οὖς

English (LSJ)

(nom. sg. freq. in IGIl(2).161 B126, al. (Delos, iii B. C.), v. sub fin.), τό, gen. ὠτός, dat. ὠτί: pl. nom. ὦτα, gen. ὤτων, dat. ὠσί (ὤτοις condemned by Phryn.186):—Hom. has only acc. sg. and dat. pl. (v. infr.); the other cases he forms as if from οὖας (which is found in Simon.37.14), gen. οὔατος, pl. nom. and acc. οὔατα (also in Epich.21, Hp.Cord.8,al., SIG1025.62 (Cos, iv/iii B. C.)), dat.

   A οὔασι Il.12.442 (ὠσίν Od.12.200): Hellenistic nom. sg. ὦς PPetr.3p.33 (iii B. C.), PGrenf.1.12.29, 2.15 ii I (ii B. C.), IG7.3498.19 (Oropus, ii B. C.), Roussel Cultes Egyptiens 217 (Delos, ii B. C.), PStrassb.87.14 (ii B. C.): also Dor. ὦς Theoc.11.32; pl.ὤϝαθ' cj. for ὦτά θ' in Alcm.41:—ear, Ἄντιφον αὖ παρὰ οὖς ἔλασε ξίφει Il.11.109; [κηρὸν] ἐπ' ὠσὶν ἄλειψ' Od. l.c.; αἲ γὰρ δή μοι ἀπ' οὔατος ὧδε γένοιτο oh may I never hear of such a thing! Il.18.272; αἲ γὰρ ἀπ' οὔατος εἴη 22.454; ἀμφὶ κτύπος οὔατα βάλλει 10.535; ὀρθὰ ἱστάναι τὰ ὦτα, of horses, Hdt.4.129, cf. S.El.27, etc.; ἐν τοῖσι ὠσὶ . . οἰκέει ὁ θυμός Hdt.7.39, cf.1.8; βοᾷ ἐν ὠσὶ κέλαδος rings in the ear, A.Pers.605; φθόγγος βάλλει δι' ὤτων S.Ant.1188, cf. A.Ch.56 (lyr.); δι' ὠτὸς παῦρα ἐννέπειν πρός τινα S.El. 1437 (lyr.); ὀξὺν δι' ὤτων κέλαδον ἐνσείσας ib.737, cf. OT1387; δι' ὤτων ἦν λόγος E.Med.1139, cf. Rh.294, 566; so ἁμῖν τοῦτο δι' ὠτὸς ἔγεντο Theoc.14.27; λόγους ψιθύρους εἰς ὦτα φέρει S.Aj.149 (anap.); εἰς οὖς ἑκάστῳ . . ηὔδα λόγους E.Andr.1091, cf. Hipp.932; προσκύψας μοι μικρὸν πρὸς τὸ οὖς Pl.Euthd. 275e; ἐπ' (ἐς cj. Dawes) οὔατα λάθριος εἶπεν Call.Ap.105; reversely, παρέχειν τὰ ὦτα to lend the ears, i. e. to attend, Pl.Cra.396d, etc.; so ἐπισχέσθαι τὰ ὦτα Id.Smp.216a; παραβάλλειν Id.R.531a, cf. Call.Fr. anon.375; τὰ ὦτα ἐξεπετάννυτο Ar.Eq.1347; ὦτα χορηγεῖν Plu.2.232f; ἀποκλείειν τὰ ὦτα ib.143f; οἱ ὦτα ἔχοντες those who have ears to hear, ib. 1113c: metaph., of spies in Persia, X.Cyr.8.2.10sq., Luc.Ind.23, cf. Arist.Pol.1287b30; τὸ τῶν λεγομένων ὤτων καὶ προσαγωγέων γένος Plu.2.522f; τὰ ὦτα ἐπὶ τῶν ὤμων ἔχοντες, of persons who slink away ashamed (hanging their ears like dogs), Pl.R.613c: prov., v. λύκος; τεθλασμένος οὔατα πυγμαῖς, of a boxer, Theoc.22.45 (cf. ὠτοκάταξις) ; ἐπ' ἀμφότερα τὰ ὦτα καθεύδειν sleep soundly, Aeschin. Socr.54 D.    II from resemblance to an ear,    1 handle, esp. of pitchers, cups, etc., οὔατα δ' αὐτοῦ τέσσαρ' ἔσαν Il.11.633, cf. 18.378, Bion ap. Plu.2.536a, IG11(2).161 B126 (Delos, iii B. C.), Hero Spir.2.23, Dsc.5.87; [ποτήριον] ὦτα συντεθλασμένον Alex.270.3.    2 in Archit., = παρωτίς 4, IG12.372.201, cf. 319.6.    3 οὖς Ἀφροδίτης, a kind of shell-fish, Antig.Car. ap. Ath.3.88a; οὖς θαλάττιον, = ἀγρία λεπάς, Arist.HA529b16.    4 τὰ ὦτα (οὔατα Hp.) τῆς καρδίας the auricles of the heart, Hp.Cord.8, Gal.UP6.15, cf. 2.615K.    5 name of part of a bandage, Heraclas ap. Orib.48.15 tit. [Written ὀ̄ς in IG12. Il.cc.] (Cogn. with Lat. auris, Lith. ausìs, OE. éar, etc.; details obscure; nom. sg. οὖς perh. from *ο(ϝ)ος (contained in ἀμφώης).)

