θῆλυς

English (LSJ)

θήλεια, θῆλυ: Ep. fem. θήλεα, acc. pl.

   A -εας Il.5.269 (Hom. has regul. fem. θήλεια Il.8.7,al., but also θῆλυς as fem., 10.216,al., as in other poets, v. infr.): Ion. fem. θήλεα, θήλεαν, θηλέης, θηλέῃ, pl. θήλεαι, θηλέας, θηλέων, Hdt. and Hp.: gen. θήλυδος S.Fr.1054; acc. fem. θηλείην dub. l. in Nic.Al.42, neut. pl. θήλεια Arat.1068: Ep. also θηλύτερος indicating opposition rather than comparison (cf. ἀρρέντερος) ; θηλύτεραι δὲ γυναῖκες Il.8.520; θηλύτεραι δὲ θεαί Od.8.324; μάτε ἐρσεναιτέραν μάτε θηλυτέραν Schwyzer 424 (Elis, iv B.C.); in late Prose θηλύτερος, -ύτατος occur as Comp. and Sup. (v. infr. 11): (θη- 'suckle', cf. θῆσαι):—female, θήλεια θεός a goddess, Il.8.7; Ἥρη θῆλυς ἐοῦσα being female, 19.97, cf. A.Ag.1231, S.Tr.1062, E.IT621; θήλειαι ἵπποι mares, Od.4.636, etc.; σύες θήλειαι sows, 14.16; ὄϊς θῆλυς a ewe, Il.10.216; θήλεια μῆλα Arat. 1068; θήλεια ἔλαφος a hind, Pi.O. 3.29; θήλεα κάμηλος Hdt.3.102; ἡ θ. ἵππος ib.86; θ. ὄρνις S.Fr.477; ζῷα θ. Pl.Criti.110c; ἄπαις θήλεος γόνου without female issue, Hdt.3.66; θῆλυς σπορά E.Hec.659; θήλειαι γυναῖκες Id.Or.1205; θ. κόραι Pl.Lg.764d: with masc. nouns, ὁ θῆλυς ὀρεύς the she-mule, Arist.HA 577b22; ἄνθρωπος θῆλυς Id.PA688b31: masc. pl., θήλεις χοροί Critias 1.8D.; but μὴ εἶναι θεοὺς ἄρρενας μηδὲ θηλείας Phld.Piet.12.    b ἡ θήλεα, Att. -εια, the female, Hdt.3.109, X.Mem.2.1.4; ἀλέκτωρ ὥστε θηλείας πέλας A.Ag.1671 (troch.).    c τὸ θ. γένος the female sex, woman-kind, E.Hec.885; τὸ θ. alone, Id.HF536, etc.; opp. τὸ ἄρρεν, Pl.R.454d, Arist.Metaph.988a5; [ἡ δεῖνα] τέτοκεν θῆλυ PTeb.422.18 (iii A.D.),al.    d of plants and trees, Thphr.HP3.9.1; θ. κάλαμος Dsc.1.85; θῆλυς φοῖνιξ Ach.Tat.1.17; θῆλυ βούτομον Thphr.HP4.10.4.    2 of or belonging to women, κουράων θῆλυς ἀϋτή Od.6.122; θήλεα νοῦσος among the Scythians (cf. Ἐνάρεες), Hdt.1.105; νόμος A. Ch.821 (lyr.); φύσις Pl.R.453a; χάρις APl.4.<*>87 (Leont.); θ. φόνος murder by women, E.Ba.796.    II metaph., of persons and things,    1 soft, gentle, θῆλυς ἐέρση Od.5.467, Hes.Sc.395; θ. νύξ( = ὕπομβρος) S.Fr.1053.    b ὕδωρ θ. καὶ μαλακόν Thphr.CP2.6.3; θηλυτέρα ὀσμή ib.6.15.4; θηλύτατον πεδίον most fruitful, Call.Fr. 296; θηλύτατον ὕδωρ of the Nile, Id.Sos.vii 5.    2 tender, delicate, Φοίβου θήλειαι . . παρειαί Id.Ap.37; θῆλυς ἀπὸ χροιῆς delicate of skin, Theoc.16.49; of temper or character, soft, yielding, weak, θῆλυς ηὕρημαι τάλας S.Tr.1075; γυνὴ δὲ θῆλυ κἀπὶ δακρύοις ἔφυ E.Med.928; θήλεια φρήν Ar.Lys.708, cf. E.Andr.181; δίαιτα θηλυτέρα ἢ κατ' ἄνδρα Plu.Mar.34; θηλύτατος Luc.Im.13; παλλακὴ -υτάτη Philostr.VS2.21.2; τὸ θῆλυ τῆς ψυχῆς effeminacy, Men.599.    3 in mechanics, those parts were called female into which others fitted, as the female vertebra, Poll.2.180; γίγγλυμος J.AJ3.6.3.    4 Gramm., feminine, θήλεα [ὀνόματα] Ar.Nu.682; θήλεα Arist.Po.1458a10.    5 Pythag., of even numbers, Plu.2.264a, 288d.    6 Astrol., of planets, Ptol. Tetr.19; cf. θηλυκός 3c.    III θήλειαι, αἱ, kind of cheese made in Crete, Seleuc. ap. Ath.14.650d.

