Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

dissipo: Difference between revisions

From LSJ

Μολὼν λαβέCome and take them

Plutarch, Apophthegmata Laconica 225C12
(6_5)
 
(D_3)
Line 1: Line 1:
{{Lewis
{{Lewis
|lshtext=<b>dis-sĭpo</b>: or, acc. to [[many]] MSS., dis-sŭpo, āvi, ātum (<br /><b>I</b> [[part]]. perf. in the [[tmesis]]: disque supatis, Lucr. 1, 651), 1, v. a. SUPO = [[iacio]], v. the [[art]]. ‡ supat; [[hence]], i. q. [[disicio]], to [[spread]] [[abroad]], [[scatter]], [[disperse]] ([[very]] freq. and [[class]]., esp. in Cic.).<br /><b>I</b> Lit.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen.: claras scintillas dissupat [[ignis]], Lucr. 6, 163; cf. id. 6, 181: [[ignis]] totis se [[passim]] dissipavit castris, Liv. 30, 5: ([[Medea]] dicitur) in [[fuga]] fratris sui membra in iis locis, [[qua]] se [[parens]] persequeretur, dissipavisse, Cic. de Imp. Pomp. 9, 22; cf.: ossa Quirini, Hor. Epod. 16, 14: qui dissipatos homines congregavit et ad societatem vitae convocavit, Cic. Tusc. 1, 25, 62; cf.: dispersi ac dissipati discedunt, Caes. B. G. 5, 58, 3; 2, 24, 4; id. B. C. 1, 55, 1 et saep.: dissupat in [[corpus]] [[sese]] [[cibus]] omne animantum, Lucr. 1, 350; cf.: piceum [[venenum]] per ossa, Ov. M. 2, 801; Cic. Div. 1, 34 fin.—Mid.: hostes dispersi dissipantur in finitimas civitates, Hirt. B. G. 8, 5 fin. Herz.; cf. Liv. 2, 28.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> In partic.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; <usg [[type]]="dom" opt="n">Milit. t. t., to [[disperse]], [[rout]], [[scatter]], [[put]] to [[flight]]: phalangem (for [[which]], [[shortly]] [[after]], disjecerunt), Liv. 44, 41: ordines pugnantium, id. 6, 12 fin.; Front. Strat. 2, 2, 11: aciem, id. ib. 2, 1, 14: hostes, Cic. Fam. 2, 10, 3: classem, Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 14: in fugam, Liv. 8, 39, 8; cf Flor. 4, 11, 6: omnes copias, id. 3, 5, 11: praesidia, id. 4, 9, 4 et saep.—Hence [[poet]].: [[aper]] dissipat [[canes]], Ov. F. 2, 231; id. M. 8, 343.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> Transf., of [[abstract]] subjects: dissipata [[fuga]], Liv. 28, 20; 38, 27; cf.: collectis ex dissipato cursu militibus, id. 2, 59; 9: [[respublica]] dispersa et dissipata, dissolved, id. 2, 28.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; <usg [[type]]="dom" opt="n">Medic. t. t., [[like]] discutere, to [[disperse]], [[dissipate]], [[discuss]] [[morbid]] [[matter]]: humorem, Cels. 5, 28, 7: suppurationem, Scrib. Comp. 263.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Pregn., to [[demolish]], [[overthrow]], [[destroy]]; to [[squander]], [[dissipate]]: statuam deturbant, affligunt, comminuunt, dissipant, Cic. Pis. 38, 93; cf. turres, Vitr. 1, 5; Cic. Rep. 3, 33: [[ignis]] cuncta disturbat et dissipat, id. N. D. 2, 15, 41: alii animum [[statim]] dissipari alii diu permanere censent, id. Tusc. 1, 9, 18; cf. id. ib. 1, 11, 24: a majoribus possessiones relictas disperdere et dissipare, id. Agr. 1, 1, 2; cf.: rem familiarem, id. Fam. 4, 7, 5: [[patrimonium]], [[Crassus]] in Cic. de Or. 2, 55: avitas [[opes]] per luxum, Tac. A. 13, 34: reliquias reip., Cic. Phil. 2, 3, 6: terram, Vulg. Ezech. 30, 12 et saep.<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen., to [[disperse]], [[spread]] [[abroad]], [[circulate]], [[disseminate]], [[scatter]]: omnia [[fere]], quae sunt conclusa [[nunc]] artibus, dispersa et dissipata [[quondam]] fuerunt, Cic. de Or. 1, 42: facilius est [[enim]] apta dissolvere [[quam]] dissipata conectere, id. Or. 71, 235; so of [[discourse]], [[unconnected]], [[ill]]-arranged, id. ib. 65 fin.; 70, 233; and transf. to the [[speaker]]: ([[Curio]]) cum [[tardus]] in cogitando, tum in instruendo dissipatus fuit, id. Brut. 59 fin.: famam istam fascium dissipaverunt, [[they]] [[have]] [[spread]] [[abroad]], published, id. Phil. 14, 6, 15; cf. Suet. Galb. 19; and [[with]] acc. and inf.: cum homines lauti et urbani sermones hujusmodi dissipassent, me magna [[pecunia]] a vera accusatione esse deductum, id. Verr. 2, 1, 6 fin.; id. Fl. 6, 14; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1 fin.; Suet. Vesp. 6: dissipatum [[passim]] [[bellum]], Liv. 28, 3.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> In partic. (acc. to I. B. 3.): dissipat [[Evius]] curas edaces, drives [[away]], Hor. C. 2, 11, 17: [[amplexus]], disturbs, interrupts, Stat. S. 3, 2, 57.
