μεταβάλλω: Difference between revisions
Ὅσον ζῇς, φαίνου, μηδὲν ὅλως σὺ λυποῦ· πρὸς ὀλίγον ἐστὶ τὸ ζῆν, τὸ τέλος ὁ χρόνος ἀπαιτεῖ. → While you live, shine; have no grief at all; life exists only for a short while, and time demands its toll.
(8) |
(13_7_3) |
||
| Line 9: | Line 9: | ||
|Beta Code=metaba/llw | |Beta Code=metaba/llw | ||
|Definition=fut. -<span class="sense"><p> <span class="bld">A</span> βᾰλῶ <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>1568</span>: aor. <b class="b3">μετέβᾰλον</b>:—<b class="b2">throw into a different position, turn quickly</b> or <b class="b2">suddenly</b>, Hom.only once, in tmesi, μετὰ νῶτα βαλών <span class="bibl">Il.8.94</span>; χαλεπῶς μ. δέμας <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>204</span> (anap.), cf. Gal.15.556; μ. θοἰμάτιον ἐπιδεξιά Ar. l.c.; <b class="b3">μ. γῆν</b> <b class="b2">turn</b>, i.e. <b class="b2">plough</b>, the earth, <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>16.14</span>; μετέβαλε Κύριος ἄνεμον ἐκ θαλάσσης <span class="bibl">LXX <span class="title">Ex.</span> 10.19</span>; <b class="b3">μ. ποταμόν</b> <b class="b2">change the course of</b> a river, <span class="bibl">Jul.<span class="title">Or.</span>3.126d</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">II</span> <b class="b2">turn about, change, alter</b>, τὸ οὔνομα <span class="bibl">Hdt.1.57</span>; τὴν πολιτείαν <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span> 1292b21</span>; [<b class="b3">οἱ Βρίγες] τὸ οὔνομα μετέβαλον [ἐς Φρύγας</b>] <span class="bibl">Hdt.7.73</span>; τὰς φυλὰς μετέβαλε [ὁ Κλεισθένης] ἐς ἄλλα οὐνόματα <span class="bibl">Id.5.68</span>; μ. μορφήν τινος εἰς ἀνδρὸς φύσιν <span class="bibl">E.<span class="title">Ba.</span>54</span>; [τινὰ] ἐπὶ κακόν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>723</span>; ἐπὶ τὸ βέλτιον <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>381b</span>; <b class="b3">μ. δίαιταν</b> <b class="b2">change</b> one's way of life, <span class="bibl">Th.2.16</span>; <b class="b3">μ. ὕδατα</b> <b class="b2">drink different</b> water, <span class="bibl">Hdt.8.117</span>; ὀργὰς μ. <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>121</span> (anap.); μ. τοὺς τρόπους <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>36</span>, <span class="bibl">Eup.357.7</span>; μ. τὸ ἔθος <span class="bibl">Th.1.123</span>; <b class="b3">μ. εὔνοιαν</b> <b class="b2">lose</b> it, ib. <span class="bibl">77</span>; μ. χώραν ἐκ χώρας <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>181c</span>: freq. with Adjs., etc., implying change, <b class="b3">μ. ἄλλους τρόπους</b> <b class="b2">change and adopt</b> other ways, <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>343</span> (troch.); <b class="b3">μ. ἄλλας γραφάς</b> ib.<span class="bibl">363</span> (troch.); εἶδος καινὸν μουσικῆς μ. <span class="bibl">Pl. <span class="title">R.</span>424c</span>; πόλις ἄλλον ἐξ ἄλλου -βάλλουσα τύραννον <span class="bibl">Plu.<span class="title">Tim.</span>1</span>; <b class="b3">μ. ἀντὶ τοῦ ὁμο- ἀ-</b>" <span class="bibl">Pl.<span class="title">Cra.</span>405d</span>; ἐμαυτὸν ἄνω κάτω μετέβαλλον <span class="bibl">Id.<span class="title">Phd.</span>96b</span>; ἄνω καὶ κάτω τὰς δόξας μ. <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span>508d</span>: c. acc. cogn., <b class="b3">πολλὰς</b> <b class="b3">μεταβολὰς . . μ. ὑδάτων καὶ σίτων</b> ib.