τριάκοντα

English (LSJ)

[ᾱκ], symbol: λʹ, Ep. and Ion. τρῐήκ-, late Gr. τρῐάντα (q. v.), οἱ, αἱ, τά, indecl.; but gen.

   A τριηκόντων Hes.Op.696, also in later Ep., Call.Fr.67; dat. τριηκόντεσσιν AP11.41 (Phld.):—thirty, Il.2.516, IG12.1.9, etc.; τ. καὶ ἕνα thirty-one, ib.42(1).71.9 (Epid., iii B. C.).    II οἱ τ., esp.,    1 at Sparta, a council of war of thirty, X.Ages.1.7, HG3.4.2,20, 4.1.5, al.    2 at Athens, the Thirty, commonly called the thirty tyrants, appointed on the taking of Athens (404 B.C.), ib.2.3.2, IG22.6.12, Pl.Ap.32c, Arist.Rh.1400a18.    3 certain magistrates, v. τεσσαράκοντα; οἱ λογισταὶ οἱ τ. (IG12.91.8) are sts. called simply οἱ τ., IG12.191.1, 193.1. [In late Epigr. ᾰκ, AP11.298, etc.]

Greek (Liddell-Scott)

τριάκοντα: [ᾱ], Ἐπικ. καὶ Ἰων. τριήκ-, οἱ, αἱ, τά, ἄκλιτ.· ἀλλ’ ὅμως ὑπάρχει γεν. τριηκόντων ἐν χρήσει παρ’ Ἡσ. ἐν Ἔργ. κ. Ἡμ. 694, καὶ παρὰ μεταγεν. μιμηταῖς, οἷον Καλλ. ἐν Ἀποσπ. 67· δοτ. τριηκόντεσσιν Ἀνθ. Π. 11. 41. - ὡς καὶ νῦν, κοινῶς «τριάντα», Λατ. triginta, Ὅμ., κλπ. ΙΙ. οἱ τριάκοντα, ἰδίως, 1) ἐν Σπάρτῃ, οἱ παρὰ τοῖς βασιλεῦσι διοριζόμενοι ὡς σύμβουλοι Σπαρτιᾶται πολίται, Ξεν. Ἀγησ. 1, 7, Ἑλλην. 3. 4, 2, κλπ. 2) ἐν Ἀθήναις, οἱ τριάκοντα, οἱ κοινῶς καλούμενοι τριάκοντα τύραννοι, οἱ διορισθέντες κατὰ τὴν ἅλωσιν τῶν Ἀθηνῶν (404 π. Χ.), αὐτόθι 2. 3, 2, Πλάτ. Ἀπολ. 32C, κλπ. 3) ἄρχοντές τινες, ἴδε τεσσαράκοντα. - Καθ’ Ἡσύχ.: «τριάκοντα· οὗτοι ἐχειροτονοῦντο δικασταὶ Ἀθήνησιν, οἵτινες ἐζημίουν τοὺς μὴ παραγενομένους τῶν πολιτῶν εἰς ἐκκλησίαν», ἴδε καὶ Φώτ. ἐν λέξ. [Ἐν μεταγεν. ἐπιγράμμασιν ᾰ, Ἰακώψ. εἰς Ἀνθ. Π. 617, 705, 806].

French (Bailly abrégé)

numéral indécl.
trente ; οἱ τριάκοντα les Trente, càd les trente tyrans, à Athènes.
Étymologie: τρεῖς, -κοντα.

English (Strong)

the decade of τρεῖς; thirty: thirty.

Greek Monolingual

οι, τα / τριάκοντα, οἱ, αἱ, τὰ, ΝΜΑ, και ιων. τ. τρίηκοντα Α
(απόλ. αριθμτ.)
1. αυτοί που αποτελούνται από τρεις δεκάδες, τριάντα («oἱ δὲ ἔστησαν αὐτῷ τριάκοντα ἀργύρια», ΚΔ)
2. (με το αρθρ.) οι τριάκοντα
α) (στη Σπάρτη) τριάντα πολίτες διορισμένοι από τους βασιλείς ως σύμβουλοι τους
β) (στην Αθήνα) τριάντα άρχοντες στους οποίους ανατέθηκε η διοίκηση τών Αθηνών μετά την κατάληψή τους από τους Λακεδαιμονίους κατά το τέλος του Πελοποννησιακού Πολέμου, αλλ. τριάκοντα τύραννοι
γ) (στη Ρώμη) περιληπτική ονομασία είκοσι εννέα αντιαυτοκρατόρων στις διάφορες επαρχίες της αυτοκρατορίας επί τών αυτοκρατόρων Βαλεριανού και Γαλλιηνού
δ) ονομασία άλλων αρχόντων στην Αθήνα («τριάκοντα
οὗτοι ἐχειροτονοῡντο δικασταὶ Ἀθήνησιν, οἵτινες ἐζημίουν τοὺς μὴ παραγενομένους τῶν πολιτῶν ἐκκλησίαν», Ησύχ.).
[ΕΤΥΜΟΛ. < θ. τριᾱ- του τρεῖς, τρία (πρβλ. τριᾱ-κόσιοι) + -κοντα (< ΙΕ τ. dkomt «δεκάδα» με δυσερμήνευτη κατάλ. -α, πρβλ. πεντή-κοντα). Προβλήματα, ωστόσο, γεννά η μορφή τριᾱ- του α' συνθετικού (πρβλ. τρια-κόσιοι), που εμφανίζεται μόνο στην Ελληνική (πρβλ. λατ. triginta). Κατά μία άποψη, το θ. τρια- ανάγεται στο ουδ. τρία, ενώ, κατ' άλλους, είναι προϊόν αναλογίας (πρβλ. τεσσαρά-κοντα: τετρά-κοντα)].