ἔταλον: Difference between revisions
ἀναγκαιότεραι μὲν οὖν πᾶσαι ταύτης, ἀμείνων δ᾽ οὐδεμία → accordingly, although all other sciences are more necessary than this, none is more excellent (Aristotle, Metaphysics A 983a10)
(1b) |
m (LSJ1 replacement) |
||
| (10 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=etalon | |Transliteration C=etalon | ||
|Beta Code=e)/talon | |Beta Code=e)/talon | ||
|Definition=τό, (ἔτος) | |Definition=τό, ([[ἔτος]]) [[yearling]], Schwyzer644.18 (Aegae, iv/iii B. C.); also [[ἔτελον]], ib.252.11 (Cos, iii B. C.). | ||
}} | }} | ||
{{ls | {{ls | ||
| Line 14: | Line 14: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[ἔταλον]], τὸ (Α)<br />ετήσιο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Παράγ. του [[έτος]]. Παράλληλος [[τύπος]] <i>έτελον</i>, εν αντιθέσει [[προς]] το <i>τέλειον</i> «ενήλικο ζώο». Για τη [[μεταβολή]] του θ. [[έτος]], [[έταλον]] / <i>έτελον</i>, | |mltxt=[[ἔταλον]], τὸ (Α)<br />ετήσιο.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Παράγ. του [[έτος]]. Παράλληλος [[τύπος]] <i>έτελον</i>, εν αντιθέσει [[προς]] το <i>τέλειον</i> «ενήλικο ζώο». Για τη [[μεταβολή]] του θ. [[έτος]], [[έταλον]] / <i>έτελον</i>, [[πρβλ]]. [[νέφος]], [[νεφέλη]], [[άγκος]], [[αγκάλη]]. Με [[μεταβολή]] <i>λ</i>:<i>ν</i> το θ. εμφανίζεται στο αρχ. ελλ. [[επηετανός]] «[[ετήσιος]]». Στις γερμ. γλώσσες απαντά αντίστοιχο θ. με [[μεταβολή]] <i>l</i>:<i>r</i><br />γοτθ. <i>wi?rus</i> «[[αρνάκι]] (ενός έτους)», νέο άνω γερμ. <i>widder</i> «[[κριός]]»]. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
|etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: a young animal, a [[yearling]] (Schwyzer 644, 18; Aegae IV-IIIa),<br />Other forms: also | |etymtx=Grammatical information: n.<br />Meaning: a young animal, a [[yearling]] (Schwyzer 644, 18; Aegae IV-IIIa),<br />Other forms: also [[ἔτελον]] (ib. 252, 11; Kos IIIa: <b class="b3">τοῦ μεν ἐτέλου</b> as opposed to <b class="b3">τοῦ δε τελείου</b> [[full grown animal]]).<br />Origin: IE [Indo-European] [1175] <b class="b2">*u̯et-</b> [[year]]<br />Etymology: Except for the genus identical with Lat. [[vitulus]] [[calf]], Umbr. [[vitluf]] [[vitulōs]] (with irreglular [[i]] for [[e]]); here also as Iran. LW [loanword] wotjak. <b class="b2">vetël</b> [[calf]], [[two-year old cow]] (Jacobsohn IF 46, 339). We must start from an IE word for [[year]], Gr. [[ἔτος]], IE <b class="b2">*u̯étos-</b> n., with Skt. <b class="b2">vats-á-</b> [[calf]]. On [[ἔτος]]: [[ἔτελον]], [[ἔταλον]] cf. e. g. [[νέφος]]: [[νεφέλη]], [[ἄγκος]]: [[ἀγκάλη]]; so the change <b class="b3">-αλο-</b>: <b class="b3">-ελο-</b> could be old? I doubt this; it could be Pre-Greek. See on <b class="b3">ἐπη-ετανός</b>, s. v. (An [[r-]]stem in Germ., e. g. Goth. [[wiÞrus]] <b class="b2">(one-year) lamb</b>, NHG Widder, IE <b class="b2">*u̯et-r(u</b>)-. - See [[ἔτος]]; further W.