<span class="bibl">404a</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">b</span> <b class="b2">translate</b>, νόμον εἰς τὴν Ἑλλάδα φωνήν J.<span class="title">AJProoem.</span>3, cf. 12.2.13 (Pass.). </span><span class="sense"> <span class="bld">c</span> <b class="b2">stir</b> with a spoon, Dsc.3.22 (Pass.). </span><span class="sense"> <span class="bld">III</span> intr., <b class="b2">undergo a change</b>, μ. ἐς εὐνομίην <span class="bibl">Hdt.1.65</span>, cf. <span class="bibl">Antipho 2.4.9</span>; μ. εἰς ὀλιγαρχικὸν ἐκ τοῦ τιμοκρατικοῦ <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>553a</span>, etc.; μ. ἐπὶ τοὐναντίον <span class="bibl">Id.<span class="title">Plt.</span>270d</span>; ὅταν εἰς ἑτέραν -βάλῃ πολιτείαν ἡ πόλις <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1276b14</span>, cf. <span class="bibl">1301a20</span>: impers., <b class="b3">μεταβάλλει διὰ πλειόνων ζῴων</b> <b class="b2">changes run</b> through a series of creatures, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>2.4.4</span>: c. gen. rei, <b class="b2">come in exchange for</b> or <b class="b2">instead of</b>, καιναὶ καινῶν μεταβάλλουσαι . . συντυχίαι <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>1118</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">b</span> <b class="b2">vary</b>, μεταβάλλειν τὰς ἐπιστήμας τοῖς τόποις Phld.<span class="title">Rh.</span>2.115 S. </span><span class="sense"> <span class="bld">2</span> <b class="b2">change one's course</b>, <b class="b3">μεταβαλὼν πρὸς Ἀθηναίους</b> <b class="b2">turning</b> to the Athenians, <span class="bibl">Hdt.8.109</span>: aor. part. <b class="b3">μεταβαλών</b> abs., <b class="b2">instead, in turn</b>, μεταβαλόντας ἀντὶ Κρητῶν γενέσθαι Ἰήπυγας <span class="bibl">Id.7.170</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span> 1614</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>204e</span>, <span class="bibl"><span class="title">Grg.</span> 480e</span>: also pres. part. μεταβάλλων <span class="bibl">Id.<span class="title">Tht.</span>166d</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">B</span> Med., <b class="b2">turn round, shift</b> a load, μεταβαλλόμενος τἀνάφορον <span class="bibl">Ar. <span class="title">Ra.</span>8</span>; προβαλλομένους τὰ ὅπλα ἢ μεταβαλλομένους <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>6.5.16</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">2</span> <b class="b2">cause to be removed</b>, σῖτον <span class="bibl"><span class="title">PHib.</span>1.45.6</span> (iii B. C.), etc. </span><span class="sense"> <span class="bld">b</span> <b class="b2">order to be paid, remit</b>, POxy.1153.8 (i A. D.), 1419.5 (iii A. D.). </span><span class="sense"> <span class="bld">II</span> <b class="b2">change what is one's own</b>, <b class="b3">μ. τὰ ἱμάτια</b> <b class="b2">change one's</b> clothes, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>1.6.6</span>; μ. τοὺς τρόπους <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>1461</span> (lyr.); <b class="b3">μετεβάλλετ' ὀπωπάν</b> <b class="b2">changed her</b> appearance, Erinn. in <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>9.1090.53</span> + <span class="bibl">13</span> (p.xii). </span><span class="sense"> <span class="bld">2</span> <b class="b2">exchange</b>, <b class="b3">τίς μεταβάλοιτ' ἂν ὧδε σιγὰν λόγων</b>; silence <b class="b2">for</b> words, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1261</span>; [<b class="b3">τὴν ἄσαρκον τροφὴν] ὑγείας καὶ ῥώμης μεταβαλέσθαι</b> <b class="b2">have given up</b> asceticism <b class="b2">in exchange for</b> health and strength, <span class="bibl">Porph.