|lshtext=<b>dis-sĭpo</b>: or, acc. to [[many]] MSS., dis-sŭpo, āvi, ātum (<br /><b>I</b> [[part]]. perf. in the [[tmesis]]: disque supatis, Lucr. 1, 651), 1, v. a. SUPO = [[iacio]], v. the [[art]]. ‡ supat; [[hence]], i. q. [[disicio]], to [[spread]] [[abroad]], [[scatter]], [[disperse]] ([[very]] freq. and [[class]]., esp. in Cic.).<br /><b>I</b> Lit.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen.: claras scintillas dissupat [[ignis]], Lucr. 6, 163; cf. id. 6, 181: [[ignis]] totis se [[passim]] dissipavit castris, Liv. 30, 5: ([[Medea]] dicitur) in [[fuga]] fratris sui membra in iis locis, [[qua]] se [[parens]] persequeretur, dissipavisse, Cic. de Imp. Pomp. 9, 22; cf.: ossa Quirini, Hor. Epod. 16, 14: qui dissipatos homines congregavit et ad societatem vitae convocavit, Cic. Tusc. 1, 25, 62; cf.: dispersi ac dissipati discedunt, Caes. B. G. 5, 58, 3; 2, 24, 4; id. B. C. 1, 55, 1 et saep.: dissupat in [[corpus]] [[sese]] [[cibus]] omne animantum, Lucr. 1, 350; cf.: piceum [[venenum]] per ossa, Ov. M. 2, 801; Cic. Div. 1, 34 fin.—Mid.: hostes dispersi dissipantur in finitimas civitates, Hirt. B. G. 8, 5 fin. Herz.; cf. Liv. 2, 28.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> In partic.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>1</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; <usg [[type]]="dom" opt="n">Milit. t. t., to [[disperse]], [[rout]], [[scatter]], [[put]] to [[flight]]: phalangem (for [[which]], [[shortly]] [[after]], disjecerunt), Liv. 44, 41: ordines pugnantium, id. 6, 12 fin.; Front. Strat. 2, 2, 11: aciem, id. ib. 2, 1, 14: hostes, Cic. Fam. 2, 10, 3: classem, Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 14: in fugam, Liv. 8, 39, 8; cf Flor. 4, 11, 6: omnes copias, id. 3, 5, 11: praesidia, id. 4, 9, 4 et saep.—Hence [[poet]].: [[aper]] dissipat [[canes]], Ov. F. 2, 231; id. M. 8, 343.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>b</b> Transf., of [[abstract]] subjects: dissipata [[fuga]], Liv. 28, 20; 38, 27; cf.: collectis ex dissipato cursu militibus, id. 2, 59; 9: [[respublica]] dispersa et dissipata, dissolved, id. 2, 28.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>2</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; <usg [[type]]="dom" opt="n">Medic. t. t., [[like]] discutere, to [[disperse]], [[dissipate]], [[discuss]] [[morbid]] [[matter]]: humorem, Cels. 5, 28, 7: suppurationem, Scrib. Comp. 263.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>3</b>&nbsp;&nbsp;&nbsp; Pregn., to [[demolish]], [[overthrow]], [[destroy]]; to [[squander]], [[dissipate]]: statuam deturbant, affligunt, comminuunt, dissipant, Cic. Pis. 38, 93; cf. turres, Vitr. 1, 5; Cic. Rep. 3, 33: [[ignis]] cuncta disturbat et dissipat, id. N. D. 2, 15, 41: alii animum [[statim]] dissipari alii diu permanere censent, id. Tusc. 1, 9, 18; cf. id. ib. 1, 11, 24: a majoribus possessiones relictas disperdere et dissipare, id. Agr. 1, 1, 2; cf.: rem familiarem, id. Fam. 4, 7, 5: [[patrimonium]], [[Crassus]] in Cic. de Or. 2, 55: avitas [[opes]] per luxum, Tac. A. 13, 34: reliquias reip., Cic. Phil. 2, 3, 6: terram, Vulg. Ezech. 30, 12 et saep.<br /><b>II</b> Trop.<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>A</b> In gen., to [[disperse]], [[spread]] [[abroad]], [[circulate]], [[disseminate]], [[scatter]]: omnia [[fere]], quae sunt conclusa [[nunc]] artibus, dispersa et dissipata [[quondam]] fuerunt, Cic. de Or. 1, 42: facilius est [[enim]] apta dissolvere [[quam]] dissipata conectere, id. Or. 71, 235; so of [[discourse]], [[unconnected]], [[ill]]-arranged, id. ib. 65 fin.; 70, 233; and transf. to the [[speaker]]: ([[Curio]]) cum [[tardus]] in cogitando, tum in instruendo dissipatus fuit, id. Brut. 59 fin.: famam istam fascium dissipaverunt, [[they]] [[have]] [[spread]] [[abroad]], published, id. Phil. 14, 6, 15; cf. Suet. Galb. 19; and [[with]] acc. and inf.: cum homines lauti et urbani sermones hujusmodi dissipassent, me magna [[pecunia]] a vera accusatione esse deductum, id. Verr. 2, 1, 6 fin.; id. Fl. 6, 14; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1 fin.; Suet. Vesp. 6: dissipatum [[passim]] [[bellum]], Liv. 28, 3.—<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;<b>B</b> In partic. (acc. to I. B. 3.): dissipat [[Evius]] curas edaces, drives [[away]], Hor. C. 2, 11, 17: [[amplexus]], disturbs, interrupts, Stat. S. 3, 2, 57.
}}
{{Gaffiot
|gf=<b>dissĭpō</b>⁹ (arch. <b>dissŭpō</b>), āvī, ātum, āre, tr.,<br /><b>1</b> répandre çà et là, disperser : membra fratris Cic. Pomp. 22, disperser les membres de son frère ; hostes dissipantur in civitates Hirt. G. 8, 5, 4, les ennemis se dispersent dans les villes ; homines dissipati Cic. Tusc. 1, 62, les hommes qui vivaient dispersés || mettre en déroute [pr. et fig.] : [[multi]] (hostes) occisi, capti ; [[reliqui]] dissipati Cic. Fam. 2, 10, 3, beaucoup d’ennemis furent tués, faits prisonniers ; le reste [[mis]] en déroute ; curas edaces Hor. O. 2, 11, 17, mettre en fuite les soucis rongeurs<br /><b>2</b> [médec.] résoudre : humorem Cels. Med. 5, 28, 7, résoudre une humeur<br /><b>3</b> mettre en pièces, détruire, anéantir : statuam Cic. Pis. 93, mettre en pièces une statue ; animum dissipari censere Cic. Tusc. 1, 18, penser que l’âme [[est]] anéantie ; possessiones Cic. Agr. 1, 2, gaspiller des biens, cf. Fam. 4, 7, 5 ; Phil. 2, 6<br /><b>4</b> répandre [fig.] : famam Cic. Phil. 14, 15, répandre un bruit, cf. Verr. 2, 1, 17 ; Fl. 14 || dissiparant te periisse Cæl. d. Cic. Fam. 8, 1, 4, ils avaient semé le bruit de ta mort. dissup- Enn. Scen. 118 || tmèse disque supatis Lucr. 1, 651.
}}
}}