-Hofmann s. [[vitulus]]. | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''ἔταλον''': {étalon}<br />'''Forms''': auch ἔτελον (ebd. 252, 11; Kos III<sup>a</sup>: [[τοῦ]] μὲν ἐτέλου im Gegensatz zu [[τοῦ]] δὲ τελείου [[ausgewachsenes Tier]]).<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': Bez. eines jungen Tieres, etwa [[Jährling]] (''Schwyzer'' 644, 18; Aegae IV-III<sup>a</sup>),<br />'''Etymology''' : Bis auf das Genus mit lat. ''vitulus'' [[Kalb]], umbr. ''vitluf'' [[vitulōs]] (mit unregelmäßigem ''i'' für ''e'') identisch; hierher noch als iran. LW wotjak. ''vetël'' [[Kalb]], [[zweijährige Kuh]] (Jacobsohn IF 46, 339). Auszugehen ist von einem idg. Wort für [[Jahr]], das im Griechischen als ''s''-Stamm vorhanden ist, [[ἔτος]], idg. *''u̯étos''- n., wovon u. a. aind. ''vats''-''á''- [[Kalb]]. Zum Stammwechsel [[ἔτος]] : ἔτελον, [[ἔταλον]] vgl. z. B. [[νέφος]] : [[νεφέλη]], [[ἄγκος]] : [[ἀγκάλη]]; der Wechsel -αλο- : -ελο- kann also alt sein (-ε- somit nicht an das anlautende ἐ- assimiliert). Daneben vielleicht mit Wechsel ''l'' : ''n'' [[ἐπηετανός]], s. d. Ein alternierender ''r''-Stamm erscheint im Germ., z. B. got. ''wiþrus'' ‘(jähriges) Lamm’, nhd. ''Widder'', idg. *''u̯et''-''r''(''u'')-. — Vgl. zu [[ἔτος]]; außerdem W.-Hofmann s. ''vitulus''.<br />'''Page''' 1,579-580 | |ftr='''ἔταλον''': {étalon}<br />'''Forms''': auch ἔτελον (ebd. 252, 11; Kos III<sup>a</sup>: [[τοῦ]] μὲν ἐτέλου im Gegensatz zu [[τοῦ]] δὲ τελείου [[ausgewachsenes Tier]]).<br />'''Grammar''': n.<br />'''Meaning''': Bez. eines jungen Tieres, etwa [[Jährling]] (''Schwyzer'' 644, 18; Aegae IV-III<sup>a</sup>),<br />'''Etymology''': Bis auf das Genus mit lat. ''vitulus'' [[Kalb]], umbr. ''vitluf'' [[vitulōs]] (mit unregelmäßigem ''i'' für ''e'') identisch; hierher noch als iran. LW wotjak. ''vetël'' [[Kalb]], [[zweijährige Kuh]] (Jacobsohn IF 46, 339). Auszugehen ist von einem idg. Wort für [[Jahr]], das im Griechischen als ''s''-Stamm vorhanden ist, [[ἔτος]], idg. *''u̯étos''- n., wovon u. a. aind. ''vats''-''á''- [[Kalb]]. Zum Stammwechsel [[ἔτος]]: ἔτελον, [[ἔταλον]] vgl. z. B. [[νέφος]]: [[νεφέλη]], [[ἄγκος]]: [[ἀγκάλη]]; der Wechsel -αλο-: -ελο- kann also alt sein (-ε- somit nicht an das anlautende ἐ- assimiliert). Daneben vielleicht mit Wechsel ''l'': ''n'' [[ἐπηετανός]], s. d. Ein alternierender ''r''-Stamm erscheint im Germ., z. B. got. ''wiþrus'' ‘(jähriges) Lamm’, nhd. ''Widder'', idg. *''u̯et''-''r''(''u'')-. — Vgl. zu [[ἔτος]]; außerdem W.-Hofmann s. ''vitulus''.<br />'''Page''' 1,579-580 | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 09:20, 25 August 2023
English (LSJ)
τό, (ἔτος) yearling, Schwyzer644.18 (Aegae, iv/iii B. C.); also ἔτελον, ib.252.11 (Cos, iii B. C.).
