ἐξέρχομαι

English (LSJ)

fut. -ελεύσομαι (but in Att. ἔξειμι (A) supplies the fut., also impf. ἐξῄειν): aor. 2 ἐξῆλθον, the only tense used in Hom.:—

   A go or come out of, c. gen.loci, τείχεος, πυλάων, πόληος, Il.22.237,413,417; ἐκ δ' ἦλθε κλισίης 10.140; ἐ. δωμάτων, χθονός, etc., A.Ch.663, S.El. 778, etc.; ἐ. ἐκ . . Hdt.8.75, 9.12, S.OC37, etc.; ἔξω τῆσδ' . . χθονός E.Ph.476; of an actor, come out on the stage, Ar.Ach.240, Av.512: abs., come forth, ἐ. καὶ ἀμῦναι Il.9.576.    b rarely c. acc., ἐξῆλθον τὴν Περσίδα χώραν Hdt.7.29; ἐ. τὸ ἄστυ Id.5.104, cf.Arist.Pol.1285a5, LXXGe.44.4.    c abs., march out, go forth, Th.2.11, etc.; ἐπί τινα Hdt.1.36.    d of an accused person, withdraw from the country to avoid trial, opp. φεύγω, D.23.45.    e ἐ. ὑπηρέτης to be commissioned to carry out an order of the court, Mitteis Chr.89.36(ii A.D.), etc.    f c. acc. cogn., go out on an expedition, etc., ἐ. ἐξόδους X.HG1.2.17; στρατείαν Aeschin.2.168; so παγκόνιτ' ἐ. ἄεθλ' ἀγώνων went through them, S.Tr.506 (lyr.); νίκης ἔχων ἐξῆλθε . . γέρας Id.El.687.    g with Preps., ἐ. ἐπὶ θήραν, ἐπὶ θεωρίαν, etc., X.Cyr.1.2.11, Pl.Cri.52b, etc.; ἐπὶ πλεῖστον ἐ. pursue their advantages to the utmost, Th.1.70; εἰς τόδ' ἐ. ἀνόσιον στόμα allow oneself to use these impious words, S. OC981; also ἐ. εἴς τινας come out of one class into another, as εἰς τοὺς τελείους ἄνδρας, opp. ἔφηβοι, X.Cyr.1.2.12.    h of disease, pass off, ἢν ἐκ τοῦ ἄλλου σώματος ἡ νοῦσος ἐξεληλύθῃ Hp.Morb.2.13.    i of offspring, issue from the womb, τὰ μὲν τετελειωμένα, τὰ δὲ ἀτελῆ ἐ. Arist.Pr.896a18; ἐκ τῆς γαστρός M.Ant.9.3.    2 ἐ. εἰς ἔλεγχον stand forth and come to the trial, E.Alc.640; ἐς χερῶν ἅμιλλαν ἐ. τινί Id.Hec.226: abs., stand forth, be proved to be, ἄλλος S.OT1084; come forth (from the war), Th.5.31.    3 c. acc. rei, execute, ἃ ἂν . . μὴ ἐξέλθωσιν (v.l. for ἐπεξ-) Id.1.70; τὸ πολὺ τοῦ ἔργου ἐξῆλθον (v.l. for ἐπεξ-) Id.3.108.    4 abs., exceed all bounds, Pl.Lg.644b; so ἐ. τὰ νόμιμα Nymphis15.    5 with acc. of the instrument of motion, ἐ. οὐδὲ τὸν ἕτερον πόδα Din.1.82.    II of Time, come to an end, expire, Hdt.2.139, S.OT735, PRev.Laws 48.9 (iii B.C.), etc.; τοῦ ἐξελθόντος μηνός Hyp.Eux.35; ἐπειδὰν . . ὁ ἐνιαυτὸς ἐξέλθῃ Pl.Plt.298e; ἐλέγοντο αἱ σπονδαὶ ἐξεληλυθέναι X.HG5.2.2.    2 of magistrates, etc., go out of office, ἡ ἐξελθοῦσα βουλή Decr. ap. And.1.77, cf. Arist.Pol.1273a16.    III of prophecies, dreams, events, etc., to be accomplished, come true, ἐς τέλος ἐ. Hes.Op.218: abs., τὴν ὄψιν συνεβάλετο ἐξεληλυθέναι Hdt.6.108, cf. 82; ἐξῆλθε (sc. ἡ μῆνις) was satisfied, Id.7.137; ἰσόψηφος δίκη ἐξῆλθ' ἀληθῶς A.Eu.796; κατ' ὀρθὸν ἐ. come out right, S.OT88; ἀριθμὸς οὐκ ἐλάττων ἐ. X.HG6.1.5; of persons, μὴ . . Φοῐβος ἐξέλθη σαφής turn out a true prophet, S.OT1011.    2 of words, proceed, παρά τινος Pl.Tht.161b; of goods, to be exported, Id.Alc.1.122e.

