μήλον: Difference between revisions
Ἴσος ἴσθι πᾶσι, κἂν ὑπερέχῃς τῷ βίῳ → Quamvis superior sorte, da te aequum omnibus → Sei allen gleich, auch wenn du reicher bist
m (Text replacement - "αῑα" to "αῖα") |
|||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=<b>(I)</b><br />το (ΑΜ [[μῆλον]], Α δωρ. και αιολ. τ. μᾱλον)<br /><b>βλ.</b> [[μήλο]].<br /> <b>(II)</b><br />[[μῆλον]], βοιωτ. τ. μεῑλον, τὸ (Α)<br /><b>1.</b> [[πρόβατο]] ή [[αίγα]] («μὴ πού τις ἀτασθαλίῃσι κατιῇσιν ἢ βοῦν ἠέ τι [[μῆλον]] ἀποκτάνῃ», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[ταύρος]]<br /><b>3.</b> <b>στον πληθ.</b> α) [[αιγοπρόβατα]]<br />β) [[ποίμνιο]]<br />γ) [[αγέλη]] ζώων<br />δ) (γενικά) ζώα, σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τους ανθρώπους («γαῖαν ἀνθρώποισι καὶ εὔφρονα μήλοις», <b>Πίνδ.</b>)<br />ε) (ειδικά) ζώο για [[κυνήγι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. ανάγεται σε IE <i>m</i><i>ē</i><i>lo</i>- ή <i>sm</i><i>ē</i><i>lo</i> «μικρό ζώο» και συνδέεται άμεσα με αρχ. ιρλδ. <i>mil</i> «μικρό ζώο» [[αλλά]] και με αρμ. <i>mal</i> «[[πρόβατο]]». Με [[βάση]] τον ΙΕ τ. <i>sm</i><i>ē</i><i>lo</i>- το ελλ. [[μῆλον]] μπορεί να συνδεθεί με ΙΕ λ. με σημ. «[[μικρός]], [[λεπτός]]» ( | |mltxt=<b>(I)</b><br />το (ΑΜ [[μῆλον]], Α δωρ. και αιολ. τ. μᾱλον)<br /><b>βλ.</b> [[μήλο]].<br /> <b>(II)</b><br />[[μῆλον]], βοιωτ. τ. μεῑλον, τὸ (Α)<br /><b>1.</b> [[πρόβατο]] ή [[αίγα]] («μὴ πού τις ἀτασθαλίῃσι κατιῇσιν ἢ βοῦν ἠέ τι [[μῆλον]] ἀποκτάνῃ», <b>Ομ. Οδ.</b>)<br /><b>2.</b> [[ταύρος]]<br /><b>3.</b> <b>στον πληθ.</b> α) [[αιγοπρόβατα]]<br />β) [[ποίμνιο]]<br />γ) [[αγέλη]] ζώων<br />δ) (γενικά) ζώα, σε [[αντιδιαστολή]] [[προς]] τους ανθρώπους («γαῖαν ἀνθρώποισι καὶ εὔφρονα μήλοις», <b>Πίνδ.</b>)<br />ε) (ειδικά) ζώο για [[κυνήγι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Η λ. ανάγεται σε IE <i>m</i><i>ē</i><i>lo</i>- ή <i>sm</i><i>ē</i><i>lo</i> «μικρό ζώο» και συνδέεται άμεσα με αρχ. ιρλδ. <i>mil</i> «μικρό ζώο» [[αλλά]] και με αρμ. <i>mal</i> «[[πρόβατο]]». Με [[βάση]] τον ΙΕ τ. <i>sm</i><i>ē</i><i>lo</i>- το ελλ. [[μῆλον]] μπορεί να συνδεθεί με ΙΕ λ. με σημ. «[[μικρός]], [[λεπτός]]» ([[πρβλ]]. αρχ. άνω γερμ. <i>smal</i>, αγγλ. <i>small</i>). Η λ. ως β' συνθετικό απαντά με τη [[μορφή]] -<i>μηλος</i> και σε κύρια ον. ([[πρβλ]]. <i>Εύ</i>-<i>μηλος</i>, <i>Καλλί</i>-<i>μηλος</i>, <i>Πολύ</i>-<i>μηλος</i>).