ῥόδον

Revision as of 15:47, 1 July 2020 by Spiros (talk | contribs) (Text replacement - "<b class="b2">([\w]+ [\w]+ [\w]+)<\/b>" to "$1")

English (LSJ)

τό, metaplast. dat. pl. ῥοδέεσσι v.l. in A.R.3.1020:—

   A rose, first in h.Cer.6, cf. Thgn.537, Pi.I.4(3).18(36), Hdt.8.138, IG12.289; Aeol. βρόδον (q.v.); mostly of Rosa gallica, red rose, Thphr.HP6.6.4, etc.; ῥ. ἑκατοντάφυλλον, Rosa centifolia, cabbage rose, ibid.; ῥ. ἄγριον, Rosa dumetorum, wild rose, ib.6.2.1: metaph., ῥόδα μ' εἴρηκας you've spoken roses of me, have said all things sweet and beautiful, Ar.Nu.910; πάττε πολλοῖς τοῖς ῥόδοις ib.1330: prov., ὗς διὰ ῥόδων 'a bull in a china shop', Crates Com.4.    2 = ῥοδωνιά, Coluth.348.    II Ῥόδα, τά,= ῥοδισμός, Rev.Hist.Rel.97.275 (Bulgaria).    III pudenda muliebria, Pherecr.108.29.

German (Pape)

[Seite 846] τό, die Rose; zuerst H. h. Cer. 6; Theogn. 537; φοινίκεα, Pind. I. 3, 36; ῥόδοις ἐστεφανωμένος, Ar. Equ. 961, der auch ῥόδα μ' εἴρηκας verbindet, Nubb. 900; Folgde; auch in Prosa überall; der Rosengarten, Coluth. 341. – Auch die weibliche Schaam, κόραι τὰ ῥόδα κεκαρμέναι, Pherecrat. bei Ath. VI, 269 b. – Um ῥοδέεσσι bei Ap. Rh. 3, 1020 zu erklären, hat man auch einen nom. τὸ ῥόδος angenommen. – S. ῥοδέα.

Greek (Liddell-Scott)

ῥόδον: τό, κατὰ μεταπλασμὸν δοτ. πληθ. ῥοδέεσι ἀπαντᾷ ἐν Ἀπολλ. Ροδ. Γ.΄ 1020· ― «τριαντάφυλλον», Λατ. rosa, πρῶτον ἐν Ὁμ. Ὕμν. εἰς Δήμ. 6, Θέογν. 537, Πινδ. Ι. 4. 31, Ἡρόδ. 8. 138· ἐν τῷ Αἰολ. τύπῳ βρόδον, Σαπφὼ 19· ― μεταφορ., ῥόδα μ’ εἴρηκας, μὲ τριαντάφυλλα μὲ ἐστόλισες, Ἀριστοφ. Νεφ. 910· πάττε πολλοῖς τοῖς ῥόδοις αὐτόθι 1330· παροιμ., ὗς διὰ ῥόδων, ἐπὶ τῶν σκαιῶν καὶ ἀναγώγων, Κράτης ἐν «Γείτοσιν» 6. 2) = ῥοδωνιά, Κόλουθ. 348. ΙΙ. τὸ γυναικεῖον αἰδοῖον, κόραι ἀρτίως ἡβυλλιῶσαι καὶ, τὰ ῥόδα κεκαρμέναι Φερεκράτ. ἐν «Μεταλλεῦσιν» 1. 29· οὕτω ῥοδωνιά, Κρατῖνος ἐν «Νεμέσει» 5· ῥοδὼν Σχόλ. εἰς Θεόκρ. 11. 10· πρβλ. Ἡσύχ.

French (Bailly abrégé)

ου (τό) :
1 la rose fleur;
2 pudenda muliebria (Phérécrate).
Étymologie: cf. lat. rosa -- DELG de *Ϝρόδον, Ϝ attesté par le myc.

English (Slater)

ῥόδον
   1 rose χθὼν ὥτε φοινικέοισιν ἄνθησεν ῥόδοις (I. 4.18) ]σι τε ῥοδ[ων (supp. Lobel) Δ. 4. c. 2. ῥόδα τε κόμαισι μείγνυται fr. 75. 18.

Spanish

rosa

Greek Monolingual

τὸ, ΜΑ
βλ. ρόδο.

Greek Monotonic

ῥόδον: τό, τριαντάφυλλο, Λατ. rosa, σε Ομηρ. Ύμν., Θέογν. κ.λπ.· Αιολ. βρόδον, σε Σαπφώ· μεταφ., ῥόδα μ' εἴρηκας, με στόλισες με τριαντάφυλλα, μου μίλησες γλυκά και όμορφα, σε Αριστοφ.

Russian (Dvoretsky)

ῥόδον: эол. βρόδον τό роза HH, Pind. etc.: ῥόδοις ἐστεφανωμένος Arph. увенчанный розами; ῥόδα μ᾽ εἴρηκας Arph. твои слова мне (приятны как) розы.

