σφήν: Difference between revisions
Μεστὸν κακῶν πέφυκε φορτίον γυνή → Mulier malorum plena semper sarcina est → Die Frau ist eine Last, mit Leiden vollgepackt
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{bailly.*}}\n)" to "$2$1") |
m (Text replacement - "(?s)({{ls\n\|lstext.*}}\n)({{.*}}\n)({{elru.*}}\n)({{elnl.*}}\n)" to "$4$3$2$1") |
||
Line 16: | Line 16: | ||
|btext=σφηνός (ὁ) :<br />coin :<br /><b>1</b> instrument de travail;<br /><b>2</b> instrument de torture.<br />'''Étymologie:''' DELG étym. obscure. | |btext=σφηνός (ὁ) :<br />coin :<br /><b>1</b> instrument de travail;<br /><b>2</b> instrument de torture.<br />'''Étymologie:''' DELG étym. obscure. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elnl | ||
| | |elnltext=σφήν -ηνός, ὁ wig. | ||
}} | |||
{{elru | |||
|elrutext='''σφήν:''' σφηνός ὁ клин<br /><b class="num">1)</b> [[измерительный прибор]] Arph.;<br /><b class="num">2)</b> [[орудие пытки]] Aesch., Plut. | |||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
Line 25: | Line 28: | ||
|lsmtext='''σφήν:''' σφηνός, ὁ, [[πάσσαλος]], [[σφήνα]], σε Αριστοφ. κ.λπ., που χρησιμοποιείται ως όργανο βασανισμού, σε Αισχύλ. | |lsmtext='''σφήν:''' σφηνός, ὁ, [[πάσσαλος]], [[σφήνα]], σε Αριστοφ. κ.λπ., που χρησιμοποιείται ως όργανο βασανισμού, σε Αισχύλ. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ls | ||
| | |lstext='''σφήν''': σφηνός, ὁ, ἡ «σφήνα», Ἀριστοφ. Βάτρ. 801, κλπ.· ― ἐν χρήσει ὡς [[ὄργανον]] βασανιστικόν, Αἰσχύλ. Πρ. 64, Πλούτ. 2. 498D, Ἰωσήπ. Μακκ. 8. 13, κ. ἀλλ. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym |
Revision as of 22:30, 2 October 2022
English (LSJ)
σφηνός, ὁ, wedge, Ar.Ra.801, A.R.1.1204, Arist.Mech.853a19, PCair.Zen.759.2 (iii B.C.), etc.; used as an instrument of torture, A.Pr.64, Plu.2.498d, LXX 4 Ma.8.13, al. [σφην- prob. from σφᾱν-, cf. σφάνιον and v. sub σφηνόπους.]
German (Pape)
[Seite 1050] σφηνός, ὁ, der Keil, Aesch. Prom. 64; – alles Keilförmige, Ar. Ran. 800; Nicom. arithm. 2, 16 führt τεκτονικ οί, οἰκοδομικοί, χαλκευτικοί an, u. erkl. sie ausführlicher; auch ein Marterwerkzeug, Plut. an vit. suff. 2.
French (Bailly abrégé)
σφηνός (ὁ) :
coin :
1 instrument de travail;
2 instrument de torture.
Étymologie: DELG étym. obscure.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
σφήν -ηνός, ὁ wig.
Russian (Dvoretsky)
σφήν: σφηνός ὁ клин
1) измерительный прибор Arph.;
2) орудие пытки Aesch., Plut.
Greek Monolingual
-ηνός, ὁ, ΜΑ
βλ. σφήνα.
Greek Monotonic
σφήν: σφηνός, ὁ, πάσσαλος, σφήνα, σε Αριστοφ. κ.λπ., που χρησιμοποιείται ως όργανο βασανισμού, σε Αισχύλ.
Greek (Liddell-Scott)
σφήν: σφηνός, ὁ, ἡ «σφήνα», Ἀριστοφ. Βάτρ. 801, κλπ.· ― ἐν χρήσει ὡς ὄργανον βασανιστικόν, Αἰσχύλ. Πρ. 64, Πλούτ. 2. 498D, Ἰωσήπ. Μακκ. 8. 13, κ. ἀλλ.
Frisk Etymological English
σφηνός
Grammatical information: m.
Meaning: wedge (A. Pr. 64, Ar., Arist., hell. pap.).
Compounds: Some compp., e.g. σφηνό-πους, -ποδος with wedge-shaped feet (κλίνη; Ceos Va; cf. σφανίον below and Sommer Nominalkomp. 30), ἐπί-σφηνος wedge-shaped (Lebadeia, Strömberg Prefix Studies 100), ἀντι-σφήν counter-wedge (Ph. Bel.).