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[μηλωτή]] (Ι)<br /><b>αρχ.</b><br />[[μηλάτης]], [[μήλειος]](ΙΙ), [[μηλίς]](ΙΙ), [[μηλίτης]](ΙΙ), [[μηλωτής]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> (Α' συνθετικό) [[μηλολόνθη]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[μηλιαυθμός]], [[μηλοβατώ]], [[μηλοβοσκός]], [[μηλόβοτος]], [[μηλογενής]], <i>μηλοδαΐκτας</i>, [[μηλοδόκος]], [[μηλοθύτης]], [[μηλόκερως]], [[μηλοκλόπος]], [[μηλοκόμος]], [[μηλοκτόνος]], [[μηλονόμης]], [[μηλονόμος]], [[μηλοσκόπος]], [[μηλοσόη]], [[μηλοσσόος]], [[μηλοσφάγος]], [[μηλοτρόφος]], [[μηλοφάγος]] (ΙΙ), [[μηλοφόνος]], [[μηλοφύλαξ]] (II). (Β' συνθετικό σε -<i>μηλος</i>) <b>αρχ.</b> [[δεξίμηλος]], [[εύμηλος]], [[φερέμηλος]], [[φιλόμηλος]], [[φυξίμηλος]]]. | ||
}} | }} | ||
Revision as of 14:40, 23 August 2021
Greek Monolingual
(I)
το (ΑΜ μῆλον, Α δωρ. και αιολ. τ. μᾱλον)
βλ. μήλο.
(II)
μῆλον, βοιωτ. τ. μεῑλον, τὸ (Α)
1. πρόβατο ή αίγα («μὴ πού τις ἀτασθαλίῃσι κατιῇσιν ἢ βοῦν ἠέ τι μῆλον ἀποκτάνῃ», Ομ. Οδ.)
2. ταύρος
3. στον πληθ. α) αιγοπρόβατα
β) ποίμνιο
γ) αγέλη ζώων
δ) (γενικά) ζώα, σε αντιδιαστολή προς τους ανθρώπους («γαῖαν ἀνθρώποισι καὶ εὔφρονα μήλοις», Πίνδ.)
ε) (ειδικά) ζώο για κυνήγι.
[ΕΤΥΜΟΛ. Η λ. ανάγεται σε IE mēlo- ή smēlo «μικρό ζώο» και συνδέεται άμεσα με αρχ. ιρλδ. mil «μικρό ζώο» αλλά και με αρμ. mal «πρόβατο». Με βάση τον ΙΕ τ. smēlo- το ελλ. μῆλον μπορεί να συνδεθεί με ΙΕ λ. με σημ. «μικρός, λεπτός» (πρβλ. αρχ. άνω γερμ. smal, αγγλ. small). Η λ. ως β' συνθετικό απαντά με τη μορφή -μηλος και σε κύρια ον. (πρβλ. Εύ-μηλος, Καλλί-μηλος, Πολύ-μηλος).
ΠΑΡ. μηλωτή (Ι)
αρχ.
μηλάτης, μήλειος(ΙΙ), μηλίς(ΙΙ), μηλίτης(ΙΙ), μηλωτής.
ΣΥΝΘ. (Α' συνθετικό) μηλολόνθη
αρχ.
μηλιαυθμός, μηλοβατώ, μηλοβοσκός, μηλόβοτος, μηλογενής, μηλοδαΐκτας, μηλοδόκος, μηλοθύτης, μηλόκερως, μηλοκλόπος, μηλοκόμος, μηλοκτόνος, μηλονόμης, μηλονόμος, μηλοσκόπος, μηλοσόη, μηλοσσόος, μηλοσφάγος, μηλοτρόφος, μηλοφάγος (ΙΙ), μηλοφόνος, μηλοφύλαξ (II). (Β' συνθετικό σε -μηλος) αρχ. δεξίμηλος, εύμηλος, φερέμηλος, φιλόμηλος, φυξίμηλος].
