ζώπυρος

English (LSJ)

ον,

   A glowing, of desire, θερμὸν καὶ ζ. Philostr.VA1.34.    2 restorative, ἔχει τι ζ. ὁ τοῦ προσώπου περισπογγισμός Sor. 2.28.

Greek (Liddell-Scott)

ζώπῠρος: -ον, (ζωός, πῦρ) ἀνάπτων, ἐξάπτων, ἐξεγείρων, Φιλόστρ. 42.

Greek Monolingual

-ο(ν) (Α ζώπυρος, -ον)
νεοελλ.
1. (μόνο το ουδ. ως ουσ.) τὸ ζώπυρο(ν)
κομμάτι αναμμένου κάρβουνου που φυλάσσεται στη χόβολη για να χρησιμεύσει ως έναυσμα για το άναμμα της φωτιάς, σπινθήρας, σπίθα
2. μτφ. φρ. «τα ζώπυρα του πατριωτισμού» — ιδέες που εξάπτουν το πατριωτικό αίσθημα
αρχ.
1. αυτός που ζωογονεί, που ανάβει τη φωτιά
2. ζωογονητικός, δυναμωτικός
3. αυτός που ερεθίζει, που παροξύνει, που διεγείρει (κυρίως για τον πόθο)
4. το ουδ. ως ουσ. το ζώπυρον
α) ο φυσητήρας που χρησιμοποιείται για το άναμμα της φωτιάς
β) μτφ. κάτι μικρό που περισώζεται και ζωογονεί, παρέχει ζωή, ξαναφέρνει στη ζωή
γ) αναλαμπή
δ) υπόλειμμα, απομεινάρι.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ζω(ο)- (Ι) + -πυρος (< πυρ, πυρός), πρβλ. διά-πυρος, έμ-πυρος].