<span class="title">Abst.</span>1.2</span>; <b class="b2">barter, traffic in</b>, οἴνου μεταβαλλόμενος καὶ σίτου πρᾶσιν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>849d</span>; μ. τὰ ἀλλότρια ἔργα <span class="bibl">Id.<span class="title">Sph.</span>223d</span>; μ. ἐν τῇ ἀγορᾷ <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>3.7.6</span>, cf. <span class="bibl">D.S. 5.13</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">III</span> <b class="b2">turn oneself, turn about</b>, ἄνω καὶ κάτω <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>481e</span>, <span class="bibl">Din.1.17</span>; esp. </span><span class="sense"> <span class="bld">2</span> <b class="b2">change one's purpose</b> or <b class="b2">mind</b>, <span class="bibl">Hdt.5.75</span>, <span class="title">SIG</span> 22.20 (v B. C.), <span class="bibl"><span class="title">Act.Ap.</span>28.6</span>, etc.; <b class="b2">change sides</b>, <span class="bibl">Th.1.71</span>, <span class="bibl">8.90</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span> 2.3.31</span>; πρός τινα <span class="bibl">Axionic.6.10</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">3</span> <b class="b2">turn</b> or <b class="b2">wheel round</b>, μ. ἐπ' ἀσπίδα <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.5.6</span>; τὸ δόρυ εἰς τοὔπισθεν μ. <span class="bibl">Id.<span class="title">Eq.</span>8.10</span>: abs., <b class="b2">turn about</b>, μεταβαλλόμενος τοῖς ἔξω περιεστηκόσι λοιδορήσεται <span class="bibl">Aeschin. 3.207</span>.</span> | |Definition=fut. -<span class="sense"><p> <span class="bld">A</span> βᾰλῶ <span class="bibl">Ar.<span class="title">Av.</span>1568</span>: aor. <b class="b3">μετέβᾰλον</b>:—<b class="b2">throw into a different position, turn quickly</b> or <b class="b2">suddenly</b>, Hom.only once, in tmesi, μετὰ νῶτα βαλών <span class="bibl">Il.8.94</span>; χαλεπῶς μ. δέμας <span class="bibl">E.<span class="title">Hipp.</span>204</span> (anap.), cf. Gal.15.556; μ. θοἰμάτιον ἐπιδεξιά Ar. l.c.; <b class="b3">μ. γῆν</b> <b class="b2">turn</b>, i.e. <b class="b2">plough</b>, the earth, <span class="bibl">X.<span class="title">Oec.</span>16.14</span>; μετέβαλε Κύριος ἄνεμον ἐκ θαλάσσης <span class="bibl">LXX <span class="title">Ex.</span> 10.19</span>; <b class="b3">μ. ποταμόν</b> <b class="b2">change the course of</b> a river, <span class="bibl">Jul.<span class="title">Or.</span>3.126d</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">II</span> <b class="b2">turn about, change, alter</b>, τὸ οὔνομα <span class="bibl">Hdt.1.57</span>; τὴν πολιτείαν <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span> 1292b21</span>; [<b class="b3">οἱ Βρίγες] τὸ οὔνομα μετέβαλον [ἐς Φρύγας</b>] <span class="bibl">Hdt.7.73</span>; τὰς φυλὰς μετέβαλε [ὁ Κλεισθένης] ἐς ἄλλα οὐνόματα <span class="bibl">Id.5.68</span>; μ. μορφήν τινος εἰς ἀνδρὸς φύσιν <span class="bibl">E.