μυστήριον

English (LSJ)

τό, (μύστης, μυέω)

   A mystery or secret rite: mostly in pl., τὰ μ. the mysteries, first in Heraclit.14, cf. Hdt.2.51 (of the mysteries of the Cabiri in Samothrace), etc.; esp. those of Demeter at Eleusis, A.Fr.479, S. Fr.804, E.Supp.173, Ar.Ra.887, etc.; μυστηρίοις τοῖς μείζοσιν, τοῖς ὀλείζοσιν μ., IG12.6.93,96; but usu., τὰ μεγάλα, τὰ μικρὰ μ., Sch.Ar. Pl.846, cf. IG12.313.144, 22.1672.4, Pl.Grg.497c, etc.; πρὸ τῶν μεγάλων μ. τὰ μικρὰ παραδοτέον Iamb.Protr.2; ἀπιέναι πρὸ τῶν μ., i.e. before you have reached the heart of the matter, Pl.Men.76e; τὰ τῆς θεοῦ (sc. Μεγάλης Μητρὸς) μ. OGI540.21 (Pessinus, i A.D.); οἱ θεοὶ οἷς τὰ μ. ἐπιτελεῖται IG5(1).1390.2 (Andania, i B.C.); τὰ μ. ποιεῖν And.1.11, Lys.14.42, cf. Th.6.28 (Pass.); μ. ἐρεῖν And.l.c.: later in sg., PMag.Leid.W.3.42 (ii/iii A.D.).    2 mystic implements and ornaments, σεμνὰ στεμμάτων μυστήρια E.Supp.470; esp. properties, such as were carried to Eleusis at the celebration of the mysteries, ὄνος ἄγω μυστήρια, prov. of an over-loaded beast, Ar.Ra. 159.    b later, object used in magical rites, talisman, δότε πνεῦμα τῷ ὑπ' ἐμοῦ κατεσκευασμένῳ μ. PMag.Leid.V.10.19 (iii/iv A.D.).    3 metaph., ὕπνος, τὰ μικρὰ τοῦ θανάτου μ. Mnesim.11; τῆς Ῥωμαίων ἀρχῆς σεμνὸν μ., of the military sacramentum, Hdn.8.7.4: generally, mystery, secret, Pl.Tht.156a; μυστήριόν σου μὴ κατείπῃς τῷ φίλῳ Men.695, cf. LXX Si.27.16, To.12.7; προσήγγειλε τὰ μ. τοῖς πολεμίοις ib.2 Ma.13.21; μυστήρια βίου Sor.1.3; τοὐμὸν τὸ μ. [the remedy] is my secret, Aret.CD2.7: hence, of a medicine, Gal.13.96, Alex.Trall. 5.4.    4 secret revealed by God, i.e. religious or mystical truth, Corp. Herm.1.16, etc.; τὰ μ. τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν Ev.Matt.13.11; πνεύματι λαλεῖν μυστήρια 1 Ep.Cor.14.2; τὸ μ. τῆς ἀνομίας the mystery of iniquity, 2 Ep.Thess.2.7; τὸν Ἀντιπάτρου βίον οὐκ ἂν ἁμάρτοιτις εἰπὼν κακίας μ. J.BJ1.24.1; esp. of the Gospel or parts of it, τὸ μ. τοῦ εὐαγγελίου Ep.Eph.6.19, cf. 3.9, Ep.Col.1.26, al.; symbol, τὸ μ. τῶν ἑπτὰ ἀστέρων Apoc.1.20, cf. 17.7.    5 σύνηθές τι μ. some vulgar superstition, Sor.1.4.    II Dionysius the tyrant called mouse-holes μυστήρια (μῦς, τηρεῖν), Ath.3.98d.

German (Pape)

[Seite 223] τό, das Geheimniß, Soph. bei Hesych., der ἄῤῥητα καὶ ἀνεξήγητα erklärt; bes. die eigentlichen Mysterien, religiös-politische Geheimlehren, die in mancherlei Feierlichkeiten und Gebräuche gehüllt waren; Her. 2, 51 von den samothracischen Mvsterien; bes. aber die eleusinischen der Demeter, sowohl die kleinen, μικρά, die im Anthesterion, als die großen, τὰ μεγάλα, die im Boedromion gefeiert wurden; Δήμητρος εἰς μυστήρια, Eur. Suppl. 173, vgl. 470; μυστηρίων τῶν ἀποῤῥήτων φάνας ἔδειξεν, Rhes. 943; τὰ μυστήρια ποιεῖσθαι Thuc. 6, 28; Plat. Theaet. 156 a u. Folgde. – Uebh. das heilige Geheimniß, das Heilige, K. S. – Bei den Aerzten ein Heilmittel gegen den Husten. – Nach Ath. III, 98 c nannte Dionysius von Syrakus μυστήρια τὰς τῶν μυῶν διεκδύσεις, ὅτι τοὺς μῦς τηρεῖ.

