αίγλη: Difference between revisions

From LSJ

Ἐχθροῦ παρ' ἀνδρὸς οὐδέν ἐστι χρήσιμον → Inimicus homo nil umquam praestat utile → Von einem Feind kommt niemals etwas Nützliches

Menander, Monostichoi, 166
(1)
 
m (Text replacement - "ΕΤΥΜΟΛ." to "ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ")
 
(One intermediate revision by the same user not shown)
Line 1: Line 1:
{{grml
{{grml
|mltxt=η (Α [[αἴγλη]])<br />[[λάμψη]], [[λαμπρότητα]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[επίσης]] [[γοητεία]], [[μεγαλοπρέπεια]], [[φωτοστέφανος]] αγίων (αλλ. [[δόξα]] ή [[άλως]])<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το φως του ήλιου ή του φεγγαριού<br /><b>2.</b> το φως της ημέρας, [[φέγγος]]<br /><b>3.</b> [[ακτινοβολία]], [[στιλπνότητα]], [[γυαλάδα]], [[λάμψη]]<br /><b>4.</b> γυαλιστερό, αστραφτερό [[αντικείμενο]], [[κόσμημα]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «<i>εἰς αἴγλαν [[ἔρχομαι]]», [[έρχομαι]] στο φως της ημέρας, γεννιέμαι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Αβέβαιης ετυμολογίας. Η [[ρίζα]] της λέξης <i>αἰγ</i>- (το <i>–λᾶ</i>/<i>λη</i> μπορεί να θεωρηθεί ως [[επίθημα]]) συνδέεται [[πιθανώς]] με τη [[ρίζα]] <i>aiĝ</i>- «κινούμαι ορμητικά» (<b>[[πρβλ]].</b> ελλ. [[αἰγανέη]], αρχ. ινδ. <i>ejati</i> «κινούμαι, [[ανεβαίνω]]» <b>κ.ά.</b>). Σε διαφορετική [[ετυμολογία]] οδηγεί η [[παραδοχή]] άμεσης ετυμολογικής σχέσεως [[μεταξύ]] δυο γνωστών επιθέτων του Απόλλωνος, τών «[[Ἀπόλλων]] Αἰγλάτας</i>» (Ανάφη) και «[[Ἀπόλλων]] [[Ἀσγελάτας]]» (Ανάφη, Θήρα). Αν τα δυο επίθετα [[είναι]] φωνητικές εξελίξεις κοινής ρίζας, [[τότε]] το [[αἴγλη]] θα [[πρέπει]] να παραχθεί από αρχ. τύπο <i>ἄσγλᾶ</i> (με διφθογγισμό <i>αι</i> από [[αντέκταση]] του <i>α</i> και σίγηση του -<i>σ</i>-), ο [[οποίος]] [[πιθανώς]] να συνδέεται με το <i>γελᾶν</i>(-<i>γελᾶτας</i> / -<i>γλᾶτᾶς</i>), που φαίνεται να έχει κάποια [[σχέση]] με το [[αἴγλη]] (<b>[[πρβλ]].</b> Τ 362)].
|mltxt=η (Α [[αἴγλη]])<br />[[λάμψη]], [[λαμπρότητα]]<br /><b>νεοελλ.</b><br />[[επίσης]] [[γοητεία]], [[μεγαλοπρέπεια]], [[φωτοστέφανος]] αγίων (αλλ. [[δόξα]] ή [[άλως]])<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> το φως του ήλιου ή του φεγγαριού<br /><b>2.</b> το φως της ημέρας, [[φέγγος]]<br /><b>3.</b> [[ακτινοβολία]], [[στιλπνότητα]], [[γυαλάδα]], [[λάμψη]]<br /><b>4.</b> γυαλιστερό, αστραφτερό [[αντικείμενο]], [[κόσμημα]]<br /><b>5.</b> <b>φρ.</b> «<i>εἰς αἴγλαν [[ἔρχομαι]]», [[έρχομαι]] στο φως της ημέρας, γεννιέμαι.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ</span></b> Αβέβαιης ετυμολογίας. Η [[ρίζα]] της λέξης <i>αἰγ</i>- (το <i>–λᾶ</i>/<i>λη</i> μπορεί να θεωρηθεί ως [[επίθημα]]) συνδέεται [[πιθανώς]] με τη [[ρίζα]] <i>aiĝ</i>- «κινούμαι ορμητικά» (πρβλ. ελλ. [[αἰγανέη]], αρχ. ινδ. <i>ejati</i> «κινούμαι, [[ανεβαίνω]]» <b>κ.ά.</b>). Σε διαφορετική [[ετυμολογία]] οδηγεί η [[παραδοχή]] άμεσης ετυμολογικής σχέσεως [[μεταξύ]] δυο γνωστών επιθέτων του Απόλλωνος, τών «[[Ἀπόλλων]] Αἰγλάτας</i>» (Ανάφη) και «[[Ἀπόλλων]] [[Ἀσγελάτας]]» (Ανάφη, Θήρα). Αν τα δυο επίθετα [[είναι]] φωνητικές εξελίξεις κοινής ρίζας, [[τότε]] το [[αἴγλη]] θα [[πρέπει]] να παραχθεί από αρχ. τύπο <i>ἄσγλᾶ</i> (με διφθογγισμό <i>αι</i> από [[αντέκταση]] του <i>α</i> και σίγηση του -<i>σ</i>-), ο [[οποίος]] [[πιθανώς]] να συνδέεται με το <i>γελᾶν</i>(-<i>γελᾶτας</i> / -<i>γλᾶτᾶς</i>), που φαίνεται να έχει κάποια [[σχέση]] με το [[αἴγλη]] (πρβλ. Τ 362)].
}}
}}