Frisk Etymological English

Grammatical information: n.
Meaning: rose (h. Cer.).
Other forms: Aeol. βρόδον OK
Dialectal forms: Myc. wodowe \/wordo-wen\/ epithet of oil, s. Chadwick-Baumbach 243, Lejeune Mémoires 2, 26.
Compounds: Compp., e.g. ῥοδο-δάκτυλος rosyfingered, adjunct of Ήώς (Hom.), βροδο-δάκτυλος of the moon (Sapph.); cf. Leumann Hom. Wörter 18 n. 9), κυνό-ρροδον n. dog rose, Rosa canina (Thphr.; Strömberg Pfl.namen 30 a. 98).
Derivatives: 1. ῥοδ-έα, -έη, -ῆ f. rose tree (Archil.); 2. -(ε)ών, -(ε)ῶνος m. bed of roses (AP, pap.) with -ωνιά f. bed of roses, rose garden, rose tree (Hecat.; Scheller Oxytonierung 70); 3. -ιη f. bed of roses (Mycale IVa); 4. -όεις of roses (Ψ 186, B., E. in lyr.), -εος id, roselike (poet. h. Cer.), -ινος of roses (Anacr.); on the adj. s. Schmid -εος und -ειος 47 w. n.1, Zumbach Neuerungen 14, and Forderer Gnomon 30, 96; 5. -άριον n. rose ornament (pap.), -ίς, -ίδος f. rose pastille (Dsc.); 6. -ίτης m. rose wine (Dsc.; Redard 98), -ῖτις f. n. of a stone, because of the colour (Plin.; Redard 60); 7. -ουντία f. dish flavoured with roses (Ath.; as if from *ῥοδοῦς; cf. Scheller l.c. w. n.1); 8. -ίζω to cover with roses, of a tomb, with -ισμός, -ίσια pl. = Lat. Rosalia (Asia Minor), also to make smell like roses (Thphr., Alex. Aphr.), intr. to resemble a rose (Dsc.); 9. also the islandname `Ρόδος ? (Georgacas Beitr. z. Namenforsch. 6,155).
Origin: LW [a loanword which is (probably) not of Pre-Greek origin] Iran. ?
Etymology: PGr. Ϝρόδον (= Aeol. βρόδον) comes from the east, pob. first like Arm. vard rose from OIran. *u̯r̥da- ( > NPers. gul id.); Schwyzer 344 n. 2 with Schulze (s.bel.). To this also Aram. wardā', Arab. ward id. Further history debated; after Mayrhofer Arch. Or. 18, 74 from Arab. warada bloom, waruda be red; recalled by Mayrhofer Sprache 7(1961)185. Diff. Schulze BerlAkSb. 1910, 806ff.: with Germ., e.g. OE word thorn-bush, Lat. rubus blackberry-bush from IE *u̯r̥dho-; to be rejected. Pelasgian etymology by v. Windekens Le Pélasgique 132. -- From Greek prob. Lat. rosa, in detail unlear (s. W.-Hofmann s.v.).

Middle Liddell

ῥόδον, ου, τό,
the rose, Lat. rosa, Hhymn., Theogn., etc.; aeolic βρόδον, Sapph.:—metaph., ῥόδα μ' εἴρηκας you've spoken roses of me, have said all things sweet and lovely, Ar.

Frisk Etymology German

ῥόδον: (äol. βρόδον)
{rhódon}
Grammar: n.
Meaning: Rose (seit h. Cer.).
Composita : Kompp., z.B. ῥοδοδάκτυλος rosenfingerig, Beiwort der Ἠώς (Hom. u.a.), βροδοδάκτυλος vom Mond (Sapph.); vgl. Leumann Hom. Wörter 18 A. 9), κυνόρροδον n. Hundrose, Rosa canina (Thphr.; Strömberg Pfl.namen 30 u. 98).
Derivative: Mehrere Ableitungen 1. ῥοδέα, -έη, -ῆ f. Rosenstock (Archil. usw.); 2. -(ε)ών, -(ε)ῶνος m. Rosenbeet (AP, Pap. u.a.) mit -ωνιά f. ‘Rosenbeet, -garten, -stock’ (Hekat. usw.; Scheller Oxytonierung 70); 3. -ιη f. Rosenbeet (Mykale IVa); 4. -όεις aus Rosen (Ψ 186, B., E. in lyr. u.a.), -εος ‘ds., rosenähnlich’ (poet. seit h. Cer.), -ινος aus Rosen (Anakr. usw.); zu den Adj. s. Schmid -εος und -ειος 47 m. A.1, Zumbach Neuerungen 14, wozu Forderer Gnomon 30, 96; 5. -άριον n. Rosenornament (Pap.), -ίς, -ίδος f. Rosenpastille (Dsk. u.a.); 6. -ίτης m. Rosenwein (Dsk.; Redard 98), -ῖτις f. N. eines Steins, nach der Farbe (Plin.; Redard 60); 7. -ουντία f. Gericht mit Rosen gewürzt (Ath.; wie von *ῥοδοῦς; vgl. Scheller a. O. m. A.1); 8. -ίζω mit Rosen bedecken, vom Grab, mit -ισμός, -ίσια pl. = lat. Rosalia (Kleinasien), auch mit Rosen durchdüften (Thphr., Alex. Aphr.), intr. einer Rose ähneln (Dsk. u.a.); 9. auch der Inselname Ῥόδος ? (Georgacas Beitr. z. Namenforsch. 6,155).
Etymology : Urgr. ϝρόδον (= äol. βρόδον) stammt aus dem Osten, wohl zunächst wie arm. vard Rose aus altiran. *u̯r̥da- ( > npers. gul ib.); Schwyzer 344 A. 2 mit Schulze (s.u.). Dazu noch aram. wardā’, arab. ward ib.. Weitere Geschichte strittig; nach Mayrhofer Arch. Or. 18, 74 aus arab. warada blühen, waruda rot sein. Anders Schulze BerlAkSb. 1910, 806ff.: mit germ., z.B. ags. word Dornstrauch, lat. rubus Brombeerstaude aus idg. *u̯r̥dho-; abzulehnen. Pelasgische Etymologie bei v. Windekens Le Pelasgique 132. — Aus dem Griech. wohl lat. rosa, im einzelnen unklar (s. W.-Hofmann s.v.).
Page 2,660-661