ἴτυς: Difference between revisions
Ζήτει σεαυτῷ καταλιπεῖν εὐδοξίαν → Tibi studeto gloriam relinquere → Dir guten Ruf zu hinterlassen sei bemüht
(18) |
(5) |
||
Line 24: | Line 24: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=-υος, η (Α [[ἴτυς]])<br /><b>1.</b> η [[στεφάνη]], η [[περιφέρεια]] ή το [[χείλος]] αντικειμένων με κυκλικό ή καμπυλωτό [[σχήμα]], η [[άντυξ]]<br /><b>2.</b> το καμπύλο εσωτερικό θόλου ή αψίδας<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> στρογγυλή [[ασπίδα]]<br /><b>2.</b> <b>(ειδ.)</b> [[προφυλακτήρας]] του τρυπάνου<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ἴτυς]] βλεφάρων» — το καμπύλο, το [[κύρτωμα]] τών βλεφάρων<br />β) «[[ἴτυς]] πλευρών» — η [[πλευρά]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>Fί</i>-<i>τυς</i>, που ανάγεται στη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] <i>wi</i>- της ΙΕ ρίζας <i>wei</i>- «[[στρέφω]], [[κάμπτω]]» (<b>[[πρβλ]].</b> [[ιτέα]]) και συνδέεται με λατ. <i>vi</i><i>ē</i><i>re</i> «[[στρέφω]]», αρχ. ινδ. <i>vyayati</i> «στρέφει», λιθουαν. <i>veju</i> «[[στρέφω]]». Η λ. εμφανίζει κατάλ. -<i>τυς</i> (<span style="color: red;"><</span> -<i>tu</i>- ή -<i>tw</i>-) που μαρτυρείται και σε αρχ. πρωσ. <i>witway</i> «[[ιτιά]]», αρχ. σλαβ. <i>vĕtvĭ</i> «[[κλαδί]]». Η λατ. λ. <i>vitus</i> «[[ίτυς]]» αντιστοιχεί ακριβώς [[προς]] τον τ. [[ἴτυς]], [[αλλά]] [[είναι]] πιθ. να αποτελεί [[δάνειο]]]. | |mltxt=-υος, η (Α [[ἴτυς]])<br /><b>1.</b> η [[στεφάνη]], η [[περιφέρεια]] ή το [[χείλος]] αντικειμένων με κυκλικό ή καμπυλωτό [[σχήμα]], η [[άντυξ]]<br /><b>2.</b> το καμπύλο εσωτερικό θόλου ή αψίδας<br /><b>αρχ.</b><br /><b>1.</b> στρογγυλή [[ασπίδα]]<br /><b>2.</b> <b>(ειδ.)</b> [[προφυλακτήρας]] του τρυπάνου<br /><b>3.</b> <b>φρ.</b> α) «[[ἴτυς]] βλεφάρων» — το καμπύλο, το [[κύρτωμα]] τών βλεφάρων<br />β) «[[ἴτυς]] πλευρών» — η [[πλευρά]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> <span style="color: red;"><</span> <i>Fί</i>-<i>τυς</i>, που ανάγεται στη μηδενισμένη [[βαθμίδα]] <i>wi</i>- της ΙΕ ρίζας <i>wei</i>- «[[στρέφω]], [[κάμπτω]]» (<b>[[πρβλ]].</b> [[ιτέα]]) και συνδέεται με λατ. <i>vi</i><i>ē</i><i>re</i> «[[στρέφω]]», αρχ. ινδ. <i>vyayati</i> «στρέφει», λιθουαν. <i>veju</i> «[[στρέφω]]». Η λ. εμφανίζει κατάλ. -<i>τυς</i> (<span style="color: red;"><</span> -<i>tu</i>- ή -<i>tw</i>-) που μαρτυρείται και σε αρχ. πρωσ. <i>witway</i> «[[ιτιά]]», αρχ. σλαβ. <i>vĕtvĭ</i> «[[κλαδί]]». Η λατ. λ. <i>vitus</i> «[[ίτυς]]» αντιστοιχεί ακριβώς [[προς]] τον τ. [[ἴτυς]], [[αλλά]] [[είναι]] πιθ. να αποτελεί [[δάνειο]]]. | ||
}} | |||
{{lsm | |||
|lsmtext='''ἴτῠς:''' [ῐ], -υος, ἡ, [[κύκλος]] κατασκευασμένος από [[ιτιά]] (πρβλ. [[ἰτέα]]), λέγεται για την [[περιφέρεια]] ενός τροχού, σε Ομήρ. Ιλ.· εξωτερικό [[μέρος]] ή [[περιφέρεια]] ασπίδας, σε Ησίοδ., Ηρόδ.· κυκλική, στρογγυλή [[ασπίδα]], σε Ευρ., Ξεν. | |||
}} | }} |
Revision as of 23:32, 30 December 2018
English (LSJ)
[ῐ], υος, ἡ, in Hom. (only in Il.) always of the
A felloe of a wheel, ὄφρα ἴτυν κάμψῃ Il.4.486 (made of poplar), cf. 5.724, PMasp.303.14 (vi A.D.); outer edge or rim of a shield, Hes.Sc.314, Hdt.7.89: hence, the round shield itself, Tyrt.15.3, E.Ion210 (lyr.), Tr.1197, X.An.4.7.12; ἴ. βλεφάρων arch of the eyebrows, Anacreont.15.17; ἀγκίστρων ἴ. AP6.28 (Jul.), cf. Opp.H.5.138; ἴ. τῆς πλευρᾶς border of rib, Gal.2.681; rim of joint-socket, Id.UP2.17; guard of trepan, Id.10.448. (Aeol. ϝίτυς Ter.Maur.658.)