German (Pape)

[Seite 878] (s. ἔρχομαι), 1) aus-, herausgehen; gew. mit dem gen. des Orts, ἐκ δ' ἦλθε κλισίης Il. 10, 104, wie Od. 21, 190; ἐξελθέτω τις δωμάτων Aesch. Ch. 652; τῆσδε χθονός Soph. El. 768; οἴκων Eur. Hec. 174; mit praeposit., ἐκ τῆσδ' ἕδρας Soph. O. C. 37; ἔξω τῆσδε χθονός Eur. Phoen. 479; ἐξεληλυθότες ἐκ Σπάρτης Her. 9, 12; οὐκ ἐπὶ θεωρίαν πώποτε ἐκ τῆς πόλεως ἐξῆλθες Plat. Crit. 52 b; Phaed. 59 d; ὅθεν, ἐνθένδε, Tim. 79 b Crit. 44 e; absolut, fortgehen, ausziehen, Il. 9, 476; ἔξελθε πρὸς Λέρνης λειμῶνα Aesch. Prom. 655; ἐπὶ φορβῆς νόστον ἐξελήλυθεν Soph. Phil. 43; ἔξελθ' ἀμείψας στέγας 1246; ἐπὶ φόνον Eur. Or. 608; εἰς ἔλεγχον, geprüft werden, Alc. 650; ἐς χερῶν ἅμιλλάν τινι, ins Handgemenge gerathen, Hec. 226; vom Heere, Thuc. 2, 21; Xen. Hell. 7, 5, 6 u. A.; ἔξοδον Xen. Hell. 1, 2, 17, στρατείαν Aesch. 2, 168; ἄεθλα, Soph. Tr. 505, den Kampf bestehen; anders ist der acc. ἐξῆλθον τὴν Περσίδα χώραν, aus dem Lande, Her. 7, 29; vgl. Arist. pol. 3, 14; οὐκ ἂν ἔφασκεν ἐκ τῆς πόλεως ἐξελθεῖν οὐδὲ τὸν ἕτερον πόδα Din. 1, 82, auch nicht mit einem Fuße. – Auch von leblosen Dingen, οὐδεὶς τῶν λόγων ἐξέρχεται παρ' ἐμοῦ Plat. Theaet. 161 b; ὅθεν ἐξῆλθε τὸ πνεῦμα Tim. 79 b; von Krankheiten, die den Menschen verlassen, Hippocr. – Von der Zeit, vergehen, verstreichen, τίς χρόνος τοῖσδ' ἐστὶν οὑξεληλυθώς; Soph. O. R. 735; Her. 2, 139; ἐλέγοντο αἱ σπονδαὶ ἐξεληλυθέναι, abgelaufen, Xen. Hell. 5, 2, 2; ἐπειδὰν ὁ ἐνιαυτὸς ἐξέλθῃ Plat. Polit. 298 e; Phaed. 108 e; Xen. An. 7, 5, 4 u. A. – Das Maaß überschreiten, εἴ ποτ' ἐξέρχεται, δυνατὸν δ' ἐστὶν ἐπανορθοῦσθαι Plat. Legg. I, 644 b; τὰ νόμιμα, übertreten, Ath. XII, 536 a. – 2) ausgehen, in Erfüllung gehen. εἰς τέλος ἐξέρχεσθαι Hes. O. 215; μή μοι Φοῖβος ἐξέλθῃ σαφής Soph. O. R. 1011, Schol. μὴ οἱ χρησμοὶ τοῦ Φοίβου τελεσθῶσι; so von Träumen u. Orakeln, Her. 6, 82, ταύτῃ τὴν ὄψιν συνεβάλετο ἐξεληλυθέναι 107; ähnl. ἰσόψηφος δίκη ἐξῆλθ' ἀληθῶς Aesch. Eum. 763; τὰ δύσφορα εἰ τύχοι κατ' ὀρθὸν ἐξελθόντα, wenn es gut ausschlägt, Soph. O. R. 88; τοιόσδε δ' ἐκφὺς οὐκ ἂν ἐξέλθοιμ' ἔτι ποτ' ἄλλος, ich möchte wohl nicht anders werden, ib. 1084; ἀριθμὸς καὶ ἄλλοθεν οὐκ ἐλάσσων ἐξέλθοι, wo auch wir »her-»auskommen« sagen, Xen. Hell. 6, 1, 5.