<span class="title">Ba.</span>54</span>; [τινὰ] ἐπὶ κακόν <span class="bibl">Ar.<span class="title">Th.</span>723</span>; ἐπὶ τὸ βέλτιον <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>381b</span>; <b class="b3">μ. δίαιταν</b> <b class="b2">change</b> one's way of life, <span class="bibl">Th.2.16</span>; <b class="b3">μ. ὕδατα</b> <b class="b2">drink different</b> water, <span class="bibl">Hdt.8.117</span>; ὀργὰς μ. <span class="bibl">E.<span class="title">Med.</span>121</span> (anap.); μ. τοὺς τρόπους <span class="bibl">Ar.<span class="title">Pl.</span>36</span>, <span class="bibl">Eup.357.7</span>; μ. τὸ ἔθος <span class="bibl">Th.1.123</span>; <b class="b3">μ. εὔνοιαν</b> <b class="b2">lose</b> it, ib. <span class="bibl">77</span>; μ. χώραν ἐκ χώρας <span class="bibl">Pl.<span class="title">Tht.</span>181c</span>: freq. with Adjs., etc., implying change, <b class="b3">μ. ἄλλους τρόπους</b> <b class="b2">change and adopt</b> other ways, <span class="bibl">E.<span class="title">IA</span>343</span> (troch.); <b class="b3">μ. ἄλλας γραφάς</b> ib.<span class="bibl">363</span> (troch.); εἶδος καινὸν μουσικῆς μ. <span class="bibl">Pl. <span class="title">R.</span>424c</span>; πόλις ἄλλον ἐξ ἄλλου -βάλλουσα τύραννον <span class="bibl">Plu.<span class="title">Tim.</span>1</span>; <b class="b3">μ. ἀντὶ τοῦ ὁμο- ἀ-</b>" <span class="bibl">Pl.<span class="title">Cra.</span>405d</span>; ἐμαυτὸν ἄνω κάτω μετέβαλλον <span class="bibl">Id.<span class="title">Phd.</span>96b</span>; ἄνω καὶ κάτω τὰς δόξας μ. <span class="bibl">Id.<span class="title">R.</span>508d</span>: c. acc. cogn., <b class="b3">πολλὰς</b> <b class="b3">μεταβολὰς . . μ. ὑδάτων καὶ σίτων</b> ib.<span class="bibl">404a</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">b</span> <b class="b2">translate</b>, νόμον εἰς τὴν Ἑλλάδα φωνήν J.<span class="title">AJProoem.</span>3, cf. 12.2.13 (Pass.). </span><span class="sense"> <span class="bld">c</span> <b class="b2">stir</b> with a spoon, Dsc.3.22 (Pass.). </span><span class="sense"> <span class="bld">III</span> intr., <b class="b2">undergo a change</b>, μ. ἐς εὐνομίην <span class="bibl">Hdt.1.65</span>, cf. <span class="bibl">Antipho 2.4.9</span>; μ. εἰς ὀλιγαρχικὸν ἐκ τοῦ τιμοκρατικοῦ <span class="bibl">Pl.<span class="title">R.</span>553a</span>, etc.; μ. ἐπὶ τοὐναντίον <span class="bibl">Id.<span class="title">Plt.</span>270d</span>; ὅταν εἰς ἑτέραν -βάλῃ πολιτείαν ἡ πόλις <span class="bibl">Arist.<span class="title">Pol.</span>1276b14</span>, cf. <span class="bibl">1301a20</span>: impers., <b class="b3">μεταβάλλει διὰ πλειόνων ζῴων</b> <b class="b2">changes run</b> through a series of creatures, <span class="bibl">Thphr.<span class="title">HP</span>2.4.4</span>: c. gen. rei, <b class="b2">come in exchange for</b> or <b class="b2">instead of</b>, καιναὶ καινῶν μεταβάλλουσαι . . συντυχίαι <span class="bibl">E.<span class="title">Tr.</span>1118</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">b</span> <b class="b2">vary</b>, μεταβάλλειν τὰς ἐπιστήμας τοῖς τόποις Phld.<span class="title">Rh.</span>2.115 S. </span><span class="sense"> <span class="bld">2</span> <b class="b2">change one's course</b>, <b class="b3">μεταβαλὼν πρὸς Ἀθηναίους</b> <b class="b2">turning</b> to the Athenians, <span class="bibl">Hdt.8.109</span>: aor. part. <b class="b3">μεταβαλών</b> abs., <b class="b2">instead, in turn</b>, μεταβαλόντας ἀντὶ Κρητῶν γενέσθαι Ἰήπυγας <span class="bibl">Id.7.170</span>, cf. <span class="bibl">E.