ηγεμονία

Greek Monolingual

η (AM ἡγεμονία)
1. το να είναι κάποιος ηγεμόνας, κυριαρχία, αρχηγία, εξουσία
2. η πρωτεύουσα θέση, η πρώτη θέση
3. πολιτική κυριαρχία («η ηγεμονία της Αγγλίας πάνω σε πολλές χώρες»
4. κράτος («τοῖς καλοῑς τῆς ἡγεμονίας νόμοις», Αθην.Μηχ.)
5. η διακυβέρνηση μιας χώρας από έναν άρχοντα κληρονομικό ή αιρετό, όχι βασιλιά
νεοελλ.-μσν.
χώρα η οποία διοικείται από δεσπότη ή από ηγεμόνα, πριγκιπάτο («Παραδουνάβιες Ηγεμονίες»)
μσν.-αρχ.
το βασιλικό αξίωμα, η βασιλική εξουσία
αρχ.
1. το να προπορεύεται, να δίνει το παράδειγμα, να οδηγεί κάποιος («τῇ τῶν δυναστευόντων ἡγεμονίᾳ» — με το παράδειγμα αυτών που βρίσκονται στην εξουσία, Πλάτ.)
2. η εξουσία αυτού που διευθύνει το δικαστήριο («ἡ τοῦ δικαστηρίου ἡγεμονία», Αισχίν.)
3. η αρχηγία φιλοσοφικής σχολής
4. η πολιτική υπεροχή μιας ελληνικής πόλης πάνω σε άλλες
5. το αξίωμα του επάρχου
6. η διοίκηση στρατιωτικού σώματος («μείζονες ἡγεμονίαι» — στρατιωτικές διοικήσεις, Αιλ.)
7. στρατιωτικό σώμα
8. το πρώτο και κύριο περιεχόμενο κάποιου πράγματος («ἡγεμονία τῆς τέχνης τὸ τῶν ἐδομένων τὰ στόματα προειδέναι», Δίφιλ.)
9. ρωμαϊκή διοίκηση («ἡ τῆς Ἰλλυρίδος ἡγεμονία», Ηρωδιαν.)
10. άσκηση καθηκόντων ενός κυβερνήτη.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ηγεμών, -όνος + κατάλ. -ία (πρβλ. κηδεμον-ία, πνευμον-ία)].