οσφραίνομαι: Difference between revisions
ἀσκεῖν περὶ τὰ νοσήματα δύο, ὠφελεῖν ἢ μὴ βλάπτειν → strive, with regard to diseases, for two things — to do good, or to do no harm | as to diseases, make a habit of two things — to help, or at least, to do no harm
(29) |
m (Text replacement - "(*UTF)(*UCP)<b>πρβλ\.<\/b> (<i>)((?:(?=\p{Greek})\p{L})+)(<\/i>-\[\[)((?:(?=\p{Greek})\p{L})+)(\]\])\)" to "πρβλ. $2$4)") |
||
| (One intermediate revision by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=(Α [[ὀσφραίνομαι]] και ὀσφραίνω)<br /><b>1.</b> [[αισθάνομαι]] την [[οσμή]] από [[κάτι]], [[μυρίζω]], μού μυρίζει [[κάτι]] («κρομμύων [[ὀσφραίνομαι]]», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[αντιλαμβάνομαι]], μυρίζομαι, [[παίρνω]] [[μυρωδιά]] («ὀσφραινόμενος | |mltxt=(Α [[ὀσφραίνομαι]] και ὀσφραίνω)<br /><b>1.</b> [[αισθάνομαι]] την [[οσμή]] από [[κάτι]], [[μυρίζω]], μού μυρίζει [[κάτι]] («κρομμύων [[ὀσφραίνομαι]]», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>2.</b> <b>μτφ.</b> [[αντιλαμβάνομαι]], μυρίζομαι, [[παίρνω]] [[μυρωδιά]] («ὀσφραινόμενος τοῦ χρυσίου», <b>Λουκιαν.</b>)<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[προαισθάνομαι]], [[προμαντεύω]] («[[οσφραίνομαι]] τον κίνδυνο»)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> έχω όσφρηση («τὰς αἰσθήσεις τοῦ ἀκούειν... καὶ ὀσφραίνεσθαι», <b>Πλάτ.</b>)<br /><b>2.</b> (ενεργ. μτβ.) <i>ὀσφραίνω τινά τινι</i><br />[[κάνω]] κάποιον να μυρίσει [[κάτι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Το ρ. <i>ὀσ</i>-<i>φραίνομαι</i> (<span style="color: red;"><</span> <i>οδ</i>-<i>σ</i>-<i>φραίνομαι</i>) ανάγεται σε ΙΕ [[ρίζα]] <i>od</i>- «[[αισθάνομαι]], [[μυρίζω]]» (<b>πρβλ.</b> <i>όζω</i>) με ένσιγμο [[επίθημα]] -<i>es</i>- (<b>πρβλ.</b> λατ. <i>odor</i>, -<i>ō</i><i>ris</i> «[[μυρωδιά]]», τα σύνθ. σε -<i>ώδης</i>, τη λ. [[οσμή]]), <i>το</i> οποίο εμφανίζεται στη μηδενισμένη του [[βαθμίδα]], ενώ το β' συνθετικό -<i>φραίνομαι</i> φέρεται ως παράγωγο της λ. [[φρήν]] ([[πρβλ]]. [[ευφραίνω]]) από όπου και η σημ. του ρήματος «[[αισθάνομαι]] την [[οσμή]], [[αντιλαμβάνομαι]], [[παίρνω]] [[μυρωδιά]]». Μορφολογικά προβλήματα, [[ωστόσο]], γεννά η ύπαρξη στην αττ. διάλ. του μέλλ. <i>ὀσφρήσομαι</i> και του αορ. [[ὠσφρόμην]], που πολλοί τους θεώρησαν αναλογικούς σχηματισμούς [[προς]] τα <i>αἰσθήσομαι</i> και <i>ἠσθόμην</i> του ρήματος [[αἰσθάνομαι]]. Η [[σύνδεση]], [[τέλος]], τοῦ [[ὠσφρόμην]] με</i> αρχ. ινδ. <i>jighrati</i> «[[αισθάνομαι]]» ή η [[αναγωγή]] τών τύπων του μέλλ. και του αορ. σε αμάρτυρο <i>όσ</i>-<i>φρος</i> δεν φαίνονται πιθανές]. | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 14:55, 8 May 2023
Greek Monolingual
(Α ὀσφραίνομαι και ὀσφραίνω)
1. αισθάνομαι την οσμή από κάτι, μυρίζω, μού μυρίζει κάτι («κρομμύων ὀσφραίνομαι», Αριστοφ.)
2. μτφ. αντιλαμβάνομαι, μυρίζομαι, παίρνω μυρωδιά («ὀσφραινόμενος τοῦ χρυσίου», Λουκιαν.)
νεοελλ.
προαισθάνομαι, προμαντεύω («οσφραίνομαι τον κίνδυνο»)
αρχ.
1. έχω όσφρηση («τὰς αἰσθήσεις τοῦ ἀκούειν... καὶ ὀσφραίνεσθαι», Πλάτ.)
2. (ενεργ. μτβ.) ὀσφραίνω τινά τινι
κάνω κάποιον να μυρίσει κάτι.
[ΕΤΥΜΟΛ. Το ρ. ὀσ-φραίνομαι (< οδ-σ-φραίνομαι) ανάγεται σε ΙΕ ρίζα od- «αισθάνομαι, μυρίζω» (πρβλ. όζω) με ένσιγμο επίθημα -es- (πρβλ. λατ. odor, -ōris «μυρωδιά», τα σύνθ. σε -ώδης, τη λ. οσμή), το οποίο εμφανίζεται στη μηδενισμένη του βαθμίδα, ενώ το β' συνθετικό -φραίνομαι φέρεται ως παράγωγο της λ. φρήν (πρβλ. ευφραίνω) από όπου και η σημ. του ρήματος «αισθάνομαι την οσμή, αντιλαμβάνομαι, παίρνω μυρωδιά». Μορφολογικά προβλήματα, ωστόσο, γεννά η ύπαρξη στην αττ. διάλ. του μέλλ. ὀσφρήσομαι και του αορ. ὠσφρόμην, που πολλοί τους θεώρησαν αναλογικούς σχηματισμούς προς τα αἰσθήσομαι και ἠσθόμην του ρήματος αἰσθάνομαι. Η σύνδεση, τέλος, τοῦ ὠσφρόμην με αρχ. ινδ. jighrati «αισθάνομαι» ή η αναγωγή τών τύπων του μέλλ. και του αορ. σε αμάρτυρο όσ-φρος δεν φαίνονται πιθανές].