Greek (Liddell-Scott)
ἔταλον: τὸ, ἐνιαύσιον, ἀρνηάδων ἔταλα Ἐπιγραφ. Αἰολ. Hoffmann GD. II, σ. 10, ἀριθμ. 155α18, κτλ.
Greek Monolingual
ἔταλον, τὸ (Α)
ετήσιο.
[ΕΤΥΜΟΛ. Παράγ. του έτος. Παράλληλος τύπος έτελον, εν αντιθέσει προς το τέλειον «ενήλικο ζώο». Για τη μεταβολή του θ. έτος, έταλον / έτελον, πρβλ. νέφος, νεφέλη, άγκος, αγκάλη. Με μεταβολή λ:ν το θ. εμφανίζεται στο αρχ. ελλ. επηετανός «ετήσιος». Στις γερμ. γλώσσες απαντά αντίστοιχο θ. με μεταβολή l:r
γοτθ. wi?rus «αρνάκι (ενός έτους)», νέο άνω γερμ. widder «κριός»].
Frisk Etymological English
Grammatical information: n.
Meaning: a young animal, a yearling (Schwyzer 644, 18; Aegae IV-IIIa),
Other forms: also ἔτελον (ib. 252, 11; Kos IIIa: τοῦ μεν ἐτέλου as opposed to τοῦ δε τελείου full grown animal).
Origin: IE [Indo-European] [1175] *u̯et- year
Etymology: Except for the genus identical with Lat. vitulus calf, Umbr. vitluf vitulōs (with irreglular i for e); here also as Iran. LW [loanword] wotjak. vetël calf, two-year old cow (Jacobsohn IF 46, 339). We must start from an IE word for year, Gr. ἔτος, IE *u̯étos- n., with Skt. vats-á- calf. On ἔτος: ἔτελον, ἔταλον cf. e. g. νέφος: νεφέλη, ἄγκος: ἀγκάλη; so the change -αλο-: -ελο- could be old? I doubt this; it could be Pre-Greek. See on ἐπη-ετανός, s. v. (An r-stem in Germ., e. g. Goth. wiÞrus (one-year) lamb, NHG Widder, IE *u̯et-r(u)-. - See ἔτος; further W.-Hofmann s. vitulus.
Frisk Etymology German
ἔταλον: {étalon}
Forms: auch ἔτελον (ebd. 252, 11; Kos IIIa: τοῦ μὲν ἐτέλου im Gegensatz zu τοῦ δὲ τελείου ausgewachsenes Tier).
Grammar: n.
Meaning: Bez. eines jungen Tieres, etwa Jährling (Schwyzer 644, 18; Aegae IV-IIIa),
Etymology: Bis auf das Genus mit lat. vitulus Kalb, umbr. vitluf vitulōs (mit unregelmäßigem i für e) identisch; hierher noch als iran. LW wotjak. vetël Kalb, zweijährige Kuh (Jacobsohn IF 46, 339). Auszugehen ist von einem idg. Wort für Jahr, das im Griechischen als s-Stamm vorhanden ist, ἔτος, idg. *u̯étos- n., wovon u. a. aind. vats-á- Kalb. Zum Stammwechsel ἔτος: ἔτελον, ἔταλον vgl. z. B. νέφος: νεφέλη, ἄγκος: ἀγκάλη; der Wechsel -αλο-: -ελο- kann also alt sein (-ε- somit nicht an das anlautende ἐ- assimiliert). Daneben vielleicht mit Wechsel l: n ἐπηετανός, s. d. Ein alternierender r-Stamm erscheint im Germ., z. B. got. wiþrus ‘(jähriges) Lamm’, nhd. Widder, idg. *u̯et-r(u)-. — Vgl. zu ἔτος; außerdem W.-Hofmann s. vitulus.
Page 1,579-580
