <i>lat.</i> fumus.
}}
{{StrongGR
|strgr=[[apparently]] a [[primary]] [[verb]]; to [[make]] a [[smoke]], i.e. [[slowly]] [[consume]] [[without]] [[flame]]: [[smoke]].
}}
{{Thayer
|txtha=([[τῦφος]], [[smoke]]); from [[Herodotus]] [[down]]; to [[cause]] or [[emit]] [[smoke]] (Plautus fumifico), [[raise]] a [[smoke]]; [[passive]] ([[present]] participle τυφόμενος) to [[smoke]] (Vulg. fumigo): Matthew 12:20.
}}
{{grml
|mltxt=Α<br /><b>1.</b> [[σηκώνω]] καπνό («ἐσβάντες ἐς τὰ πλοῑα τύφειν καπνόν», <b>Ηρόδ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>(αμτβ.)</b> [[βγάζω]] καπνό, [[καπνίζω]]<br /><b>3.</b> <b>(μτβ.)</b> α) [[περιβάλλω]] με καπνό («τῡφε πολλῷ τῷ καπνῷ [τοὺς σφῆκας]», <b>Αριστοφ.</b>)<br />β) [[γεμίζω]] [[κάτι]] με καπνό («τῷ καπνῷ τύφων ἅπασαν τὴν πόλιν καὶ πυρπολῶν», <b>Αριστοφ.</b>)<br />γ) [[καταστρέφω]] [[κάτι]] καίγοντάς το, [[μεταβάλλω]] [[κάτι]] σε καπνό<br />δ) <b>μτφ.</b> i) [[ζαλίζω]], [[μωραίνω]]<br />ii) [[υποκινώ]], [[υποδαυλίζω]] («ὁ συμμαχικὸς [[πόλεμος]] [[πάλαι]] τυφόμενος», <b>Πλούτ.</b>)<br /><b>4.</b> <b>παθ.</b> <i>τύφομαι</i><br />καίγομαι [[σιγά]] [[σιγά]], [[κρυφοκαίω]] («τυφέσθω [[Κύκλωψ]]», <b>Ευρ.</b>).<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. [[τύφω]] (<span style="color: red;"><</span> <i>θύφω</i>, με [[ανομοίωση]] τών δασέων) ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>d</i><sup>h</sup><i>ub</i><sup>h</sup>- που αποτελεί παρεκτεταμένη [[μορφή]] της ρίζας <i>d</i><sup>h</sup><i>eu</i>- «[[διασκορπίζω]], [[στροβιλίζω]]» (<b>βλ. λ.</b> <i>θύω</i> [Ι]). Το θ. του ρήματος συνδέεται με τα: αρχ. ιρλδ. <i>dub</i> «[[μαύρος]]», γοτθ. <i>daufs</i> «πωρωμένος, [[ασυνείδητος]]», αρχ. άνω γερμ. <i>toub</i> «[[ανόητος]]» και <i>t</i><i>ū</i><i>rar</i>, <i>t</i><i>ū</i><i>bar</i> «[[τρελός]]». Το ρ. [[τύφω]] διατηρεί την αρχική σημ. της ρίζας <i>d</i><sup>h</sup><i>ub</i><sup>h</sup>- «[[καπνός]]». Τα παράγωγα [[ωστόσο]] του ρήματος [[τύφος]] και [[τυφλός]] χρησιμοποιήθηκαν με την εξελιγμένη σημ. της ρίζας: «[[σκοτάδι]], [[σκοταδισμός]] του πνεύματος, [[ανοησία]], [[μωρία]], [[μεγαλομανία]], [[καυχησιολογία]], [[ματαιοδοξία]], [[αλαζονεία]]». Το επίθ. [[τυφλός]] χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει αυτόν που δεν βλέπει, που βρίσκεται στο [[σκοτάδι]], ενώ το ουσ. [[τύφος]], [[εκτός]] από «[[ανοησία]], [[αλαζονεία]]», χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει στην ιατρική [[ορολογία]] τη [[νάρκη]] και τον λήθαργο που προκαλείται από υψηλό πυρετό].
