τάν: Difference between revisions
Οὐδεὶς ἀνίας χρήματα δοὺς ἐπαύσατο → Nullum e maerore exemit data pecunia → Mit Geld hat keiner noch beendet eine Qual
m (Text replacement - "εῑν" to "εῖν") |
m (Text replacement - "<br \/> <b>1<\/b> (?)(?!.*<br \/><b>)(?!.* <b>)" to "") |
||
| (2 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
==Wiktionary EN== | |||
(Doric, Aeolic) feminine accusative singular of [[ὁ]] (ho). Alternative forms: [[τήν]] (tḗn) – Attic, Epic, Ionic | |||
==Wiktionary EL== | |||
τάν, ή τὰν, δωρικός τύπος του [[τήν]]: [[ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾶς]], [[δῶς μοι πᾶ στῶ καὶ τὰν γᾶν κινάσω]] | |||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1066.png Seite 1066]] od. τᾶν, stets in der Vrbdg ὦ τάν od. ὦ τᾶν, indekl., bei den Attikern wie ὦ [[οὗτος]] ein Anredewort, o du, viel seltener in der Anrede an Mehrere, o ihr, Ruhnk. Tim. p. 281; gew. im guten Sinne, mein Freund, mein Guter, doch auch zuweilen in Anreden des Tadels, Vorwurfs, Plat. Apol. 25 c; Dem. ἀλλ' ὦ τάν, 1, 27. 25, 78; Sp., wie Luc. u. Plut. – Über die verschiedenen Ansichten der alten Gramm. s. Reisig Conj. in Ar. p. 217 u. vgl. Apoll. Dysc. de adv. in B. A. II p. 569 u. Schol. Dion. Thrac. ib. 949. Nach Einigen ist es von [[ἔτης]] od. einer Nebenform dieses Wortes ἐτάν (vgl. [[νεάν]] u. [[νέος]], [[ξυνάν]] u. [[ξυνός]]) abzuleiten, also ὦ 'τάν zu schreiben. Wahrscheinlicher von [[τῆνος]] od., nach Buttmann auss. gr. Gr. I p. 224, von τύ, [[τύνη]], gradezu als voc. des pron. person. der zweiten Person zu betrachten, u. also ohne Apostroph ὦ τάν od. ὦ τᾶν zu schreiben; den Akut ziehen die Alten vor. | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-1066.png Seite 1066]] od. τᾶν, stets in der Vrbdg ὦ τάν od. ὦ τᾶν, indekl., bei den Attikern wie ὦ [[οὗτος]] ein Anredewort, o du, viel seltener in der Anrede an Mehrere, o ihr, Ruhnk. Tim. p. 281; gew. im guten Sinne, mein Freund, mein Guter, doch auch zuweilen in Anreden des Tadels, Vorwurfs, Plat. Apol. 25 c; Dem. ἀλλ' ὦ τάν, 1, 27. 25, 78; Sp., wie Luc. u. Plut. – Über die verschiedenen Ansichten der alten Gramm. s. Reisig Conj. in Ar. p. 217 u. vgl. Apoll. Dysc. de adv. in B. A. II p. 569 u. Schol. Dion. Thrac. ib. 949. Nach Einigen ist es von [[ἔτης]] od. einer Nebenform dieses Wortes ἐτάν (vgl. [[νεάν]] u. [[νέος]], [[ξυνάν]] u. [[ξυνός]]) abzuleiten, also ὦ 'τάν zu schreiben. Wahrscheinlicher von [[τῆνος]] od., nach Buttmann auss. gr. Gr. I p. 224, von τύ, [[τύνη]], gradezu als voc. des pron. person. der zweiten Person zu betrachten, u. also ohne Apostroph ὦ τάν od. ὦ τᾶν zu schreiben; den Akut ziehen die Alten vor. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=<i>indécl. dans la locut.</i> ὦ [[τάν]] <i>ou</i> ὦ [[τᾶν]];<br />mon ami ! mon bon ! mon cher ! (<i>rar. en mauv. part, en | |btext=<i>indécl. dans la locut.</i> ὦ [[τάν]] <i>ou</i> ὦ [[τᾶν]];<br />mon ami ! mon bon ! mon cher ! (<i>rar. en mauv. part, en s'adressant à plusieurs <i>pers.</i> avec un verbe au duel</i>).<br />'''Étymologie:''' probabl. anc. forme de [[τύ]] = [[σύ]]. | ||