German (Pape)

[Seite 420] τό, aus οὖας zsgz. u. dah. im gen. ὠτός, ὦτα, ὤτων, dat. plur. statt ὠσίν bei Sp. auch ὤτοις, vgl. Lob. Phryn. 211, – das Ohr, auris, bei den Lacedämoniern u. Kretern αὖς, αὐτός, lautend; Hom. hat von dieser Form nur den acc. sing. οὖς, Il. 11, 109. 20, 473, u. den dat. plur. ὠσίν, Od. 12, 200; ἐν ὠσὶ νωμῶν καὶ φρεσίν, Aesch. Spt. 25, wie δι' ὤτων φρενός τε δαμίας περαῖνον Ch. 54; βοᾷ δ' ἐν ώσὶ κέλαδος, Pers. 597; τοῦτο διαμπερὲς οὖς ἵκετ' ἅπερ τε βέλος, Ch. 374; ὀρθὸν οὖς ἵστησιν, Soph. El. 27, vom Pferde, die Ohren spitzen (vgl. Luc. Tim. 23 u. a. Sp., ἑστῶσιν ὠσίν τι ἀκοῦσαι, Aristid.); τυφλὸς τά τ' ὦτα τόν τε νοῦν τά τ' ὄμματ' εἶ, O. R. 371; καί με φθόγγος οἰκείου κακοῦ βάλλει δι' ὤτων, Ant. 1173, öfter, wie Eur. u. sp. D., χ' ἁμῖν τοῦτο δι' ὠτὸς ἔγεντο Theocr. 14, 27; Her. gew. im plur., 1, 8. 4, 29. 7, 39; προσκύψας μοι σμικρὸν πρὸς τὸ οὖς, Plat. Euthvd. 275 a; παρεῖχον τὰ ὦτα, Crat. 396 d, u. öfter in ähnl. Vrbdgn, sein Ohr leihen; ἐπισχόμενος τὰ ὦτα, Conv. 216 a u. öfter, u. Folgende; λόγους ψιθοροὺς πλάσσων εἰς ὦτα φέρει πᾶσιν Ὀδυσσεύς, Soph. Aj. 149, wie auch wir sagen »ins Ohr flüstern«, heimlich; so Sp., wie Plut. – Uebertr. wie ὀφθαλμός, ὦτα καὶ ὀφθαλμοὶ πολλοὶ βασιλέως, Luc. adv. ind. 23, von den Dienern des Königs; vgl. Schol. Ar. Ach. 92; Plut. de curiosit. 16 τὸ τῶν λεγομένων ὤτων καὶ προσαγω γέων γένος. – An Gefäßen, wie Bechern und Krügen, der Henkel, Handgriff, Ath. XI, 474 d, Plut. u. a. Sp.; – οὖς Ἀφροδίτης hieß eine Muschelart, Ath. III, 88 d.

French (Bailly abrégé)

ὠτός (τό) :
gén. pl. ὤτων;
1 oreille : παρέχειν τὰ ὦτα LUC prêter l’oreille ; ὦτα ἔχειν PLUT avoir l’oreille attentive, écouter ; τὰ ὦτα ἀναπεταννύειν LUC ouvrir l’oreille ; δι’ ὠτός, à l’oreille, d’où pacifiquement, amicalement SOPH ; fig. ὦτα βασιλέως XÉN les oreilles du grand roi, càd ses espions;
2 p. anal. anse, poignée.
Étymologie: R. ἈϜ, entendre, > ἀΐω, αἰσθάνομαι ; cf. lat. auris, audio.

English (Autenrieth)

gen. οὔατος, pl. dat. ὠσίν: ear; ἀπ' οὔατος, ‘far from the ear,’ i. e. unheard, Il. 18.272, Il. 22.445; of the handles of a tankard, Il. 11.633.