Derivatives: 1. Dimin. σφην-ίσκος m. (Hp. a.o.), -άριον n. (late medic.), uncertain -ίς, -ίδιον (Hero). 2. σφανίον κλινίδιον and ἐν σφανίῳ ἐν κλιναρίῳ H. (Schulze KZ 45, 190f. = Kl. Schr. 379); but παρα-σφήν-ιον n. side-wedge (hell. inscr. a. pap.) hypostasis. 3. -όομαι, -όω, often w. prefix, e.g. ἀπο-, δια-, παρα-, wedged in, to be wedged, to wedge (in) (Arist., medic., hell. a. late) with σφήνωσις (ἀπο-, δια-, ἐπι-) f. the wedging in (medic. a.o.), ἀποσφήν-ωμα n. wedge-shaped block (pap. IIp).
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: From σφανίον and Cean σφηνόπους, of which the Η cannot render PGr. ē but must contain a PGr. a-sound, we get for σφήν a basic form *σφάν, if need be *σφανσ- (cf. χήν) or *σφα-ην (WP. 2, 652f., Pok. 980, Schwyzer 487 n. 7 w. lit.; diff. Wahrmann Glotta 6, 162ff.). Through this the traditional identification (since Kuhn KZ 4, 15) with a Germ. word for chip in OHG spān, OE spōn, OWNo. spānn, spōnn, PGm. *spēn-u-, must be given up. The words given sub σπάθη may be compared. -- Skt. sphyá- n. m. approx. slice, kind of oar etc. (on the meaning Janert KZ 79, 89ff.) remains far; hypothesis by Thieme Die Heimat d. idg. Gemeinspr. 16 (agreeing Janert l.c.): to NHG Espe etc.; against this Hiersche Ten. aspiratae 164 f. -- So no etym.
Middle Liddell
σφήν, σφηνός, οῦ, ὁ,
a wedge, Ar., etc.;—used as an instrument of torture, Aesch.
Frisk Etymology German
σφήν: σφηνός
{sphḗn}
Grammar: m.
Meaning: Keil (A. Pr. 64, Ar., Arist., hell. Pap. u.a.).
Composita: Einige Kompp., z.B. σφηνόπους, -ποδος mit keilförmigen Füßen (κλίνη; Keos Va; vgl. σφανίον unten und Sommer Nominalkomp. 30), ἐπίσφηνος keilförmig (Lebadeia, Strömberg Prefix Studies 100), ἀντισφήν Gegenkeil (Ph. Bel.).
Derivative: Davon 1. Demin. σφηνίσκος m. (Hp. u.a.), -άριον n. (sp. Mediz.), unsicher -ίς, -ίδιον (Hero). 2. σφανίον· κλινίδιον und ἐν σφανίῳ· ἐν κλιναρίῳ H. (Schulze KZ 45, 190f. = Kl. Schr. 379); aber παρασφήνιον n. Nebenkeil (hell. Inschr. u. Pap.) Hypostase. 3. -όομαι, -όω, oft m. Präfix, z.B. ἀπο-, δια-, παρα-, ‘eingekeilt, verkeilt werden, ein-, verkeilen’ (Arist., Mediz., hell. u. sp.) mit σφήνωσις (ἀπο-, δια-, ἐπι-) f. das Einkeilen (Mediz. u.a.), ἀποσφήνωμα n. keilförmiger Block (Pap. IIp).
Etymology: Aus σφανίον und keisch σφηνόπους, dessen Η nicht urgr. ē wiedergeben kann sondern einen urgr. a-Laut enthalten muß, ergibt sich für σφήν eine Grundform *σφάν, allenfalls *σφανσ- (vgl. χήν) oder *σφαην (WP. 2, 652f., Pok. 980, Schwyzer 487 A. 7 m. Lit.; anders Wahrmann Glotta 6, 162ff.). Dadurch wird die herkömmliche (seit Kuhn KZ 4, 15) Gleichsetzung mit einem germ. Wort für Span in ahd. spān, ags. spōn, awno. spānn, spōnn, urg. *spēn-u-, hinfällig. Verwandtschaft mit den s. σπάθη besprochenen Wörtern kommt natürlich immer in Betracht. — Aind. sphyá- n. m. etwa Spatel, Art Ruder (zur Bed. Janert KZ 79, 89ff.) bleibt fern; Hypothese von Thieme Die Heimat d. idg. Gemeinspr. 16 (zustimmend Janert a. O.): zu nhd. Espe usw.; dagegen Hiersche Ten. aspiratae 164 f.
Page 2,830-831