ἐγγύς
English (LSJ)
[ῠ], Adv., Comp. ἐγγυτέρω (
A -τέρῳ Hell.Oxy.6.3), also -ύτερον Pl.Lg.704e: Sup. ἐγγυτάτω or -ύτατα (first in Hp., and Att.); also ἔγγῑον, ἔγγιστα (v. ἐγγίων). I of Place, near, nigh, at hand: freq. in Hom., ἐ. γὰρ νυκτός τε καὶ ἤματός εἰσι κέλευθοι Od.10.86: c. gen., hard by, near to; so λύπας ἐγγυτέρω nearer to grief, S.OC1217: c. dat., Il.11.340, E.Heracl.37; ἐγγὺς ὁδῷ dub. in IG12.974: mostly with Verbs of rest, ἐ. ἑστάναι, παρεστάναι, A.Pers.686, Eu.65; but ἐ. χωρεῖν Id.Th.59: c. gen., οἱ ἐγγυτάτω τῆς ἀγορᾶς κατεσκευασμένοι Lys.24.20, etc. II of Time, nigh at hand, Il.22.453; ἐ. ἡμῖν ὁ ἀγών X.Cyr.2.3.2. III of Numbers, etc., nearly, ἔτεσι ἐ. εἴκοσι Th.6.5; μισθὸς ἐ. ἐνιαυτοῦ X.HG3.1.28: generally, nearly, almost, ἐ. ἔγνως S.Ichn.301; οὐδ' ἐ. τινος not nearly, i. e. not by a great deal, nothing like it, Pl.Smp.198b; ἔχει οὐχ οὕτω ταῦτα οὐδ' ἐ. not so . . nor yet nearly so, D.21.30; οὐκ ἐποίουν τοῦτο, οὐδ' ἐ. Id.18.96; mostly, Hp.Mochl.34. IV of Qualities, coming near, ἐ. τι καὶ παραπλήσιον Pl.Grg.520a; ἐγγύτατα τοῦ νῦν τρόπου, τῆς ξυμπάσης γνώμης, Th.1.13,22; ὅτι ἐγγύτατα τούτων Id.7.86; κοινῇ δὲ πᾶσιν οὐδεὶς ἐγγυτέρω D.18.288; δοκεῖς δηλῶσαι ἐγγύτατα τὴν ῥητορικήν Pl.Grg.452e; ἐ. εἶναι, c. gen., Id.Phd.116b; ἐ. τυφλῶν Id.R. 508c; ἐ. τι τείνειν τοῦ τεθνάναι very near death, Id.Phd.65a; κακῶς παθεῖν ἐγγύτατα D.21.123. V of Relationship, akin to, οἱ Ζηνὸς ἐ. A.Fr.162; ἐγγυτέρω γένει or γένους, Pl.Ap.30a, Is.3.72; ἐγγύτατα γένους A.Supp.388, Lys.Fr.41, Pl.Hp.Ma.304d; ἐγγυτάτω γένους IG12.77, Ar.Av.1666.
German (Pape)
[Seite 702] (verwandt mit ἄγχι, falsch von ἐγκυτί abgeletet), adv., nahe; gew. – 1) vom Orte, in der Nähe; a) absolut; στῆ δὲ μάλ' ἐγγὺς ἰών Il. 5, 611; oft ἐγγὺς ἐών, wie Hes. O. 247; ἐγγὺς ὄντες Thuc. 3, 55; Ggstz πόῤῥω Plat. Prot. 356 e, oft. Auch ἐγγὺς χωρεῖ, rückt nahe heran, Aesch. Spt. 59; προσέρχεται τόδ' ἐγγύς Soph. Phil. 788. So auch in Prosa bei Verbis der Bewegung; προσιών Plat. Charm. 154 a; ähnl. οἱ ἱππεῖς ἀεὶ ἐγγύτερον ἐγίγνοντο τοῦ ἄρχοντος Xen. Cyr. 7, 5, 5. – b) gew. mit dem gen.; ἐγγὺς ὁδοῖο, nahe am Wege, Il. 10, 274; ἁλὸς ἐγγὺς ἐοῦσα 15, 619; u. sonst; ἐγγὺς ναῖον πόλιος Hes. Sc. 464; ἐγγὺς ἑστῶτες τάφου Aesch. Pers. 672, u. öfter Tragg. u. in Prosa. Vom Alter, σχεδὸν ἐγγὺς ἤδη τῶν ἐνενήκοντα ἐτῶν, nahe an 90 Jahre, Plat. Tim. 21 b. – c) seltener mit dem dat.; οὐ γάρ οἱ ἵπποι ἐγγὺς ἔσαν Il. 11, 339, wo οἱ freilich enger zu ἔσαν bezogen werden kann; τοῖσδ' ἐγγὸς ὄντας Eur. Heracl. 