σπέρμα

English (LSJ)

ατος, τό, (σπείρω)

   A seed, only once in Hom., in metaph. sense, v. infr. 1.2:    I mostly, seed of plants, σ. ἀνιέναι, κρύπτειν, h.Cer.307, cf. Hdt.3.97: pl., Hes.Op.446; σ. τῇ γῇ διδόναι, ἐμβαλεῖν, X.Oec.17.8, 10: prov., εἰς πέλαγος σ. βαλεῖν Epigr.Gr.1038.8 (Pamphylia); of fruit, Antiph.58.4; τοῖς γαίης σπέρμασι with the products of earth, of corn-stalks, AP9.89 (Phil.).    2 metaph., germ, origin of anything, σ. πυρός Od.5.490; φλογός Pi.O.7.48, cf. P.3.37; σπέρματα, = στοιχεῖα, elements, Anaxag.4, cf. Epicur.Ep.2p.38 U., Fr.250; ὁ τὸ σπέρμα παρασχών, οὗτος τῶν φύντων αἴτιος D.18.159; συκοφάντου σ. καὶ ῥίζαν οἴεται δεῖν ὑπάρχειν τῇ πόλει Id.25.48; σ. τῆς στάσεως Plu. Mar.10; τοῦ ὅρκου Longin.16.3.    3 seed-time, sowing, Hes.Op. 781.    II of animals, seed, semen, φέροισα σ. θεοῦ pregnant by the god, Pi.P.3.15; but σ. φέρειν Ἡρακλέους to be pregnant of Heracles, Id.N.10.17; μυελὸν . . εἰς σ. καὶ γόνον μερίζεσθαι Ti.Locr.100b, cf. Pl. Ti.86c; σ. παραλαβεῖν E.Or.553; σπέρματος πλῆσαι Plu.Lyc. 15: pl., κατ' ἀμφότερα τὰ σ. θεῶν ἀπόγονος Hp.Ep.2.    2 race, origin, descent, τοὐμὸν . . σπέρμ' ἰδεῖν βουλήσομαι S.OT1077; τίνος εἶ σπέρματος πατρόθεν; Id.OC214 (lyr.); γένεθλον σπέρμα τ' Ἀργεῖον A.Supp. 290, cf. Ch.236; σ. ἄντασ' Ἐρεχθειδᾶν S.Ant.981 (lyr.), cf. Pi.O.7.93, etc.    3 freq. in Poets, seed, offspring, τὸ βρότειον σ. A.Fr.399; σ. Πελοπιδῶν Id.Ch.503; σ. [τοῦ Ἀβραάμ] Ev.Luc.1.55, etc.; sts. of a single person, Pi.O.9.61, A.Pr.705, S.Ph.364, Orac. ap. Th.5.16, LXX Ge.4.25, etc.: pl., A.Eu.803,909, S.OT1246, OC600, Ep.Gal.3.16; once in Pl., ἀνθρώπων σπέρμασι νουθετοῦμεν Lg.853c.

German (Pape)

[Seite 919] τό, das Gesäete, der Saame, u. übh. der Keim, Alles, worous Etwas erwächst od. entsteht, πυρός Od. 5, 490; – gew. vom Pflanzensaamen, die Saat, Aussaat; H. h. Cer. 308. 354; Hes. O. 448; Her. 3, 97; τὰ σπέρματα, Sämereien, Hes. O. 473; σπέρμα πάσης ἐξαπόλλυται χθονός, Aesch. Ag. 514, u. öfter; Eur. Or. 552 u. sonst, wie in Prosa, παντὸς σπέρματος πέρι ἢ φυτοῦ Plat. Rep. VI, 491 d, Soph. 265 c; φλογός, Pind. Ol. 7, 48; ὄλβου, P. 4, 255; – auch thierischer Saamen, u. = Sohn, Abkömmling, Sprößling, N. 10, 81, vgl. 17; oft bei Tragg.: μὴ 'ξαλείψῃς σπέρμα Πελοπιδῶν τόδε, Aesch. Ch. 496; Μεγαρεὺς Κρέοντος σπέρμα, Spt. 456; Prom. 707; ὦ σπέρμ' Ἀχιλλέως, Soph. Phil. 364, u. öfter; auch im plur., πρὸς τῶν ἐμαυτοῦ σπερμάτων, O. C. 606; aber τοὐμὸν δ' ἐγὼ κεἰ σμικρόν ἐστιν, σπέρμ' ἰδεῖν βουλήσομαι, O. R. 1077, ist = von wem ich entsprossen, meinen Vater, Schol. γένος; Eur. τὸ Σισύφειον σπέρμα, I. A. 524; πᾶν τὸ θῆλυ σπέρμα Καδμείων, Bacch. 35; so auch Thuc. 5, 16, wo der Ausdruck aus einem Orakel entnommen ist; auch bei Plat., ἄνθρωποί τε καὶ ἀνθρώπων σπέρμασι νομοθετοῦμεν, Plat. Legg. IX, 853 c; vgl. Xen. Mem. 4, 4, 23. – Uebh. Ursache, Veranlassung wozu, ὁ τὸ σπέρμα παρασχὼν οὗτος ἦν, Dem. 18, 159; λογικοῦ, S. Emp. adv. nhys. 1, 101.