}} | }} | ||
{{Slater | {{Slater | ||
|sltr=[[τάν]] | |sltr=[[τάν]] [[sir]] [[ὦ τάν]], μή με κερτομ[ fr. 215a. 4. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=, τάς ΝΜΑ<br /> (δωρ. τ. αιτ. και γεν. του θηλ. άρθρ. [[αντί]] <i>τήν</i>, <i>τῆς</i>)<br /> <b>φρ.</b> «ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾱς» <br /> α) (παρακελευσματική [[φράση]] που έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες μητέρες στους γιους τους όταν έφευγαν για τον πόλεμο) ή [[νικητής]] να φέρεις [[πίσω]] την [[ασπίδα]] αυτή ή να φονευθείς ένδοξα και να σέ φέρουν [[πάνω]] σ' αυτήν<br /> β) ([[σήμερα]]) λέγεται όταν πρόκειται να πάρει [[κανείς]] μια κρίσιμη [[απόφαση]].<br /> [<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Βλ. λ. <i>ὁ</i>, <i>ἡ</i>, <i>το</i>].<br /><b>(I)</b><br /> (τἄν) Α<br /> (στους Αττ. συγγραφείς) [[κράση]] του <i>τοι ἄν</i>.<br /><b>(II)</b><br /> (τᾱν) ή τάν Α<br /> <b>άκλ.</b> (μόνο στους Αττ. συγγραφείς και στην κλητ. <i>ὦ τᾱν</i> ή <i>ὦ τάν</i> ως φιλική [[προσφώνηση]]) ω φίλε, αγαπητέ μου, [[καλέ]] μου («ὅδ' ἔστιν, ὦ τᾱν, κεῖνος ὅς τότ' ἦν [[νέος]]», <b>Σοφ.</b>).<br /> [<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> Ο τ. έχει σχηματιστεί πιθανότατα από την κλητ. [[τάλαν]] (ως θωπευτική [[προσφώνηση]]) «κακόμοιρε!» του επιθ. [[τάλας]] με [[συγκοπή]] της συλλαβής -<i>λα</i>-, λόγω της γρήγορης και συχνής εκφώνησης της λέξης]. | |mltxt=, τάς ΝΜΑ<br /> (δωρ. τ. αιτ. και γεν. του θηλ. άρθρ. [[αντί]] <i>[[τήν]]</i>, <i>τῆς</i>)<br /> <b>φρ.</b> «ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾱς» <br /> α) (παρακελευσματική [[φράση]] που έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες μητέρες στους γιους τους όταν έφευγαν για τον πόλεμο) ή [[νικητής]] να φέρεις [[πίσω]] την [[ασπίδα]] αυτή ή να φονευθείς ένδοξα και να σέ φέρουν [[πάνω]] σ' αυτήν<br /> β) ([[σήμερα]]) λέγεται όταν πρόκειται να πάρει [[κανείς]] μια κρίσιμη [[απόφαση]].<br /> [<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Βλ. λ. <i>ὁ</i>, <i>ἡ</i>, <i>το</i>].<br /><b>(I)</b><br /> (τἄν) Α<br /> (στους Αττ. συγγραφείς) [[κράση]] του <i>τοι ἄν</i>.<br /><b>(II)</b><br /> (τᾱν) ή τάν Α<br /> <b>άκλ.</b> (μόνο στους Αττ. συγγραφείς και στην κλητ. <i>ὦ τᾱν</i> ή <i>ὦ τάν</i> ως φιλική [[προσφώνηση]]) ω φίλε, αγαπητέ μου, [[καλέ]] μου («ὅδ' ἔστιν, ὦ τᾱν, κεῖνος ὅς τότ' ἦν [[νέος]]», <b>Σοφ.</b>).<br /> [<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> Ο τ. έχει σχηματιστεί πιθανότατα από την κλητ. [[τάλαν]] (ως θωπευτική [[προσφώνηση]]) «κακόμοιρε!» του επιθ. [[τάλας]] με [[συγκοπή]] της συλλαβής -<i>λα</i>-, λόγω της γρήγορης και συχνής εκφώνησης της λέξης]. | ||
}} | }} | ||
{{elru | {{elru | ||