<span class="title">Ion</span> 1614</span>, <span class="bibl">Pl.<span class="title">Smp.</span>204e</span>, <span class="bibl"><span class="title">Grg.</span> 480e</span>: also pres. part. μεταβάλλων <span class="bibl">Id.<span class="title">Tht.</span>166d</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">B</span> Med., <b class="b2">turn round, shift</b> a load, μεταβαλλόμενος τἀνάφορον <span class="bibl">Ar. <span class="title">Ra.</span>8</span>; προβαλλομένους τὰ ὅπλα ἢ μεταβαλλομένους <span class="bibl">X.<span class="title">An.</span>6.5.16</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">2</span> <b class="b2">cause to be removed</b>, σῖτον <span class="bibl"><span class="title">PHib.</span>1.45.6</span> (iii B. C.), etc. </span><span class="sense"> <span class="bld">b</span> <b class="b2">order to be paid, remit</b>, POxy.1153.8 (i A. D.), 1419.5 (iii A. D.). </span><span class="sense"> <span class="bld">II</span> <b class="b2">change what is one's own</b>, <b class="b3">μ. τὰ ἱμάτια</b> <b class="b2">change one's</b> clothes, <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>1.6.6</span>; μ. τοὺς τρόπους <span class="bibl">Ar.<span class="title">V.</span>1461</span> (lyr.); <b class="b3">μετεβάλλετ' ὀπωπάν</b> <b class="b2">changed her</b> appearance, Erinn. in <span class="bibl"><span class="title">PSI</span>9.1090.53</span> + <span class="bibl">13</span> (p.xii). </span><span class="sense"> <span class="bld">2</span> <b class="b2">exchange</b>, <b class="b3">τίς μεταβάλοιτ' ἂν ὧδε σιγὰν λόγων</b>; silence <b class="b2">for</b> words, <span class="bibl">S.<span class="title">El.</span>1261</span>; [<b class="b3">τὴν ἄσαρκον τροφὴν] ὑγείας καὶ ῥώμης μεταβαλέσθαι</b> <b class="b2">have given up</b> asceticism <b class="b2">in exchange for</b> health and strength, <span class="bibl">Porph.<span class="title">Abst.</span>1.2</span>; <b class="b2">barter, traffic in</b>, οἴνου μεταβαλλόμενος καὶ σίτου πρᾶσιν <span class="bibl">Pl.<span class="title">Lg.</span>849d</span>; μ. τὰ ἀλλότρια ἔργα <span class="bibl">Id.<span class="title">Sph.</span>223d</span>; μ. ἐν τῇ ἀγορᾷ <span class="bibl">X.<span class="title">Mem.</span>3.7.6</span>, cf. <span class="bibl">D.S. 5.13</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">III</span> <b class="b2">turn oneself, turn about</b>, ἄνω καὶ κάτω <span class="bibl">Pl.<span class="title">Grg.</span>481e</span>, <span class="bibl">Din.1.17</span>; esp. </span><span class="sense"> <span class="bld">2</span> <b class="b2">change one's purpose</b> or <b class="b2">mind</b>, <span class="bibl">Hdt.5.75</span>, <span class="title">SIG</span> 22.20 (v B. C.), <span class="bibl"><span class="title">Act.Ap.</span>28.6</span>, etc.; <b class="b2">change sides</b>, <span class="bibl">Th.1.71</span>, <span class="bibl">8.90</span>, <span class="bibl">X.<span class="title">HG</span> 2.3.31</span>; πρός τινα <span class="bibl">Axionic.6.10</span>. </span><span class="sense"> <span class="bld">3</span> <b class="b2">turn</b> or <b class="b2">wheel round</b>, μ. ἐπ' ἀσπίδα <span class="bibl">X.<span class="title">Cyr.</span>7.5.6</span>; τὸ δόρυ εἰς τοὔπισθεν μ. <span class="bibl">Id.<span class="title">Eq.</span>8.10</span>: abs., <b class="b2">turn about</b>, μεταβαλλόμενος τοῖς ἔξω περιεστηκόσι λοιδορήσεται <span class="bibl">Aeschin. 3.207</span>.</span> | ||
