χήμη
ἆρά γε λόγον ἔχει δυοῖν ἀρχαῖν, ὑλικῆς τε καὶ δραστικῆς → does it in fact have the function of two principles, the material and the active?
English (LSJ)
ἡ, (χάσκω)
A yawning, gaping, Hsch.
II clam, Philyll. 13, Arist.HA547b13, Ael.NA15.12; χ. τραχεῖαι, λεῖαι, PCair.Zen. 82.12 (iii B. C.), cf. Xenocr.Aq.31.
2 measure, Hp.Mul.1.75, 78: there were larger and smaller kinds, Cleopatra ap.Gal.19.769.
German (Pape)
[Seite 1353] ἡ, 1) das Gähnen, Maulaufsperren. – Dah. die Gienmuschel, mit zwei klaffenden Schaalen, chama, Arist. H. A. 5, 15 Ael. H. A. 15, 12 u. A. – 2) ein Maaß von drei, u. ein kleineres von zwei Drachmen, Hippocr.; vgl. Lob. Phryn. 387.
French (Bailly abrégé)
ης (ἡ) :
came, sorte de coquillage.
Étymologie: χαίνω.
Russian (Dvoretsky)
χήμη: ἡ сердцевик (моллюск) Arst.
Greek (Liddell-Scott)
χήμη: ἡ, (√ΧΑ, χάσκω) τὸ χαίνειν, χάσκειν· χάσμη, «χήμη· χηραμίς. ☥λεία» Ἡσύχ. ΙΙ. εἶδος κογχύλης, «χηβάδας» κληθείσης οὕτως ἐκ τοῦ χαίνοντος ὀστράκου αὐτῆς, Λατ. chama, Φιλύλλιος ἐν «Πόλεσιν» 1, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 15, 14, Αἰλ. περὶ Ζ. 15. 12, Ξενοκρ. 9. 16, 37, 38, 43, ἔνθα ἴδε σημ. Κοραῆ ἐν σελ. 116, 117, 145, κτλ. 2) μέτρον ἔχον περίπου τὴν χωρητικότητα τοῦ ὀστράκου τῆς χήμης (πρβλ. κόγχη), Ἱππ. 621. 42., 625. 31· ὑπῆρχον δύο εἴδη, μεῖζον καὶ ἔλασσον, πρβλ. Γαλην. 19. 763. - Ἴδε Λοβέκ. εἰς Φρύνιχ. 387.
Greek Monolingual
ἡ, Α
1. άνοιγμα σαν το στόμα που χασμουριέται
2. δίθυρο μαλάκιο
3. μέτρο χωρητικότητας.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. έχει σχηματιστεί από το θ. χη- του ρ. χαίνω /χάσκω (για τον φωνηεντισμό βλ. λ. χάσκω) με κατάλ. -μη, πρβλ. κώ-μη, ῥύ-μη (για τη σχέση της λ. με το ρ. χαίνω, πρβλ. το ερμήνευμα του Ησύχ. χήμη
χάσμη, χηραμὶς λεία)].
Frisk Etymology German
χήμη: {khḗmē}
Grammar: f.
Meaning: Gienmuschel (Philyll., Arist., hell. Pap. u.a.), auch als Maß gebraucht (Hp.); = χάσμη, χηραμὶς λεία H. (zu χηραμὶς λεία glatte Muschelart Olsson Symb. Oslo. 4, 63).
Derivative: Davon das Demin. χημίον n. (Mediz.) und χήμωσις f. (: *χημόομαι) Bez. einer Augenkrankheit (Mediz.).
Etymology: Wie χάσμη Verbalnomen zu χάσκω mit derselben Hochstufe wie in aksl. zějǫ ’χαίνω’, wozu noch mit erhaltenem Langdiphthong aind. vi-hāy-a- m. Luftraum; s. χάσκω m. Weiterem. Hierher wahrscheinlich noch χηλή, χηλός, χηραμός; s. dd. Vgl. noch Specht KZ 68, 127 (zu bulg. zĕ́pam den Mund aufsperren usw. mit altem Wechsel m ~ p [?]).
Page 2,1094
