Κανδαύλης

English (LSJ)

ὁ, Lydian name for Hermes, expld. as

   A Candaules, dog-throttler, choke-dog, hound-choker, Hippon.1; name of a Lydian king, Hdt.1.7, al.

Greek Monolingual

Κανδαύλης, ὁ (Α)
1. λυδική ονομασία του Ερμή
2. όνομα Λυδού βασιλιά.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η κλητική Κανδαύλα χρησιμοποιούνταν στην Αρχαία ως επίκληση όπως το κυνάγχα (επίκληση στον Ερμή κατά το παιχνίδι τών ζαριών) < κύων, κυν-ός + ἄγχω «πνίγω, στραγγαλίζω». Ο Ερμής δηλ. εθεωρείτο προστάτης του παιχνιδιού τών ζαριών, ενώ το κύων πέρα από «σκύλος» σήμαινε και «κακή ζαριά». Η επίκληση λοιπόν κυνάγχα στον Ερμή αποσκοπούσε στο να «στραγγαλιστεί ο κύων», στο να αποφευχθεί δηλ. ή να εξουδετερωθεί η κακή ζαριά. Ανάλογη περίπτωση είναι και το αρχ. ινδ. svaghnin < svan- «σκύλος» αλλά και «κακή ζαριά» + -ghn-in «φονεύς». Το Κανδαύλης, επομένως, χρησιμοποιούμενο κατά τον ίδιο τρόπο, είναι σύνθ. < καν- (από ΙΕ ρίζα kwon- «σκύλος», πρβλ. λατ. canis «σκύλος») + -δαυ- (από ΙΕ ρίζα dhau- «πνίγω, πιέζω», πρβλ. αρχ. σλαβ. daviti «στραγγαλίζω») + επίθημα -λᾱ- (< ΙΕ -lā-)].

Russian (Dvoretsky)

Κανδαύλης: ου ὁ Кандавл или Мирсил (сын Мирса, последний царь Лидии из рода Гераклидов, убитый Гигом в 716 г. до н. э.) Her.

Frisk Etymological English

ου
Grammatical information: m.
Meaning: Voc. Κανδαῦλα, Lydian-Phrygian name of Hermes (Hippon. 1), also name of a Lydian king (Hdt.).
Origin: IE [Indo-European]X [probably] [633, 235] *dhau- (= *dheh₂u-?) strangle
Etymology: - Acc. to Hippon. = Κυνάγχα (voc.) "dog-strangler"; relates to Hermes as god of dice (Ἐρμῆς Τύχων) and as term of dice-playing with Skt. śva-ghnín- prop. "dog-killer" (κύων = śvan- name of a unhappy throw) semant. identical. Sittig KZ 52, 204ff.; cf. Kretschmer Glotta 15, 192. Further s. Θαύλιος (of which a relation is quite uncertain). - Quite diff. on Κανδαύλης Bolling Lang. 3, 15ff. (not correct).

Wikipedia EL

Στην ελληνική μυθολογία ο Κανδαύλης ήταν βασιλιάς της Λυδίας, γιος του Μύρσου και για τον λόγο αυτό αποκαλούμενος συνήθως Μυρσίλος, ο «τελευταίος των Ηρακλειδών». Ο Κανδαύλης δολοφονήθηκε με τη συνέργεια της συζύγου του από τον Γύγη, υπηρέτη του που ο Κανδαύλης τον θεωρούσε πιστό. Στη συνέχεια ο Γύγης έγινε βασιλιάς της Λυδίας με σύζυγό του την πρώην σύζυγο του Κανδαύλη.

Στην μυθολογία των αρχαίων Λυδών, στην Μικρά Ασία, με το όνομα Κανδαύλης ήταν γνωστός ένας θεός, ο οποίος ταυτιζόταν ή τουλάχιστον παρομοιαζόταν προς τον θεό Ερμή ή προς τον ήρωα και ημίθεο Ηρακλή των αρχαίων Ελλήνων.

Η πρακτική της επίδειξης της συντρόφου από τον σύντροφό της σε άλλους, έχει πάρει το όνομά της από τον Κανδαύλη και ονομάζεται κανδαυλισμός (Candaulism) στη διεθνή βιβλιογραφία.