}} | |||
{{pape | |||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-02-0144.png Seite 144]] (s. [[βάλλω]]), 1) umwerfen, schnell umdrehen; μετὰ νῶτα βαλών, als Tmesis, vom Fliehenden, der den Rücken schnell umgewandt hat, Il. 8, 94; übh. umwenden, ändern, χαλεπῶς ὀργὰς μεταβάλλουσι, Eur. Med. 121; φαεννὰς ἄστρων μεταβάλλει ὁδοὺς [[Ζεύς]], El. 728 u. öfter; auch μορφὴν ἐμὴν μετέβαλον εἰς ἀνδρὸς φύσιν, Bacch. 54; u. μεταβαλὼν ἄλλους τρόπους, andere Sitten angenommen habend, I. A. 348; vgl. Ar. Plut. 36, τοὺς τρόπους μεταβ., die Sitten ändern, u. μεταβάλλεσθαι τοὺς τρόπους, seine Sitten, sich in den Sitten ändern, Vesp. 1461; so auch im med. Soph., [[τίς]] οὖν ἂν ἀξίαν – μεταβάλοιτ' ἂν ὧδε σιγὰν λόγων, El. 1253, das Stillschweigen mit der Rede vertauschen; τὸ [[οὔνομα]], den Namen ändern, Her. 1, 57, öfter; auch οἱ Βρίγες τὸ [[οὔνομα]] μετέβαλον εἰς Φρύγας, 7, 73, u, τὰς φυλὰς μετέβαλε ἐς ἄλλα ὀνόματα, d. i. er veränderte ihre Namen, 5, 68; ἑαυτὸν ἐπὶ τὸ βέλτιον, steh zum Bessern umwandeln, Plat. Rep. II, 381 b; neben [[ἀλλοιόω]], ibd.; τοὺς νόμους u. ä. oft; auch μεταβάλλει παντοίας μεταβολάς, Legg. X, 903 d, öfter; auch so, daß nur der neue Zustand, in den Etwas umgeändert wird, ausgedrückt ist, [[εἶδος]] καινὸν μουσικῆς μεταβάλλειν, durch Umänderung eine neue Art herstellen, Rep. IV, 424 c, vgl. VII, 535 d; ἡ [[πόλις]] ἄλλον ἐξ [[ἄλλου]] μεταβάλλουσα τύραννον, Plut. Timol. 1. – Med. sich verändern, ἱμ άτια, seine Kleider wechseln, Xen. Mem. 1, 6, 6; μεταβαλλόμενος λέγεις, mit veränderter Ansicht sagst du, Plat. Gorg. 481 e; auch vom Waarenumtausch, Soph. 223 d Legg. VIII, 849 d; vgl. μεταβαλλόμενοι ἐν τῇ ἀγορᾷ, Xen. Mem. 3, 7, 6. – Aber bei Xen. im Ggstz von προβάλλεσθαι ὅπλα, den Schild auf den Rücken werfen, wie man auf der Flucht thut, An. 6, 3, 16; auch τὸ [[δόρυ]] εἰς τοὔπισθεν μεταβαλλόμενον διώκειν, de re equ. 8, 10. – 2) häufig intrans., so daß man ἑαυτόν ergänzen kann, sich umwenden, verändern, umschlagen, μετέβαλον εἰς εὐνομίην, Her. 1, 65, μεταβαλὼν πρὸς Ἀθηναίους, 8, 109; [[ὅταν]] ἑστὸς ἐπὶ τὸ κινεῖσθαι μεταβάλλῃ, Plat. Parm. 156 c; ἀναγκάσει μεταβάλλειν αὖ θἄτερον ἐπὶ [[τοὐναντίον]] τῆς [[αὑτοῦ]] φύσεως, Soph. 255 a; μεταβάλλει ἐξ ὀλιγαρχίας εἰς δημοκρατίαν, Rep. VIII, 553 a, öfter; dah. das partic. oft durch »umgekehrt«, »dagegen« übersetzt werden kann, ὃς ἄν τινι ἡμῶν ᾡ φαίνεται καὶ ἔστι κακὰ μεταβάλλων ποιήσῃ ἀγαθὰ φαίνεσθαι καὶ εἶναι, Theaet. 166 d, vgl. Conv. 204 e; ἐκ τούτου μεταβαλὼν εἶπε, Xen. Hell. 4, . 3, 13. So übertr. od. absol. auch Isocr. 4, 125, τοσοῦτον μεταβεβλήκασι; Folgde; μεταβάλλει καὶ μεθίσταται τὰ κατὰ τὰς πολιτείας, Pol. 6, 9, 10; ἅμα τῷ τὴν ὥραν μεταβάλλειν, 3, 78, 6; a. Sp. – Auch sc. χώραν, wegziehen, von den Zugvögeln, μεταβάλλουσι γὰρ ἐκ τῶν Σκυθικῶν εἰς τὰ ἕλη τῆς Αἰγύπτου, Arist. H. A. 8, 12 u. A.; von den Ueberläufern, oft Plut.; – μεταβάλλειν τὴν τροφήν, die Speise verändern, d. i. verdauen, sp. Medic.; vgl. Plut. de cap. ex host. util. i. A. p. 271. | |||
}} | }} | ||
Revision as of 19:15, 2 August 2017
English (LSJ)
fut. -
