χήμη: Difference between revisions
Οὐκ ἔστι σοφίας κτῆμα τιμιώτερον → Haud ulla res pretiosior sapientia → Die Weisheit ist Besitz von allergrößtem Wert
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
|||
| (2 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=chimi | |Transliteration C=chimi | ||
|Beta Code=xh/mh | |Beta Code=xh/mh | ||
|Definition=ἡ, (χάσκω) < | |Definition=ἡ, ([[χάσκω]])<br><span class="bld">A</span> [[yawning]], [[gaping]], [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]<br><span class="bld">II</span> [[clam]], Philyll. 13, [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]''547b13, Ael.''NA''15.12; <b class="b3">χ. τραχεῖαι, λεῖαι</b>, ''PCair.Zen.'' 82.12 (iii B. C.), cf. Xenocr.''Aq.''31.<br><span class="bld">2</span> [[measure]], Hp.''Mul.''1.75, 78: there were larger and smaller kinds, Cleopatra ap.Gal.19.769. | ||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
| Line 15: | Line 15: | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=ης (ἡ) :<br />came, <i>sorte de coquillage</i>.<br />'''Étymologie:''' [[χαίνω]]. | |btext=ης (ἡ) :<br />came, <i>sorte de coquillage</i>.<br />'''Étymologie:''' [[χαίνω]]. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''χήμη:''' ἡ [[сердцевик]] (моллюск) Arst. | |||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 21: | Line 24: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=ἡ, Α<br /><b>1.</b> [[άνοιγμα]] σαν το [[στόμα]] που χασμουριέται<br /><b>2.</b> δίθυρο [[μαλάκιο]]<br /><b>3.</b> [[μέτρο]] χωρητικότητας.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. έχει σχηματιστεί από το θ. <i>χη</i>- του ρ. [[χαίνω]] /[[χάσκω]] (για τον φωνηεντισμό <b>βλ. λ.</b> [[χάσκω]]) με κατάλ. -<i>μη</i>, <b>πρβλ.</b> <i>κώ</i>-<i>μη</i>, <i>ῥύ</i>-<i>μη</i> (για τη [[σχέση]] της λ. με το ρ. [[χαίνω]], <b>πρβλ.</b> το [[ερμήνευμα]] του <b>Ησύχ.</b> [[χήμη]]<br />[[χάσμη]], <i>χηραμὶς [[λεία]])]. | |mltxt=ἡ, Α<br /><b>1.</b> [[άνοιγμα]] σαν το [[στόμα]] που χασμουριέται<br /><b>2.</b> δίθυρο [[μαλάκιο]]<br /><b>3.</b> [[μέτρο]] χωρητικότητας.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. έχει σχηματιστεί από το θ. <i>χη</i>- του ρ. [[χαίνω]] /[[χάσκω]] (για τον φωνηεντισμό <b>βλ. λ.</b> [[χάσκω]]) με κατάλ. -<i>μη</i>, <b>πρβλ.</b> <i>κώ</i>-<i>μη</i>, <i>ῥύ</i>-<i>μη</i> (για τη [[σχέση]] της λ. με το ρ. [[χαίνω]], <b>πρβλ.</b> το [[ερμήνευμα]] του <b>Ησύχ.</b> [[χήμη]]<br />[[χάσμη]], <i>χηραμὶς [[λεία]])]. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''χήμη''': {khḗmē}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Gienmuschel]] (Philyll., Arist., hell. Pap. u.a.), auch als Maß gebraucht (Hp.); = [[χάσμη]], χηραμὶς [[λεία]] H. (zu χηραμὶς [[λεία]] [[glatte Muschelart]] Olsson Symb. Oslo. 4, 63).<br />'''Derivative''': Davon das Demin. [[χημίον]] n. (Mediz.) und [[χήμωσις]] f. (: *χημόομαι) Bez. einer Augenkrankheit (Mediz.).<br />'''Etymology''': Wie [[χάσμη]] Verbalnomen zu [[χάσκω]] mit derselben Hochstufe wie in aksl. ''zějǫ'' ’[[χαίνω]]’, wozu noch mit erhaltenem Langdiphthong aind. ''vi''-''hāy''-''a''- m. [[Luftraum]]; s. [[χάσκω]] m. Weiterem. Hierher wahrscheinlich noch [[χηλή]], [[χηλός]], [[χηραμός]]; s. dd. Vgl. noch Specht KZ 68, 127 (zu bulg. ''zĕ́pam'' [[den Mund aufsperren]] usw. mit altem Wechsel ''m'' ~ ''p'' [?]).<br />'''Page''' 2,1094 | |ftr='''χήμη''': {khḗmē}<br />'''Grammar''': f.<br />'''Meaning''': [[Gienmuschel]] (Philyll., Arist., hell. Pap. u.a.), auch als Maß gebraucht (Hp.); = [[χάσμη]], χηραμὶς [[λεία]] H. (zu χηραμὶς [[λεία]] [[glatte Muschelart]] Olsson Symb. Oslo. 4, 63).<br />'''Derivative''': Davon das Demin. [[χημίον]] n. (Mediz.) und [[χήμωσις]] f. (: *χημόομαι) Bez. einer Augenkrankheit (Mediz.).<br />'''Etymology''': Wie [[χάσμη]] Verbalnomen zu [[χάσκω]] mit derselben Hochstufe wie in aksl. ''zějǫ'' ’[[χαίνω]]’, wozu noch mit erhaltenem Langdiphthong aind. ''vi''-''hāy''-''a''- m. [[Luftraum]]; s. [[χάσκω]] m. Weiterem. Hierher wahrscheinlich noch [[χηλή]], [[χηλός]], [[χηραμός]]; s. dd. Vgl. noch Specht KZ 68, 127 (zu bulg. ''zĕ́pam'' [[den Mund aufsperren]] usw. mit altem Wechsel ''m'' ~ ''p'' [?]).<br />'''Page''' 2,1094 | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 22:10, 24 November 2023
English (LSJ)
ἡ, (χάσκω)
A yawning, gaping, Hsch.