German (Pape)
[Seite 1274] υος, ἡ (ἰέναι, vgl. auch ἰτέα), die Rundung, der Umkreis; bei Hom. der Kreis des Rades, die Felgen, Il. 4, 486. 5, 724; der Schildrand, Hes. Sc. 314; ἀσπίδας ἴτυς οὐκ ἐχούσας Her. 7, 89; geradezu der Schild, γοργωπὸν πάλλουσαν ἴτυν Eur. Ion 210; Troad. 1197; so auch Xen. An. 4, 7, 12 u. Mnasale. 3 (VI, 264). Bei Anacr. 15, 17, ἴτυς κελαινὴ βλεφάρων, der Bogen, die Wölbung der Augenbrauen.
Greek (Liddell-Scott)
ἴτυς: ἴδε ἐν τέλ., υος, ἡ, ὡς τὸ ἄντυξ, κύκλος ἢ περιθώριον κατεσκευασμένον ἐξ ἰτέας (πρβλ. ἰτέα) ἐν χρήσει παρ᾿ Ὁμ. (μόνον ἐν τῇ Ἰλ.) ἀείποτε ἐπὶ τοῦ κύκλου ἢ τῆς περιφερείας τροχοῦ, ὄφρα ἴτυν κάμψῃ, «ἴτυν, ἁψῖδα· λέγει δὲ τὴν περιφέρειαν τοῦ τροχοῦ» (Σχόλ.) Τὰ τέσσαρα τεμάχια τὰ ἀποτελοῦντα τὸν κύκλον τοῦ τροχοῦ καὶ νῦν λέγονται ἁψῖδες, Ἰλ. Δ. 486, πρβλ. Ε. 724· ― ἡ ἐξωτάτη ἄκρα ἢ περιφέρεια τῆς ἀσπίδος, Ἡσ. Ἀσπ. Ἡρ. 314, Ἡρόδ 7. 89· ἢ αὐτὴ ἡ στρογγύλη ἀσπίς, Τυρταῖος 11, Εὐρ. Ἴων 210, Τρῳ 1197, πρβλ. Ξεν. Ἀν. 4. 7. 12· ― ἴτυς βλεφάρων, τὸ τοξοειδὲς καμπύλον τῶν ὀφρύων, Ἀνακρεόντ. 15. 17· ἀγκίστρων ἴτ. Ἀνθ. Π. 628, πρβλ. Ὀππ. Ἀλ. 5. 138· ἴτ. τῆς πλευρᾶς, πλευρά, Γαλην. τ. 2. σ. 681. 9. ῐτῠς Ἰλ. ἔνθ᾽ ἀνωτ. ἀλλὰ ῑτέαι Φ. 350..
French (Bailly abrégé)
υος (ἡ) :
1 jantes formant le cercle d’une roue, cercle de roue;
2 bord d’un bouclier ; bouclier.
Étymologie: cf. ἰτέη.
English (Autenrieth)
(ϝίτυς): felloe of a wheel. (Il.)
Greek Monolingual
-υος, η (Α ἴτυς)
1. η στεφάνη, η περιφέρεια ή το χείλος αντικειμένων με κυκλικό ή καμπυλωτό σχήμα, η άντυξ
2. το καμπύλο εσωτερικό θόλου ή αψίδας
αρχ.
1. στρογγυλή ασπίδα
2. (ειδ.) προφυλακτήρας του τρυπάνου
3. φρ. α) «ἴτυς βλεφάρων» — το καμπύλο, το κύρτωμα τών βλεφάρων
β) «ἴτυς πλευρών» — η πλευρά.
[ΕΤΥΜΟΛ. < Fί-τυς, που ανάγεται στη μηδενισμένη βαθμίδα wi- της ΙΕ ρίζας wei- «στρέφω, κάμπτω» (πρβλ. ιτέα) και συνδέεται με λατ. viēre «στρέφω», αρχ. ινδ. vyayati «στρέφει», λιθουαν. veju «στρέφω». Η λ. εμφανίζει κατάλ. -τυς (< -tu- ή -tw-) που μαρτυρείται και σε αρχ. πρωσ. witway «ιτιά», αρχ. σλαβ. vĕtvĭ «κλαδί». Η λατ. λ. vitus «ίτυς» αντιστοιχεί ακριβώς προς τον τ. ἴτυς, αλλά είναι πιθ. να αποτελεί δάνειο].
Greek Monotonic
ἴτῠς: [ῐ], -υος, ἡ, κύκλος κατασκευασμένος από ιτιά (πρβλ. ἰτέα), λέγεται για την περιφέρεια ενός τροχού, σε Ομήρ. Ιλ.· εξωτερικό μέρος ή περιφέρεια ασπίδας, σε Ησίοδ., Ηρόδ.· κυκλική, στρογγυλή ασπίδα, σε Ευρ., Ξεν.