A βᾰλῶ Ar.Av.1568: aor. μετέβᾰλον:—throw into a different position, turn quickly or suddenly, Hom.only once, in tmesi, μετὰ νῶτα βαλών Il.8.94; χαλεπῶς μ. δέμας E.Hipp.204 (anap.), cf. Gal.15.556; μ. θοἰμάτιον ἐπιδεξιά Ar. l.c.; μ. γῆν turn, i.e. plough, the earth, X.Oec.16.14; μετέβαλε Κύριος ἄνεμον ἐκ θαλάσσης LXX Ex. 10.19; μ. ποταμόν change the course of a river, Jul.Or.3.126d. II turn about, change, alter, τὸ οὔνομα Hdt.1.57; τὴν πολιτείαν Arist.Pol. 1292b21; [οἱ Βρίγες] τὸ οὔνομα μετέβαλον [ἐς Φρύγας] Hdt.7.73; τὰς φυλὰς μετέβαλε [ὁ Κλεισθένης] ἐς ἄλλα οὐνόματα Id.5.68; μ. μορφήν τινος εἰς ἀνδρὸς φύσιν E.Ba.54; [τινὰ] ἐπὶ κακόν Ar.Th.723; ἐπὶ τὸ βέλτιον Pl.R.381b; μ. δίαιταν change one's way of life, Th.2.16; μ. ὕδατα drink different water, Hdt.8.117; ὀργὰς μ. E.Med.121 (anap.); μ. τοὺς τρόπους Ar.Pl.36, Eup.357.7; μ. τὸ ἔθος Th.1.123; μ. εὔνοιαν lose it, ib. 77; μ. χώραν ἐκ χώρας Pl.Tht.181c: freq. with Adjs., etc., implying change, μ. ἄλλους τρόπους change and adopt other ways, E.IA343 (troch.); μ. ἄλλας γραφάς ib.363 (troch.); εἶδος καινὸν μουσικῆς μ. Pl. R.424c; πόλις ἄλλον ἐξ ἄλλου -βάλλουσα τύραννον Plu.Tim.1; μ. ἀντὶ τοῦ ὁμο- ἀ-" Pl.Cra.405d; ἐμαυτὸν ἄνω κάτω μετέβαλλον Id.Phd.96b; ἄνω καὶ κάτω τὰς δόξας μ. Id.R.508d: c. acc. cogn., πολλὰς μεταβολὰς . . μ. ὑδάτων καὶ σίτων ib.404a. b translate, νόμον εἰς τὴν Ἑλλάδα φωνήν J.AJProoem.3, cf. 12.2.13 (Pass.). c stir with a spoon, Dsc.3.22 (Pass.). III intr., undergo a change, μ. ἐς εὐνομίην Hdt.1.65, cf. Antipho 2.4.9; μ. εἰς ὀλιγαρχικὸν ἐκ τοῦ τιμοκρατικοῦ Pl.R.553a, etc.; μ. ἐπὶ τοὐναντίον Id.Plt.270d; ὅταν εἰς ἑτέραν -βάλῃ πολιτείαν ἡ πόλις Arist.Pol.1276b14, cf. 1301a20: impers., μεταβάλλει διὰ πλειόνων ζῴων changes run through a series of creatures, Thphr.HP2.4.4: c. gen. rei, come in exchange for or instead of, καιναὶ καινῶν μεταβάλλουσαι . . συντυχίαι E.Tr.1118. b vary, μεταβάλλειν τὰς ἐπιστήμας τοῖς τόποις Phld.Rh.2.115 S. 2 change one's course, μεταβαλὼν πρὸς Ἀθηναίους turning to the Athenians, Hdt.8.109: aor. part. μεταβαλών abs., instead, in turn, μεταβαλόντας ἀντὶ Κρητῶν γενέσθαι Ἰήπυγας Id.7.170, cf. E.Ion 1614, Pl.Smp.204e, Grg. 480e: also pres. part. μεταβάλλων Id.Tht.166d. B Med., turn round, shift a load, μεταβαλλόμενος τἀνάφορον Ar. Ra.8; προβαλλομένους τὰ ὅπλα ἢ μεταβαλλομένους X.An.6.5.16. 2 cause to be removed, σῖτον PHib.1.45.6 (iii B. C.), etc. b order to be paid, remit, POxy.1153.8 (i A. D.), 1419.5 (iii A. D.). II change what is one's own, μ. τὰ ἱμάτια change one's clothes, X.Mem.1.6.6; μ. τοὺς τρόπους Ar.V.1461 (lyr.); μετεβάλλετ' ὀπωπάν changed her appearance, Erinn. in PSI9.1090.53 + 13 (p.xii). 2 exchange, τίς μεταβάλοιτ' ἂν ὧδε σιγὰν λόγων; silence for words, S.El.1261; [τὴν ἄσαρκον τροφὴν] ὑγείας καὶ ῥώμης μεταβαλέσθαι have given up asceticism in exchange for health and strength, Porph.Abst.1.2; barter, traffic in, οἴνου μεταβαλλόμενος καὶ σίτου πρᾶσιν Pl.Lg.849d; μ. τὰ ἀλλότρια ἔργα Id.Sph.223d; μ. ἐν τῇ ἀγορᾷ X.Mem.3.7.6, cf. D.S. 5.13. III turn oneself, turn about, ἄνω καὶ κάτω Pl.Grg.481e, Din.1.17; esp. 2 change one's purpose or mind, Hdt.5.75, SIG 22.20 (v B. C.), Act.Ap.28.6, etc.; change sides, Th.1.71, 8.90, X.HG 2.3.31; πρός τινα Axionic.6.10. 3 turn or wheel round, μ. ἐπ' ἀσπίδα X.Cyr.7.5.6; τὸ δόρυ εἰς τοὔπισθεν μ. Id.Eq.8.10: abs., turn about, μεταβαλλόμενος τοῖς ἔξω περιεστηκόσι λοιδορήσεται Aeschin. 3.207.