Greek (Liddell-Scott)

σπέρμα: τό, (√ΣΠΕΡ, σπείρω) τὸ σπειρόμενον, ὁ σπόρος, τὸ σπέρμα παντὸς πράγματος, παρ’ Ὁμ. μόνον ἅπαξ ἐν μεταφορ. σημασίᾳ ἴδε κατωτ. Ι. 2. Ι. ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, ὁ σπόρος φυτῶν, ἀνιέναι, κρύπτειν Ὕμν. Ὁμ. εἰς Δήμ. 308, Ἡρόδ. 3. 97· σπέρματα, σπόροι, Ἡσ. Ἔργ. κ. Ἡμ. 444, 469· σπ. τῇ γῇ διδόναι, ἐμβάλλειν Ξεν. Οἰκ. 17, 8 καὶ 10· παροιμ., εἰς πέλαγος σπ. βαλεῖν Ἑλλ. Ἐπιγράμμ. 1038. 9· ― ἐπὶ καρποῦ, Ἀντιφάν. ἐν «Βοιωτοῖς» 1· ― πληθ., τοῖς γαίης σπέρμασι, μὲ τοὺς καρποὺς τῆς γῆς, ἐπὶ σταχύων, Ἀνθ. Π. 9. 89. 2) μεταφορ., ἐπὶ τοῦ σπέρματος ἢ τῆς πρώτης ἀρχῆς ἢ στοιχείου πράγματός τινος, σπ. πυρὸς Ὀδ. Ζ. 490· φλογὸς Πινδ. Ο. 7. 87, πρβλ. Π. 3. 65· σπέρματα = στοιχεῖα, semina rerum, Ἀναξαγ. παρ’ Ἀριστ. π. Οὐραν. 3. 3, 4· σπ. ὄλβου Πινδ. Π. 4. 453· σπ. κακῶν παρασχεῖν Δημ. 280. 28· συκοφάντου σπ. καὶ ῥίζαν δεῖν ὑπάρχειν τῇ πόλει ὁ αὐτ. 784 ἐν τέλ.· σπ. τῆς στάσεως Πλουτ. Μάρ. 10· τοῦ ὅρκου Λογγῖν. 16. 3. ΙΙ. ἐπὶ ζῴων, = γονὴ ΙΙ, Λατ. semen genitale, σπ. θεοῦ φέρειν, ἐγκυμονῶ ἐκ θεοῦ, Πινδ. Π. 3. 27· ἀλλά, σπ. φέρειν Ἡρακλέους, ἐγκυμονῶ ἐκ τοῦ Ἡρακλέους, ὁ αὐτ. ἐν Ν. 10. 29· οὕτω, σπ. ἔχειν, δέχεσθαι ὁ αὐτ. ἐν Ο. 9. 92, Π. 4. 452. μυελὸν ... εἰς σπ. καὶ γόνον μερίζεσθαι Τίμ. Λοκρ. 100Α, πρβλ. Πλάτ. Τίμ. 86C· σπ. παραλαβεῖν Εὐρ. Ὀρ. 543· σπέρματος πλῆσαι Πλουτ. Λυκ. 15· ― ἐν τῷ πληθ., κατ’ ἀμφότερα τὰ σπ. θεῶν ἀπόγονος Ἱππ. 1271. 41, πρβλ. Αἰσχύλ. Εὐμ. 803, 909, Σοφ. Ο. Τ. 1246. 2) γενεά, καταγωγή, τοὐμὸν ... σπέρμ’ ἰδεῖν βουλήσομαι αὐτόθι 1077· τίνος εἶ σπέρματος πατρόθεν; ὁ αὐτ. ἐν Ο. Κ. 215· γένεθλον σπέρμα τ’ Ἀργεῖον Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 290, πρβλ. Χο. 236· σπ. ἄντασ’ Ἐρεχθειδᾶν Σοφ. Ἀντ. 981· πρβλ. Πινδ. Ο. 7. 171, κτλ. 3) παρὰ ποιηταῖς πολλάκις, σπέρμα, τέκνα, Χρησμ. παρὰ Θουκ. 5. 16· τὸ βρότειον σπ. Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 295· σπ. Πελοπιδῶν ὁ αὐτ. ἐν Χο. 503, πρβλ. 236· ἐνίοτε ἐπὶ ἑνὸς μόνον προσώπου, Πινδ. Ο. 9. 92, Αἰσχύλ. Πρ. 705, Χο. 474, Σοφ. Φιλ. 364, κτλ.· σπανίως ἐν τῷ πληθ. Αἰσχύλ. Ἱκέτ. 290, Εὐμ. 909, Σοφ. Ο. Κ. 600· ἅπαξ ἔτι καὶ παρὰ Πλάτ., ἀνθρώπων σπέρμασι νουθετοῦμεν Νόμ. 853C·

French (Bailly abrégé)

ατος (τό) :
I. semence :
1 en parl. de plantes semence, grain, graine;
2 en parl. d’animaux ou de pers. semence, germe ; τὰ σπέρματα procréation ; en prose σπέρματος πλῆσαι PLUT féconder ; race, origine ; σπέρμα σῶν ὁμαιμόνων SOPH tes frères;
3 en gén. germe, principe, cause, origine (du feu) : σπέρμα κακῶν DÉM semence de maux ; σπέρμα τῆς στάσεως PLUT semence de guerre civile;
II. qui sort de la semence :
1 les semences, càd les céréales, les plantes en gén.
2 en parl. de pers. rejeton, descendant, enfant ; en gén. génération, population;
III. action de semer, semailles ; p. anal. en parl. d’enfantement.
Étymologie: R. Σπαρ, répandre, > σπείρω ; cf. lat. spargo.

English (Autenrieth)

ατος (σπείρω): seed, germ; fig., πυρός, Od. 5.490†.