ὕαλος

English (LSJ)

or ὕελος (v. infr.), ἡ, v. Ael.Dion.Fr.217; but in Thphr. Lap.49, ὁ:—the form ὕαλος is said to be Att., ὕελος Hellenic, Phryn.281, Id.PS p.118 B., Moer.p.373 P., Thom.Mag.p.365 R.; in Hdt. codd. vary between ὕελος and ὕαλος; ὕελος is read in Arist.APo. 88a14, Thphr. l.c., Ign.73, PHolm.10.7, but ὕαλος in LXX Jb. 28.17, Anon.Lond.39.18, Apoc.21.18; cf. ὑάλινος:—originally

   A some kind of crystalline stone, such as that used by the Ethiopians to enclose their mummies in, Hdt.3.24; ὕ. ἀργή Peripl.M.Rubr.49; ὕ. ὀρωρυγμένη rock-crystal, Ach.Tat.2.3.    2 a convex lens of crystal, used as a burning-glass, λίθος διαφανὴς ἀφ' ἧς τὸ πῦρ ἅπτουσι Ar.Nu. 768, cf. Thphr.Ign.73.    II glass, first in Pl.Ti.61b, cf. Arist.Mete. 389a8, and ὑαλῖτις; glass-ware, PFay.134.4 (iv A. D.).    III ὕαλος χνοώδης, in Paul.Aeg.6.22, is an absorbent of some kind:—ὕαλος is also expld. by βόρβορος in Hsch. and Theognost.Can.18. [ῠᾰλος, as appears from Ar.Nu.768:—but late Poets make ῡ in some derivs. to bring them into dactylic verses, ῡάλεος AP6.33, 12.249; ῡέλινος ib. 14.52; ῡαλόεις ib.5.47; ῡαλοειδής Orph.L.280; in iambic metre, ῡαλόχροα AP6.211.]

Greek (Liddell-Scott)

ὕαλος: ἢ ὕελος (ἴδε κατωτ.), ἡ, ἴδε Αἴλ. Διονύσ. παρ’ Εὐστ. 1390. 52· ἀλλὰ παρὰ Θεοφρ. π. Λίθ. 49· ὁ: - ὁ τύπος ὕαλος λέγεται ὅτι εἶναι Ἀττικός, ὕελος δὲ Ἑλληνικός, Μοῖρ. 73, Θωμ. Μάγ. 862, Φρύν. 309, Α. Β. 68· παρ’ Ἡροδ. τὰ Ἀντίγραφα ποικίλλουσι μεταξὺ ὕελος καὶ ὕαλος· ὁ πρῶτος τύπος ἐγένετο δεκτὸς ἐν Ἀριστ. Ἀναλυτ. Προτ. 1. 31, 4, Θεοφρ. ἔνθ’ ἀνωτ. περὶ Πυρ. 73· πρβλ. πτύαλον, σίαλον. Καθ’ Ἡρόδ. ὕαλος ἐκαλεῖτο λίθος τις διαφανὴς ἐν Αἰγύπτῳ ὀρυσσόμενος, ἐκ τούτου δ’ οἱ Αἰγύπτιοι κατεσκεύαζον στήλην κοίλην ἐν ᾗ ἔκλειον τὸ σῶμα τεταριχευμένου νεκροῦ, Ἡρόδ. 3. 24· περὶ τῆς ὑάλου ταύτης λέγει ὁ Ἡρόδ. ἔνθ’ ἀνωτέρ.· πολλὴ καὶ εὐεργὸς ὀρύσσεται· καὶ πιθανῶς ἦτο ἀλάβαστρος ἀνατολικός, ὅστις εἶναι διαφανὴς τεμνόμενος λεπτός, ἴδε Bähr ἐν τόπῳ, Belzoni’s Researches, σελ. 236· ὕελος ὀρωρυγμένη, κρύσταλλος ὀρυκτός, Ἀχιλλ. Τάτ. 2. 3. 2) ἀμφίκυρτος φακὸς ἐκ κρυστάλλου δι’ οὗ συγκεντροῦσι τὰς ἀκτῖνας τοῦ ἡλίου πρὸς παραγωγὴν πυρὸς καὶ ἀνάφλεξιν εὐφλέκτου ὕλης, λίθος διαφανὴς ἀφ’ ἧς τὸ πῦρ ἅπτουσι Ἀριστοφ. Νεφ. 766, πρβλ. Θεοφρ. περὶ Πυρ. 73· - ὁ Πλίν. 37. 10, μνημονεύει σφαίρας πλήρεις ὕδατος χρησίμους πρὸς τὸν αὐτὸν σκοπόν, πρβλ. 36. 67· - ἴδε καὶ σκάφιον. ΙΙ. «γυαλί», Λατ. vitrum, πρῶτον πιθαν. παρὰ Πλάτ. Τιμ. 61Β· - ἂν καὶ ἡ τεχνικὴ ὕαλος (μήπω φέρουσα τὸ ὄνομα ὕαλος) ὑπῆρχεν ἤδη κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Ἡροδ., ἐπειδὴ τὰ ἀρτήματα λίθινα χυτὰ ὧν γίνεται μνεία ἐν 2. 69, ἀναμφιβόλως ἦσαν πεποιημένα ἐκ τεχνικῆς ὑάλου· ὡσαύτως εὕρηται σκύφος χυτῆς λίθου παρ’ Ἐπινικ. ἐν «Μνησιπτολέμῳ» 1. - Περὶ τῆς ἱστορίας τῆς παρὰ παλαιοῖς ὑάλου ἴδε Στράβ. 758, Πλίν. ἔνθ’ ἀνωτ., Λεξικ. Ἀρχαιοτ. ἐν λ. ὕαλος. ΙΙΙ. ὕαλος χνοώδης, παρὰ Παύλ. Αἰγ. 6. 22, εἶναι ἀπορροφητική τις ὕλη· - ὕαλος ὡσαύτως ἑρμηνεύεται διὰ τοῦ βόρβορος παρ’ Ἡσυχ. καὶ ἐν Θεογνώστ. Καν. 18. (Τὸ ὄνομα λέγεται ὅτι εἶναι Αἰγύπτιον (Jablonski Opusc. 1, 250), ὅπερ συνᾴδει πρὸς τὸν τύπον ἔνθα τὸ πρῶτον κατεσκευάσθη, πρβλ. Στράβ. 758. - Οἱ ἰσχυριζόμενοι ὅτι τὸ ὄνομα τοῦτο εἶναι Ἑλληνικῆς ἀρχῆς παράγουσιν αὐτὸ ἐκ τοῦ ῥήμ. ὕω, ὡς εἰ ἡ πρώτη αὐτοῦ σημασία ἦτο: σταγὼν βροχῆς, ἢ διαφανὴς ὡς ὕδωρ, Κούρτ. ἀριθ. 604). [ῠᾰλος, ὡς φαίνεται ἐκ τοῦ ῠᾰλίνων, ἐν Ἀριστοφάν. Ἀχ. 74· - ἀλλὰ μεταγεν. ποιηταὶ ἔχουσιν ῡ ἔν τισι τῶν παραγώγων ὅπως προσαρμόσωσιν αὐτὰ εἰς δακτυλικὸν μέτρον ῡάλεος Ἀνθ. Π. 6. 33., 12. 249· ῡέλινος, αὐτόθι 14. 52· ῡαλόεις, αὐτόθι 5. 48· ῡαλοειδής Ὀρφ. Λιθ. 277· ῡαλόχροα Ἀνθ. Π. 6. 211].