German (Pape)
[Seite 144] (s. βάλλω), 1) umwerfen, schnell umdrehen; μετὰ νῶτα βαλών, als Tmesis, vom Fliehenden, der den Rücken schnell umgewandt hat, Il. 8, 94; übh. umwenden, ändern, χαλεπῶς ὀργὰς μεταβάλλουσι, Eur. Med. 121; φαεννὰς ἄστρων μεταβάλλει ὁδοὺς Ζεύς, El. 728 u. öfter; auch μορφὴν ἐμὴν μετέβαλον εἰς ἀνδρὸς φύσιν, Bacch. 54; u. μεταβαλὼν ἄλλους τρόπους, andere Sitten angenommen habend, I. A. 348; vgl. Ar. Plut. 36, τοὺς τρόπους μεταβ., die Sitten ändern, u. μεταβάλλεσθαι τοὺς τρόπους, seine Sitten, sich in den Sitten ändern, Vesp. 1461; so auch im med. Soph., τίς οὖν ἂν ἀξίαν – μεταβάλοιτ' ἂν ὧδε σιγὰν λόγων, El. 1253, das Stillschweigen mit der Rede vertauschen; τὸ οὔνομα, den Namen ändern, Her. 1, 57, öfter; auch οἱ Βρίγες τὸ οὔνομα μετέβαλον εἰς Φρύγας, 7, 73, u, τὰς φυλὰς μετέβαλε ἐς ἄλλα ὀνόματα, d. i. er veränderte ihre Namen, 5, 68; ἑαυτὸν ἐπὶ τὸ βέλτιον, steh zum Bessern umwandeln, Plat. Rep. II, 381 b; neben ἀλλοιόω, ibd.; τοὺς νόμους u. ä. oft; auch μεταβάλλει παντοίας μεταβολάς, Legg. X, 903 d, öfter; auch so, daß nur der neue Zustand, in den Etwas umgeändert wird, ausgedrückt ist, εἶδος καινὸν μουσικῆς μεταβάλλειν, durch Umänderung eine neue Art herstellen, Rep. IV, 424 c, vgl. VII, 535 d; ἡ πόλις ἄλλον ἐξ ἄλλου μεταβάλλουσα τύραννον, Plut. Timol. 1. – Med. sich verändern, ἱμ άτια, seine Kleider wechseln, Xen. Mem. 1, 6, 6; μεταβαλλόμενος λέγεις, mit veränderter Ansicht sagst du, Plat. Gorg. 481 e; auch vom Waarenumtausch, Soph. 223 d Legg. VIII, 849 d; vgl. μεταβαλλόμενοι ἐν τῇ ἀγορᾷ, Xen. Mem. 3, 7, 6. – Aber bei Xen. im Ggstz von προβάλλεσθαι ὅπλα, den Schild auf den Rücken werfen, wie man auf der Flucht thut, An. 6, 3, 16; auch τὸ δόρυ εἰς τοὔπισθεν μεταβαλλόμενον διώκειν, de re equ. 8, 10. – 2) häufig intrans., so daß man ἑαυτόν ergänzen kann, sich umwenden, verändern, umschlagen, μετέβαλον εἰς εὐνομίην, Her. 1, 65, μεταβαλὼν πρὸς Ἀθηναίους, 8, 109; ὅταν ἑστὸς ἐπὶ τὸ κινεῖσθαι μεταβάλλῃ, Plat. Parm. 156 c; ἀναγκάσει μεταβάλλειν αὖ θἄτερον ἐπὶ τοὐναντίον τῆς αὑτοῦ φύσεως, Soph. 255 a; μεταβάλλει ἐξ ὀλιγαρχίας εἰς δημοκρατίαν, Rep. VIII, 553 a, öfter; dah. das partic. oft durch »umgekehrt«, »dagegen« übersetzt werden kann, ὃς ἄν τινι ἡμῶν ᾡ φαίνεται καὶ ἔστι κακὰ μεταβάλλων ποιήσῃ ἀγαθὰ φαίνεσθαι καὶ εἶναι, Theaet. 166 d, vgl. Conv. 204 e; ἐκ τούτου μεταβαλὼν εἶπε, Xen. Hell. 4, . 3, 13. So übertr. od. absol. auch Isocr. 4, 125, τοσοῦτον μεταβεβλήκασι; Folgde; μεταβάλλει καὶ μεθίσταται τὰ κατὰ τὰς πολιτείας, Pol. 6, 9, 10; ἅμα τῷ τὴν ὥραν μεταβάλλειν, 3, 78, 6; a. Sp. – Auch sc. χώραν, wegziehen, von den Zugvögeln, μεταβάλλουσι γὰρ ἐκ τῶν Σκυθικῶν εἰς τὰ ἕλη τῆς Αἰγύπτου, Arist. H. A. 8, 12 u. A.; von den Ueberläufern, oft Plut.; – μεταβάλλειν τὴν τροφήν, die Speise verändern, d. i. verdauen, sp. Medic.; vgl. Plut. de cap. ex host. util. i. A. p. 271.
