στάδιον

English (LSJ)

[ᾰ], Argive σπάδιον (q.v.), τό: pl. στάδια and heterocl. στάδιοι; Hdt. uses both,

   A στάδιοι 1.26, 2.149,158, al., στάδια 4.101, 5.53, 9.23, al.; so Th. in the same chapter (7.78) has στάδια once and σταδίους twice; στάδια E.Ion497 (lyr.), Ar.Av.6, Antiph.100, Pl.Phdr.229c; στάδιοι Ar.Ra.1319, Pl.Criti.113c, 117e, PCair.Zen. 388.6 (iii B.C.), etc.; the sg. masc. is not found:    I as a standard of length, stade,= 100 ὀργυιαί or 6 πλέθρα (Hdt.2.149), i.e. 600 Greek, 606 3/4 English feet, about 1/8 of a Roman mile, Plb.3.39.8, 34.12.4, cf. Plin.HN2.85, Hero *Deff.131; a longer stade, of which there were 7 1/2 in a Roman mile, is implied by D.C.52.21.    2 metaph., ἑκατὸν σταδίοισιν ἄριστος 'best by a hundred miles', Ar. Nu.430; πλεῖν ἢ σταδίῳ λαλίστερα Id.Ra.91.    II race-course, IG22.677.3, etc. (because the most noted, that of Olympia, was exactly a stade long): prop. a single course, opp. δίαυλος, Pi.O.13.37, IG22.2313.23, SIG1067.9 (Rhodes, ii B.C.), etc.; σταδίου δρόμος Pi.O. 13.30; γυμνὸν σ., opp. ὁπλίτης δρόμος, Id.P.11.49; ὠκύτερον σταδίου Thgn.1306; ἀγωνίζεσθαι σ. run a race, Hdt.5.22; ἁμιλλᾶσθαι Pl.Lg. 833a; νικᾶν X.HG1.2.1, cf. Pi.N.8.16; ἀσκεῖν Pl.Thg.128e; of the building, IG22.351.16, 677.3, PRyl.93.16 (iii A.D.), etc.; ἐν σταδίοις, i.e. in the amphitheatre, CIG4377 (Sagalassos).    2 any area, e.g. for dancing, E.Ion497 (lyr.); ξύλινον σ., of a board for playing πεσσοί, AP15.18.    3 walk in a garden, IG14.1853 (pl.).

German (Pape)

[Seite 926] τό, auch στάδιος, ὁ, bes. im plur., eigtl. das Feststehende, bes. eine feststehende bestimmte Länge, eine Strecke von 610 griech. od. 625 röm. Fußen, od. 125 Schritten, 49 Ruthen rheinl., Her. 2, 149; 8 Stadien sind etwas mehr als eine röm. Meile, 40 Stadien ungefähr eine deutsche od. geographische Meile; Ar. sagt komisch ἑκατὸν σταδίοισιν ἄριστος, Nubb. 429, u. Εὐριπίδου πλεῖν ἢ σταδίῳ λαλίστερα, Ran. 91. – Die Rennbahn (denn die Rennbabn in Olympia war gerade ein Stadium lang); σταδίου τόνος, Pind. Ol. 11, 64; δρόμος, 13, 30; τιμά, ib. 37; γυμνὸν ἐπὶ στάδιον, wo man nackt lief, P. 11, 49 I. 1, 23; ἀγωνιζόμενος στάδιον, wettlaufend, Her. 5, 22, ὁ τὸ στάδιον ἁμιλλησόμενος, Plat. Legg. VIII, 833 a, στάδιον ἀγωνίζεσθαι, Xen. An. 4, 8, 27; u. häufig τὸ στάδιον ἐνίκα Εὐβότας, Hell. 1, 2, 1. – Unbeweglichkeit, Festigkeit, Sp.