}}
{{lsm
|lsmtext='''τύφω:''' [ῡ], αόρ. <i>ἔθυψα</i>· παρακ. <i>τέθῠφα</i> — Παθ., μέλ. <i>τῠφήσομαι</i>, αόρ. βʹ ἐτύφην [ῠ], παρακ. <i>τέθυμμαι</i>·<br /><b class="num">I.</b> [[εγείρω]], [[σηκώνω]] καπνό, καπνὸν [[τύφω]], σε Ηρόδ.· απόλ., [[καπνίζω]], σε Σοφ.<br /><b class="num">II. 1.</b> μτβ., [[καπνίζω]] [[κάτι]], [[περιβάλλω]] [[κάτι]] με καπνό, <i>τοὺς σφῆκας</i>, σε Αριστοφ.<br /><b class="num">2.</b> μεταφ., καπνῷ [[τύφω]] πόλιν, [[γεμίζω]] την πόλη με καπνό, στον ίδ.<br /><b class="num">3.</b> [[καταστρέφω]] μέσα στον καπνό, [[καίω]] [[αργά]]-[[αργά]], σε Ευρ. — Παθ., σιγοκαίομαι, κρυφοκαίομαι, στον ίδ.· μεταφ., τυφόμενος [[πόλεμος]], που κρυφοκαίει [[αλλά]] δεν έχει ξεσπάσει [[ακόμα]], σε Πλούτ.· ομοίως, λέγεται για κρυφό έρωτα, σε Ανθ.
}}
{{elnl
|elnltext=τύφω [~ θύω] in compos. perf. med. -τέθυμμαι, fut. -θύψω intrans. rook afgeven, roken:. κηκὶς μηρίων... ἔτυφε het schenkelvet rookte Soph. Ant. 1009. met acc. uitroken, onder de rook zetten:; τῦφε πολλῷ τῷ καπνῷ rook ze (de wespen) uit met veel rook Aristoph. Ve. 457; in rook doen opgaan:; τύφετε... τὸν Αἴτνας μηλονόμον doe de herder van de Etna in rook opgaan Eur. Cycl. 659; pass.:; τύφεται Ἴλιον Troje gaat in rook op Eur. Tr. 145; overdr.: ποθοῖς τυφόμενον γλυκὺ πῦρ een zoet vuur dat smeult van verlangen AP 12.63.6; πόλεμος πάλαι τυφόμενος een oorlog die al lang aan het smeulen is Plut. Sull. 6.2.
}}
{{elru
|elrutext='''τύφω:''' (ῡ) (pf. pass. τέθυμμαι)<br /><b class="num">1)</b> [[дымить]]: [[κηκὶς]] [[κἄτυφε]] (= καὶ ἔτυφε) [[κἀνέπτυε]] Soph. жир (сжигаемых жертв) чадил и шипел; τ. καπνόν Her. разводить (сигнальный) дым;<br /><b class="num">2)</b> [[выкуривать]] (τοὺς σφῆκας τῷ καπνῷ Arph.): τῷ καπνῷ τ. ἅπασαν τὴν πόλιν Arph. наполнять весь город дымом;<br /><b class="num">3)</b> [[зажигать]], [[воспламенять или сжигать на медленном огне]] (τινα Eur. и τι Diod.): [[ἐρείπια]] τυφόμενα Eur. тлеющие развалины; τεθυμμένος ([[varia lectio|v.l.]] τεθειμένος и τεθηγμένος) ὠμῇ ξὺν ὀργῇ Aesch. пылая яростным гневом; [[πόλεμος]] τυφόμενος Plut. тлеющая, т. е. еще не разгоревшаяся война.
}}
{{mdlsj
|mdlsjtxt=<br /><b class="num">I.</b> to [[raise]] a [[smoke]], καπνὸν τ. Hdt.:—absol. to [[smoke]], Soph.<br /><b class="num">II.</b> [[transitive|trans.]] to [[smoke]] out, τοὺς σφῆκας Ar.<br /><b class="num">2.</b> metaph., καπνῶι τ. πόλιν to [[fill]] the [[town]] with [[smoke]], Ar.<br /><b class="num">3.</b> to [[consume]] in [[smoke]], to [[burn]] [[slowly]], Eur.:—Pass. to [[smoulder]], Eur.:—metaph., τυφόμενος [[πόλεμος]] smouldering, but not yet [[broken]] out, Plut.; so of [[concealed]] [[love]], Anth.
}}
{{Chinese
|sngr='''原文音譯'''：tufè 替賀<br />'''詞類次數'''：動詞（1）<br />'''原文字根'''：冒煙<br />'''字義溯源'''：冒煙*，無火焰而慢慢燃燒，將殘的<br />'''同源字'''：1） （[[τυφλός]]）像在煙中的迷糊 2） （[[τυφλόω]]）弄瞎 3） （[[τυφόομαι]]）陷在煙霧中 4） （[[τύφω]]）冒煙 5） （[[τυφωνικός]]）暴風雨<br />'''出現次數'''：總共（1）；太（1）<br />'''譯字彙編'''：<br />1） 將殘的（1） 太12:20
}}