German (Pape)

[Seite 1207] εια, υ (θα, nach Plat. Crat. 414 a ἀπὸ τῆς θηλῆς, eigtl. säugend); einen gen. θήλυδος aus Soph. s. B. A. 1381; θῆλυς steht bei Dichtern oft als fem., wie Ἥρη, θῆλυς ἔουσα Il. 19, 97; γυνὴ θῆλυς οὖσα Soph. Tr. 1051; so ὄϊς Il. 10, 215; θήλεας ἵππους 5, 269; θῆλυς σπορά Eur. Hec. 651; φύσις, χάρις, Leont. Schol. 7. 8 (Plan. 286. 287); ion. fem. θήλεα, Her. 3, 86. 109; – weiblich; – al als Bezeichnung des Geschlechtes, im Ggstz zum männlichen, ἄῤῥην, von Hom. an überall; von Göttern, θήλεια θεός Il. 8, 7, wie Her. 2, 35; von Menschen, Aesch. Ag. 1704 u. sonst, z. B. ἄπαις θήλεος γόνο υ, ohne weibliche Kinder, Her. 3, 66; von Thieren, θήλεια ἔλαφος Pind. Ol. 3, 30; ἵπποι Od. 4, 635, wie Plat. Hipp. mai. 288 b; ὄρνις Soph. frg. 424. Bei Arist. H. A. oft ὁ θῆλυς ὀρεύς u. ä.; – θήλεια allein für Frau, Eur. Andr. 181; bei Thieren ἡ θήλεια, das Weibchen, Xen. Mem. 2, 1, 4; τὸ θῆλυ γένος, das Weibergeschlecht, Eur. Hec. 885, wie in Prosa τὸ θ ῆλυ dem τὸ ἄῤῥεν oft entgegengesetzt wird. Bei den Gramm. bezeichnet es das genus femininum; schon Ar. Nubb. 672 ὀνόματα θήλεα. – b) was von Weibern kommt, ἀϋτή, Weiberstimme, Od. 6, 122. –, c) zart, schwach, weibisch; Soph. Trach. 1064, vgl. 1051; φρήν Aesch. Ch. 303; Ar. Lys. 708; Φοίβου παρειαί Callim. Ap. 37; Sp., wie ἠθος M. Anton. 4, 28. – d) befruchtend, erquickend; δῆλυς ἐερση Od. 5, 467; Hes. Sc. 395, womit vielleicht θήλεια νύξ Soph. frg. 887 (VLL. ἡ ὕπομβρος καὶ ποιοῦσα θάλλειν) zu vergleichen. – Compar. θηλύτερος; bei Hom. u. Hes. θηλύτεραι γυναῖκες, θεαί, z. B. Il. 8, 520 Od. 8, 324 (vgl. θηλείαις γυναιξί Eur. Or. 1205, θήλειαι κόραι Plat. Legg. VI, 764 d); ihnen nachgebildet oft in der Anth.; auch allein θηλυτέρα, ohne subst., Cyr. 3 (VII, 557) Paul. Sil. 14. 41 (V, 290 VI, 71); fast gleich, dem Positiv, doch auf das schwächere, zartere Geschlecht hindeutend. – Δίαιτα θηλυτέρα ἢ κατ' ἄνδρα Plut. Mar. 54, weichlicher. – Den superl.