37; öfter bei Sp., wie Paus. 2, 8, 1. 6, 24, 4. – 2) von der Zeit, nahe bevorstehend; ἐγγὺς δέ τι κακὸν Πριάμοιο τέκεσσιν Il. 22, 453, was aber besser, wie Od. 10, 86 ἐγγὺς γὰρ νυκτός τε καὶ ἤματός εἰσι κέλευθοι, örtlich zu nehmen; denn wenn das Fortgehen des Nachts unmittelbar dem des Tages folgt, so sind sie auch örtlich nahe bei einander. Deutlicher von der Zeit: ὁ μὲν ἀγὼν ἐγγὺς ἡμῖν Xen. Cyr. 2, 3, 2; ὁ ἐγγύ τατα χρόνος Plat. Polit. 273 c. – 3) bei Zahlen, beinahe, fast; ἔτη ἐγγὺς τριακόσια Thuc. 6, 5; ἐγγὺς καὶ ἑβδομήκοντα ἔτη γεγονώς Plat. Men. 91 e; ἐγγὺς ἐνιαυτὸν ἐδέδετο Lys. 6, 23; τόξα ἐγγὺς τριπήχη Xen. An. 4, 3, 28; Hell. 2, 4, 32; auch ἐγγὺς μυρίων, An. 5, 7, 9. – 4) übh. nahe kommend, beinahe, ähnlich; ἢ ἐγγύς τι καὶ παραπλήσιον Plat. Gorg. 520 a; ἐγγὺς φαίνονται τυφλῶν Rep. VI, 598 c; vgl. Menex. 248 a; ἐγγυτάτω τιαροειδής, fast ganz turbanähnlich, Xen. An. 5, 4, 13. Aehnl. ἐγγύς τι τείνειν τοῦ τεθνάναι, dem Tode fast gleich sein, Plat. Phaed. 65 a; vgl. Rep. VIII, 548 d. Mit der Negation, wie οὐκ ἐποίουν ταῦτα οὐδ' ἐγγύς, auch nicht nahe, d. i. ganz u. gar nicht; Dem. oft, z. B. 18, 12. 37, 38; Luc. pro imag. 10. – 5) Von der Verwandtschaft; οἱ Ζηνὸς ἐγγύς Aesch. frg. bei Plat. Rep. III, 391 e; φάσκοντες ἐγγύτατα γένους εἶναι Aesch. Suppl. 383; ἐγγυτάτω ὢν γένους Is. 5, 10, wie Ar. Av. 1664; ὅσῳ μου ἐγγυτέρω ἐστὲ γένει Plat. Apol. 30 a; τοὺς ἐγγύτατα γένους Hipp. mai. 304 d. – Comparat. ἐγγύτερος, gew. im neutr. od. adverb. ἐγγυτέρω; Xen. Mem. 4, 3, 8; ἔγγιον, Hipp., Pol. u. Sp. – Superl. ἐγγύτατος, gewöhnl. ἐγγύτατα u. ἐγγυτάτω, Hippocr. u. Sp. auch ἔγγιστα, wie schon Antiph. 4 δ 11 steht.
French (Bailly abrégé)
adv. et prép.
près, proche, auprès;
1 avec idée de lieu, avec ou sans mouv. ἐγγὺς ὁδοῖο IL près de la route;
2 avec idée de temps proche;
3 avec idée de nombre ἐγγὺς μυρίων, près de 10 000;
4 avec idée de parenté ἐγγὺς γένους ESCHL, ἐγγὺς γένει PLAT proche par la naissance;
5 avec idée de ressemblance ἐγγύς τι τοῦ τεθνάναι PLAT bien près d’être mort, ressembler presque à un mort;
Cp. ἐγγύτερον ou ἐγγυτέρω, ἔγγιον ; Sp. ἐγγύτατα, ἐγγυτάτω, ἔγγιστα.
Étymologie: DELG à rapprocher de ἐγγύη « main », l’adv. signifierait dès lors « sous la main ».