Greek (Liddell-Scott)

στάδιον: [ᾰ], τό· πληθ. στάδια καὶ ἑτερογεν. στάδιοι· ὁ Ἡρόδ. ποιεῖται χρῆσιν ἀμφοτέρων, στάδιοι 1. 26., 2. 149, 158, κ. ἀλλ., στάδια 4. 101., 5. 53., 9. 23· οὕτως ὁ Θουκ. ἐν τῷ αὐτῷ κεφ. (7. 78) ἔχει στάδια ἅπαξ καὶ σταδίους δίς· στάδια Εὐρ. Ἴων 497, Ἀριστοφ. Ὄρν. 6, Ἀντιφάν. ἐν «Ἐφεσίοις» 1, Πλάτ. Φαῖδρ. 228Α, κτλ.· ― στάδιοι Ἀριστοφ. Βάτρ. 1319, Πλάτ. Κριτί. 113C, 117Ε, κτλ.· ἀλλὰ δὲν ὑπάρχει παράδειγμα τοῦ ἑνικοῦ ἀρσ.· ― κυρίως, τὸ ἱστάμενον ἀκίνητον (ἴδε ἐν τέλει), ὅθεν, Ι. ὡς ὡρισμένον μέτρον μήκους, = 100 ὀργυιαῖς ἢ 6 πλέθροις (Ἡρόδ. 2. 149), δηλ. ἴσον πρὸς 600 ἑλληνικοὺς καὶ 606 ¾ ἀγγλικοὺς πόδας ἢ πρὸς 184, 87 γαλλ. μέτρ. ἢ περίπου 1/8 τοῦ Ρωμαϊκοῦ μιλίου, Πολύβ. 3. 39, 8, Στράβ. 322· ― μακρότερον δὲ στάδιον ὧν 7 ½ ἀπετέλουν ἓν Ρωμαϊκὸν μίλιον μνημονεύεται τὸ πρῶτον παρὰ Δίωνι Κ. 52. 21· πρβλ. Ideler ἐν τῇ ἐκθέσει τῶν ἐργασιῶν τῆς ἐν Βερολίνῳ Ἀκαδημείας, 1812-13, σ. 187 κἑξ., Hussey Weights and Measures, παράρτ. 11 κἑξ. 2) παρὰ τῷ Ἀριστοφ. εὑρίσκομεν: ἑκατὸν σταδίοισιν ἄριστος, κατὰ .. ἄριστος, δηλ. εἰς ὑπερβολήν, Νεφ. 430· πλεῖν ἢ σταδίῳ λαλίστερος Βάτρ. 91. ΙΙ. δρόμος ἢ ἀγὼν δρόμου, (ἐπειδὴ ὁ ἐπισημότατος δρομικὸς ἀγὼν ὁ ἐν Ὀλυμπίᾳ εἶχεν ἀκριβῶς ἑνὸς σταδίου μῆκος), ἀντίθετον τῷ δίαυλος (πρβλ. Συλλ. Ἐπιγρ. 232), Πινδ. Ο. 13. 50· σταδίου πόνος (ἢ τόνος), δρόμος, τιμὰ ὁ αὐτ. ἐν Ο. 10 (11). 76., 13. 41, 49· γυμνὸν στ., ἀντίθετον τῷ ὁπλίτης δρόμος, Π. 11. 41, 49· γυμνὸν στ., ἀντίθετον τῷ ὁπλίτης δρόμος, Π. 11. 74· ὠκύτερον σταδίου Θέογν. 1306· ἀγωνίζεσθαι στ., ἀγωνίζομαι εἰς τὸν δρόμον, Ἡρόδ. 5. 22· ἁμιλλᾶσθαι Πλάτ. Νόμ. 833Α· νικᾶν Ξεν. Ἑλλ. 1. 2, 1, πρβλ. Πινδ. Ν. 8. 26· ἀσκεῖν Πλάτ. Θεάγ. 128Ε· ― ἐν σταδίοις, δηλ. ἐν τῷ ἀμφιθεάτρῳ, Συλλ. Ἐπιγρ. 4377. 2) πᾶς τόπος ἐπίπεδος καὶ ἀνοικτός, οἷον πρὸς ὄρχησιν, Εὐρ. Ἴων 497· ― ξύλινον στ., ἐπὶ τοῦ ἀβακίου τῶν πεσσῶν, Ἀνθ. Π. 15. 18. (Ἐκ τῆς √ΣΤΑ, ἵστημι, στῆναι· πρὸς τὸν Δωρικ. τύπον σπάδιον (ὃ ἴδε), πρβλ. τὸ Λατ. spalim).

French (Bailly abrégé)

ου (τό) :
1 le stade, mesure de 600 pieds grecs ou 625 pieds romains;
2 p. ext. carrière de la longueur d’un stade ; course dans le stade, course du stade : τὸ στάδιον ἀγωνίζεσθαι HDT disputer le prix de la course du stade.
Étymologie: στάδιος.