επίορκος: Difference between revisions
αὐτόχειρες οὔτε τῶν ἀγαθῶν οὔτε τῶν κακῶν γίγνονται τῶν συμβαινόντων αὐτοῖς → for not with their own hands do they deal out the blessings and curses that befall us
(13) |
m (Text replacement - ">" to ">") |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-η, -ο (AM [[ἐπίορκος]], -ον)<br />αυτός που δίνει ψεύτικους όρκους («[[καίτοι]] [[σφόδρα]] γ’ εἴσ’ ἐπίορκοι», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />αυτός που πάτησε τον όρκο του («ἐπάτησες τὸν ὅρκο σου... κ’ εἶσαι [[ἄπιστος]], ἐφίορκος, στὸν λιζιόν σου, ἀφέντη», Χρον. Mop.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που βεβαιώθηκε ψεύτικα με όρκο («εἰ δέ τι τῶνδ’ ἐπίορκον ἐμοὶ θεοὶ ἄλγεα δοῑεν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> (το ουδ. ως επίρρ. στη [[φράση]]) «ἐπίορκον [[ὄμνυμι]]» — [[δίνω]] ψεύτικο όρκο, ορκίζομαι [[ψευδώς]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>ἐπιόρκως</i><br />με ψεύτικο όρκο, με τρόπο επίορκο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Λόγω της ευρείας διαδόσεως του ρ. [[επιορκώ]] υποστηρίχθηκε ότι το (αρχαίο μεν, [[αλλά]] σπανιότερο) [[επίορκος]] δεν [[είναι]] το αρχικό, [[αλλά]] [[είναι]] [[υποχωρητικός]] (από το [[ρήμα]]) [[σχηματισμός]]. Επομένως, [[επίορκος]] <span style="color: red;"><</span> [[επιορκώ]] <span style="color: red;"><</span> <i>επί</i> <span style="color: red;">+</span> <i>όρκος</i> (<b>[[πρβλ]].</b> [[επιθυμώ]] - [[θυμός]], [[επιχειρώ]] - [[χειρ]]). Κατ’ άλλους, η ομηρική φρ. «επίορκον ομόσσαι» (απ’ όπου το [[επιορκώ]]) αποτελεί εσφαλμένη [[ερμηνεία]] του επικ. «επί δ’ όρκον ομόσσαι» «[[προσθέτω]] επί [[πλέον]] έναν όρκο». Σύμφωνα, [[τέλος]], με [[άλλη]] [[υπόθεση]], [[επίορκος]] [[είναι]] <i>ο επί όρκῳ</i> <span style="color: red;"><</span> <i>βας</i> | |mltxt=-η, -ο (AM [[ἐπίορκος]], -ον)<br />αυτός που δίνει ψεύτικους όρκους («[[καίτοι]] [[σφόδρα]] γ’ εἴσ’ ἐπίορκοι», <b>Αριστοφ.</b>)<br /><b>μσν.- νεοελλ.</b><br />αυτός που πάτησε τον όρκο του («ἐπάτησες τὸν ὅρκο σου... κ’ εἶσαι [[ἄπιστος]], ἐφίορκος, στὸν λιζιόν σου, ἀφέντη», Χρον. Mop.)<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> αυτός που βεβαιώθηκε ψεύτικα με όρκο («εἰ δέ τι τῶνδ’ ἐπίορκον ἐμοὶ θεοὶ ἄλγεα δοῑεν», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> (το ουδ. ως επίρρ. στη [[φράση]]) «ἐπίορκον [[ὄμνυμι]]» — [[δίνω]] ψεύτικο όρκο, ορκίζομαι [[ψευδώς]]. <br /><b>επίρρ.</b><i>..</i><br /><i>ἐπιόρκως</i><br />με ψεύτικο όρκο, με τρόπο επίορκο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Λόγω της ευρείας διαδόσεως του ρ. [[επιορκώ]] υποστηρίχθηκε ότι το (αρχαίο μεν, [[αλλά]] σπανιότερο) [[επίορκος]] δεν [[είναι]] το αρχικό, [[αλλά]] [[είναι]] [[υποχωρητικός]] (από το [[ρήμα]]) [[σχηματισμός]]. Επομένως, [[επίορκος]] <span style="color: red;"><</span> [[επιορκώ]] <span style="color: red;"><</span> <i>επί</i> <span style="color: red;">+</span> <i>όρκος</i> (<b>[[πρβλ]].</b> [[επιθυμώ]] - [[θυμός]], [[επιχειρώ]] - [[χειρ]]). Κατ’ άλλους, η ομηρική φρ. «επίορκον ομόσσαι» (απ’ όπου το [[επιορκώ]]) αποτελεί εσφαλμένη [[ερμηνεία]] του επικ. «επί δ’ όρκον ομόσσαι» «[[προσθέτω]] επί [[πλέον]] έναν όρκο». Σύμφωνα, [[τέλος]], με [[άλλη]] [[υπόθεση]], [[επίορκος]] [[είναι]] <i>ο επί όρκῳ</i> <span style="color: red;"><</span> <i>βας</i> > με [[βάση]] το [[χωρίο]] του Αρχιλόχου «<i>εφ</i>’ <i>ορκίοις έβη</i>»]. | ||
}} | }} | ||
Revision as of 15:15, 15 January 2019
Greek Monolingual
-η, -ο (AM ἐπίορκος, -ον)
αυτός που δίνει ψεύτικους όρκους («καίτοι σφόδρα γ’ εἴσ’ ἐπίορκοι», Αριστοφ.)
μσν.- νεοελλ.
αυτός που πάτησε τον όρκο του («ἐπάτησες τὸν ὅρκο σου... κ’ εἶσαι ἄπιστος, ἐφίορκος, στὸν λιζιόν σου, ἀφέντη», Χρον. Mop.)
αρχ.
1. αυτός που βεβαιώθηκε ψεύτικα με όρκο («εἰ δέ τι τῶνδ’ ἐπίορκον ἐμοὶ θεοὶ ἄλγεα δοῑεν», Ομ. Ιλ.)
2. (το ουδ. ως επίρρ. στη φράση) «ἐπίορκον ὄμνυμι» — δίνω ψεύτικο όρκο, ορκίζομαι ψευδώς.
επίρρ...
ἐπιόρκως
με ψεύτικο όρκο, με τρόπο επίορκο.
[ΕΤΥΜΟΛ. Λόγω της ευρείας διαδόσεως του ρ. επιορκώ υποστηρίχθηκε ότι το (αρχαίο μεν, αλλά σπανιότερο) επίορκος δεν είναι το αρχικό, αλλά είναι υποχωρητικός (από το ρήμα) σχηματισμός. Επομένως, επίορκος < επιορκώ < επί + όρκος (πρβλ. επιθυμώ - θυμός, επιχειρώ - χειρ). Κατ’ άλλους, η ομηρική φρ. «επίορκον ομόσσαι» (απ’ όπου το επιορκώ) αποτελεί εσφαλμένη ερμηνεία του επικ. «επί δ’ όρκον ομόσσαι» «προσθέτω επί πλέον έναν όρκο». Σύμφωνα, τέλος, με άλλη υπόθεση, επίορκος είναι ο επί όρκῳ < βας > με βάση το χωρίο του Αρχιλόχου «εφ’ ορκίοις έβη»].