Latest revision as of 22:05, 29 December 2020

Greek Monolingual

η (Α αἴγλη)
λάμψη, λαμπρότητα
νεοελλ.
επίσης γοητεία, μεγαλοπρέπεια, φωτοστέφανος αγίων (αλλ. δόξα ή άλως)
αρχ.
1. το φως του ήλιου ή του φεγγαριού
2. το φως της ημέρας, φέγγος
3. ακτινοβολία, στιλπνότητα, γυαλάδα, λάμψη
4. γυαλιστερό, αστραφτερό αντικείμενο, κόσμημα
5. φρ. «εἰς αἴγλαν ἔρχομαι», έρχομαι στο φως της ημέρας, γεννιέμαι.
[ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ Αβέβαιης ετυμολογίας. Η ρίζα της λέξης αἰγ- (το –λᾶ/λη μπορεί να θεωρηθεί ως επίθημα) συνδέεται πιθανώς με τη ρίζα aiĝ- «κινούμαι ορμητικά» (πρβλ. ελλ. αἰγανέη, αρχ. ινδ. ejati «κινούμαι, ανεβαίνω» κ.ά.). Σε διαφορετική ετυμολογία οδηγεί η παραδοχή άμεσης ετυμολογικής σχέσεως μεταξύ δυο γνωστών επιθέτων του Απόλλωνος, τών «Ἀπόλλων Αἰγλάτας
» (Ανάφη) και «Ἀπόλλων Ἀσγελάτας» (Ανάφη, Θήρα). Αν τα δυο επίθετα είναι φωνητικές εξελίξεις κοινής ρίζας, τότε το αἴγλη θα πρέπει να παραχθεί από αρχ. τύπο ἄσγλᾶ (με διφθογγισμό αι από αντέκταση του α και σίγηση του -σ-), ο οποίος πιθανώς να συνδέεται με το γελᾶν(-γελᾶτας / -γλᾶτᾶς), που φαίνεται να έχει κάποια σχέση με το αἴγλη (πρβλ. Τ 362)].