Greek (Liddell-Scott)

μυστήριον: τό, (μύστης, μυέω) μυστική, ἀπόκρυφος διδασκαλία· ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον πληθ., τὰ μ., θρησκευτικαί τινες ἱεροτελεστίαι, πρῶτον ἐν Ἡρόδ. 2. 51 ἐπὶ τῶν τελετῶν τῶν Καβείρων ἐν Σαμοθρᾴκῃ. Τὰ περιφημότατα μυστήρια ἦσαν τὰ τῆς Δήμητρος ἐν Ἐλευσῖνι, πρῶτον παρ’ Αἰσχύλῳ ἐν Ἀποσπ. 393· τά μεγάλα (ἴδε ἐν λ. μυέω) κατὰ τὸν Βοηδρομιῶνα· τὰ δὲ μικρὰ τὸν Ἀνθεστηριῶνα· ἀλλὰ μυστήρια ἐτελοῦντο ἐν πάσῃ ὁπωσοῦν μεγάλῃ πόλει τῆς Ἑλλάδος, Λοβ. Ἀγλαόφ. 43. Ἐν τῷ συγγράμματι τούτῳ ὁ Λοβέκ. ἀντικρούει τὴν κοινῶς ἐπικρατοῦσαν γνώμην ὅτι τὰ μυστήρια ἦσαν ἀποκαλύψεις σπουδαίων τινῶν καὶ βαθειῶν θρησκευτικῶν ἀποκρύφων ἀληθειῶν. Ἀληθῶς ἦσαν ταῦτα πάντοτε μυστικά· ἀλλὰ πᾶς Ἕλλην ἄνευ διακρίσεως τάξεως καὶ παιδείας, ἴσως δὲ καὶ δοῦλος (σ. 19), ἠδύνατο νὰ μυηθῇ, κατὰ δὲ τοὺς μεταγενεστέρους χρόνους ἔτι καὶ ξένοι (σ. 20). Πιθανῶς τὰ μυστήρια ἦσαν παραστάσεις σκηνικαὶ τῶν θρησκευτικῶν μύθων ὅμοιαι πρὸς τὰ θρησκευτικὰ «μυστήρια» κατὰ τὸν μέσον αἰῶνα ἐν Εὐρώπῃ· - Φράσεις: μ. ποιεῖν Ἀνδοκ. 2. 34, Λυσ. 143, 34· μ. ἐρεῖν Ἀνδοκ. ἔνθ’ ἀνωτ. - Πρβλ. μυέω, μύστης, μυσταγωγός. 2) πᾶν ἀπόκρυφον πρᾶγμα, «μυστικόν», Πλάτ. Θεαίτ. 156Α· μυστήριόν σου μὴ κατείπῃς τῷ φίλῳ Μένανδρ. ἐν Ἀδήλ. 168· σεμνά τῆς σῆς παρθένου μ. Σοφ. Ἀποσπ. 493. 3) ἐπὶ τῶν χρησιμευόντων ἐν ταῖς τελεταῖς τῶν μυστηρίων πραγμάτων, σεμνὰ στεμμάτων μυστήρια Εὐρ. Ἱκέτ. 470· ἰδίως ἱματισμοὶ καὶ ἄλλα πράγματα, ἅτινα ἐκομίζοντο εἰς τὴν Ἐλευσῖνα κατὰ τὴν τέλεσιν τῶν μυστηρίων, ὄνος ἄγων μυστήρια, παροιμ. ἐπὶ κτήνους φέροντος βαρύτερον τοῦ δέοντος φορτίον, Ἀριστοφ. Βάτρ. 159. 4) ἀκολούθως πᾶσα ἐπιστημονικὴ ἀλήθεια ἀπαιτοῦσα διδασκαλίαν, Λοβεκ. Ἀγλαόφ. 127 κἑξ. 5) ἐν τῇ Κ. Δ., θεῖον μυστήριον, τὸ ὑπέρ τὴν ἀνθρωπίνην κατάληψιν, τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν Εὐαγγ. κ. Ματθ. ιγ΄, 11· λαλεῖν μυστήρια Α΄ Ἐπιστ. πρ. Κορ. ιδ΄, 2· τὸ μυστ. τῆς ἀνομίας, μυστηριώδης, ἀκατάληπτος ἀνομία, Β΄ πρ. Θεσσαλ. β΄, 7, πρβλ. κακίας μ. Ἰωσήπ. Ἰουδ. Πόλ. 1. 24, 1· - ἰδίως περὶ αὐτοῦ τοῦ εὐαγγελίου ἢ μερῶν αὐτοῦ, τὸ μ. τοῦ εὐαγγελίου πρὸς Ἐφεσ. ϛʹ, 19, πρβλ. γ΄, 9, πρ. Κολοσ. α΄, 26, κ. ἀλλ. ΙΙ. φάρμακόν τι διὰ τὸν βῆχα, Ἀλέξ. Τραλλ. 5. 248. ΙΙΙ. Διονύσιος ὁ τύραννος ἐκάλει τὰς τῶν μυῶν ὀπὰς ἢ φωλεὰς μυστήρια (μῦς, τηρεῖν), Ἀθήν. 98D.