|elrutext='''τάν:''' и τᾶν indecl.: только в выраж. ὦ τάν! или ὦ τᾶν! друг!, дружок!, милый!, реже друзья! Soph., Eur., Plat. | |elrutext='''τάν:''' и τᾶν indecl.: только в выраж. ὦ τάν! или ὦ τᾶν! друг!, дружок!, милый!, реже друзья! Soph., Eur., Plat. | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 12:24, 3 September 2022
Wiktionary EN
(Doric, Aeolic) feminine accusative singular of ὁ (ho). Alternative forms: τήν (tḗn) – Attic, Epic, Ionic
Wiktionary EL
τάν, ή τὰν, δωρικός τύπος του τήν: ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾶς, δῶς μοι πᾶ στῶ καὶ τὰν γᾶν κινάσω
German (Pape)
[Seite 1066] od. τᾶν, stets in der Vrbdg ὦ τάν od. ὦ τᾶν, indekl., bei den Attikern wie ὦ οὗτος ein Anredewort, o du, viel seltener in der Anrede an Mehrere, o ihr, Ruhnk. Tim. p. 281; gew. im guten Sinne, mein Freund, mein Guter, doch auch zuweilen in Anreden des Tadels, Vorwurfs, Plat. Apol. 25 c; Dem. ἀλλ' ὦ τάν, 1, 27. 25, 78; Sp., wie Luc. u. Plut. – Über die verschiedenen Ansichten der alten Gramm. s. Reisig Conj. in Ar. p. 217 u. vgl. Apoll. Dysc. de adv. in B. A. II p. 569 u. Schol. Dion. Thrac. ib. 949. Nach Einigen ist es von ἔτης od. einer Nebenform dieses Wortes ἐτάν (vgl. νεάν u. νέος, ξυνάν u. ξυνός) abzuleiten, also ὦ 'τάν zu schreiben. Wahrscheinlicher von τῆνος od., nach Buttmann auss. gr. Gr. I p. 224, von τύ, τύνη, gradezu als voc. des pron. person. der zweiten Person zu betrachten, u. also ohne Apostroph ὦ τάν od. ὦ τᾶν zu schreiben; den Akut ziehen die Alten vor.
French (Bailly abrégé)
indécl. dans la locut. ὦ τάν ou ὦ τᾶν;
mon ami ! mon bon ! mon cher ! (rar. en mauv. part, en s'adressant à plusieurs pers. avec un verbe au duel).
Étymologie: probabl. anc. forme de τύ = σύ.
English (Slater)
τάν sir ὦ τάν, μή με κερτομ[ fr. 215a. 4.
Greek Monolingual
, τάς ΝΜΑ
(δωρ. τ. αιτ. και γεν. του θηλ. άρθρ. αντί τήν, τῆς)
φρ. «ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾱς»
α) (παρακελευσματική φράση που έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες μητέρες στους γιους τους όταν έφευγαν για τον πόλεμο) ή νικητής να φέρεις πίσω την ασπίδα αυτή ή να φονευθείς ένδοξα και να σέ φέρουν πάνω σ' αυτήν
β) (σήμερα) λέγεται όταν πρόκειται να πάρει κανείς μια κρίσιμη απόφαση.
[ΕΤΥΜΟΛ. Βλ. λ. ὁ, ἡ, το].
(I)
(τἄν) Α
(στους Αττ. συγγραφείς) κράση του τοι ἄν.
(II)
(τᾱν) ή τάν Α
άκλ. (μόνο στους Αττ. συγγραφείς και στην κλητ. ὦ τᾱν ή ὦ τάν ως φιλική προσφώνηση) ω φίλε, αγαπητέ μου, καλέ μου («ὅδ' ἔστιν, ὦ τᾱν, κεῖνος ὅς τότ' ἦν νέος», Σοφ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. < Ο τ. έχει σχηματιστεί πιθανότατα από την κλητ. τάλαν (ως θωπευτική προσφώνηση) «κακόμοιρε!» του επιθ. τάλας με συγκοπή της συλλαβής -λα-, λόγω της γρήγορης και συχνής εκφώνησης της λέξης].
Russian (Dvoretsky)
τάν: и τᾶν indecl.: только в выраж. ὦ τάν! или ὦ τᾶν! друг!, дружок!, милый!, реже друзья! Soph., Eur., Plat.