II clam, Philyll. 13, Arist.HA547b13, Ael.NA15.12; χ. τραχεῖαι, λεῖαι, PCair.Zen. 82.12 (iii B. C.), cf. Xenocr.Aq.31.
2 measure, Hp.Mul.1.75, 78: there were larger and smaller kinds, Cleopatra ap.Gal.19.769.
German (Pape)
[Seite 1353] ἡ, 1) das Gähnen, Maulaufsperren. – Dah. die Gienmuschel, mit zwei klaffenden Schaalen, chama, Arist. H. A. 5, 15 Ael. H. A. 15, 12 u. A. – 2) ein Maaß von drei, u. ein kleineres von zwei Drachmen, Hippocr.; vgl. Lob. Phryn. 387.
French (Bailly abrégé)
ης (ἡ) :
came, sorte de coquillage.
Étymologie: χαίνω.
Russian (Dvoretsky)
χήμη: ἡ сердцевик (моллюск) Arst.
Greek (Liddell-Scott)
χήμη: ἡ, (√ΧΑ, χάσκω) τὸ χαίνειν, χάσκειν· χάσμη, «χήμη· χηραμίς. ☥λεία» Ἡσύχ. ΙΙ. εἶδος κογχύλης, «χηβάδας» κληθείσης οὕτως ἐκ τοῦ χαίνοντος ὀστράκου αὐτῆς, Λατ. chama, Φιλύλλιος ἐν «Πόλεσιν» 1, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 15, 14, Αἰλ. περὶ Ζ. 15. 12, Ξενοκρ. 9. 16, 37, 38, 43, ἔνθα ἴδε σημ. Κοραῆ ἐν σελ. 116, 117, 145, κτλ. 2) μέτρον ἔχον περίπου τὴν χωρητικότητα τοῦ ὀστράκου τῆς χήμης (πρβλ. κόγχη), Ἱππ. 621. 42., 625. 31· ὑπῆρχον δύο εἴδη, μεῖζον καὶ ἔλασσον, πρβλ. Γαλην. 19. 763. - Ἴδε Λοβέκ. εἰς Φρύνιχ. 387.
Greek Monolingual
ἡ, Α
1. άνοιγμα σαν το στόμα που χασμουριέται
2. δίθυρο μαλάκιο
3. μέτρο χωρητικότητας.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. έχει σχηματιστεί από το θ. χη- του ρ. χαίνω /χάσκω (για τον φωνηεντισμό βλ. λ. χάσκω) με κατάλ. -μη, πρβλ. κώ-μη, ῥύ-μη (για τη σχέση της λ. με το ρ. χαίνω, πρβλ. το ερμήνευμα του Ησύχ. χήμη
χάσμη, χηραμὶς λεία)].
Frisk Etymology German
χήμη: {khḗmē}
Grammar: f.
Meaning: Gienmuschel (Philyll., Arist., hell. Pap. u.a.), auch als Maß gebraucht (Hp.); = χάσμη, χηραμὶς λεία H. (zu χηραμὶς λεία glatte Muschelart Olsson Symb. Oslo. 4, 63).
Derivative: Davon das Demin. χημίον n. (Mediz.) und χήμωσις f. (: *χημόομαι) Bez. einer Augenkrankheit (Mediz.).
Etymology: Wie χάσμη Verbalnomen zu χάσκω mit derselben Hochstufe wie in aksl. zějǫ ’χαίνω’, wozu noch mit erhaltenem Langdiphthong aind. vi-hāy-a- m. Luftraum; s. χάσκω m. Weiterem. Hierher wahrscheinlich noch χηλή, χηλός, χηραμός; s. dd. Vgl. noch Specht KZ 68, 127 (zu bulg. zĕ́pam den Mund aufsperren usw. mit altem Wechsel m ~ p [?]).
Page 2,1094
