edoceo

Revision as of 09:22, 15 August 2017 by Spiros (talk | contribs) (3_5)

Latin > English (Lewis & Short)

ē-dŏcĕo: cŭi, ctum, 2, v. a.,
I to teach thoroughly; to instruct, inform, apprise one of any thing (class.; for syn. cf.: doceo, perdoceo, erudio, praecipio, instituo). —With acc. pers. and rei: eadem haec intus edocebo, quae ego scio, Stratippoclem, Plaut. Ep. 5, 1, 56; so id. Trin. 2, 2, 91; Sall. C. 16, 1; Liv. 1, 20; Plin. Pan. 26 al.; cf. in the pass.: Cicero per legatos cuncta edoctus, Sall. C. 45, 1; Liv. 25, 40; Tac. A. 13, 47; Luc. 1, 587; and with acc. pers. and inf.: Etruscam Edocuit gentem casus aperire futuros, Ov. M. 15, 559; cf. in the pass.: edoctus tandem deos esse, Liv. 29, 18.— With acc. pers. and rel. clause: quos ille edocuerat, quae dici vellet, Caes. B. G. 7, 38, 4; so id. B. C. 3, 108, 2; cf. in the pass.: ante edocti, quae interrogati pronuntiarent, id. B. G. 7, 20, 10; Liv. 32, 26: eadem fere quae Volturcius de paratis incendiis senatum edocet (Kritz. docet), Sall. C. 48, 4: ab Evandro edocti, Liv. 32, 26; cf.: tot cladibus edocti, id. 30, 37; and: in qua (disciplina) edoctus esset, id. 24, 4: aliquid, Plaut. Truc. 1, 1, 3: omnia ordine, Liv. 24, 24.— With interrog. clause: quid fieri velit, edocet, Caes. B. G. 3, 18, 2; 7, 19, 4; Liv. 37, 25; cf. Ter. Ph. 3, 3, 7; and with obj. acc. and inf., Verg. A. 8, 13: ut edoceas, ut res se habet, Plaut. Trin. 3, 3, 20.—With acc. pers. and subj. clause: Phanium edocebo, Ne quid vereatur Phormionem, Ter. Ph. 5, 2, 17.—
II Transf., of abstract subjects: fama Punici belli satis edocuerat, viam tantum Alpes esse, Liv. 27, 39: edocuit tamen ratio ... ut videremus, etc., * Cic. Tusc. 3, 33, 80.—Hence, * ēdŏcenter, adv., instructively: scriptum est, Gell. 16, 8, 3.

Latin > French (Gaffiot 2016)

ēdŏcĕō,¹¹ ŭī, ctum, ēre, tr., enseigner à fond, instruire (montrer) entièrement : a) [avec 2 acc.] rem aliquem : Pl. Trin. 372 ; Sall. C. 16, 1 ; Liv. 1, 20, apprendre une chose à qqn ; b) [avec interr. ind.] : eos edocuerat quæ... vellet Cæs. G. 7, 38, 4, il les avait instruits de ce qu’il voulait..., cf. 3, 18, 2 ; edocti quæ... pronuntiarent Cæs. G. 7, 20, 10, instruits de ce qu’ils devaient déclarer ; c) [avec ut subj.] edocuit ratio ut videremus... Cic. Tusc. 3, 80, la raison (le raisonnement) nous a appris à voir... d) [avec prop. inf.] enseigner que, montrer que : Virg. En. 8, 13 ; Liv. 27, 39.

Latin > German (Georges)

ē-doceo, docuī, doctum, ēre, jmd. etwas gründltch lehren, über etwas genau belehren, in etwas genau unterweisen, -unterrichten, jmdm. über etw. genaue Auskunft geben, Nachweisung geben (erteilen), etw. genau angeben, -zeigen, deutlich und begreiflich machen u. dgl., zunächst mündlich, dann auch schriftlich u. durch Boten, gew. mit dopp. Acc., quem Minerva omnes artes edocuit, Sall. fr.: iuventutem mala facinora, Sall. – mit Acc. der Pers.u. folg. indir. Fragesatz, quos ille edocuerat, quae dici vellet, Caes.: ed. ut res se habeat, Plaut.: id unde edoce, Ter. – m. Acc. der Pers.u. folg. Infin., Etruscam edocuit gentem casus aperire futuros, Ov.: u. wechselnd m. Acc. der Sache, superbiam, crudelitatem, deos neglegere, omnia venalia habere edocuit, Sall. – m. folg. Acc. u. Infin., Verg. Aen. 8, 13. – mit bl. Acc. der Pers., multos edocuisse, förmlichen Unterricht erteilt haben, Suet.: der Sache, acta, Sall.: praecepta parentis, Verg.: omnia ordine, Liv. – absol. im Passiv, ab Euandro edocti, Liv.: mit in u. Abl., disciplina, in qua edoctus esset, Liv. - Häufig im Partic. Perf. Pass. m. folg. Acc., edoctus artes belli, Liv.: ed. patrias artes, Tac.: ed. cuncta, von allem genau unterrichtet, Sall.: m. de u. Abl., Seleucus edoctus de origine sua, Iustin. – Übtr. v. abstr. Subjj., m. folg. ut u. Konj., edocuit ratio, ut videremus, quicquid esset in aegritudine mali, id non esse naturale, Cic. – m. folg. Acc. u. Infin., id magis veri simile esse usus reapse experiundo edocet, Pacuv. fr.: fama Punici belli satis edocuerat viam tantum Alpes esse, Liv.