Revision as of 06:44, 14 August 2017

Latin > English (Lewis & Short)

dis-sĭpo: or, acc. to many MSS., dis-sŭpo, āvi, ātum (
I part. perf. in the tmesis: disque supatis, Lucr. 1, 651), 1, v. a. SUPO = iacio, v. the art. ‡ supat; hence, i. q. disicio, to spread abroad, scatter, disperse (very freq. and class., esp. in Cic.).
I Lit.
   A In gen.: claras scintillas dissupat ignis, Lucr. 6, 163; cf. id. 6, 181: ignis totis se passim dissipavit castris, Liv. 30, 5: (Medea dicitur) in fuga fratris sui membra in iis locis, qua se parens persequeretur, dissipavisse, Cic. de Imp. Pomp. 9, 22; cf.: ossa Quirini, Hor. Epod. 16, 14: qui dissipatos homines congregavit et ad societatem vitae convocavit, Cic. Tusc. 1, 25, 62; cf.: dispersi ac dissipati discedunt, Caes. B. G. 5, 58, 3; 2, 24, 4; id. B. C. 1, 55, 1 et saep.: dissupat in corpus sese cibus omne animantum, Lucr. 1, 350; cf.: piceum venenum per ossa, Ov. M. 2, 801; Cic. Div. 1, 34 fin.—Mid.: hostes dispersi dissipantur in finitimas civitates, Hirt. B. G. 8, 5 fin. Herz.; cf. Liv. 2, 28.—
   B In partic.
   1    <usg type="dom" opt="n">Milit. t. t., to disperse, rout, scatter, put to flight: phalangem (for which, shortly after, disjecerunt), Liv. 44, 41: ordines pugnantium, id. 6, 12 fin.; Front. Strat. 2, 2, 11: aciem, id. ib. 2, 1, 14: hostes, Cic. Fam. 2, 10, 3: classem, Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 14: in fugam, Liv. 8, 39, 8; cf Flor. 4, 11, 6: omnes copias, id. 3, 5, 11: praesidia, id. 4, 9, 4 et saep.—Hence poet.: aper dissipat canes, Ov. F. 2, 231; id. M. 8, 343.—
   b Transf., of abstract subjects: dissipata fuga, Liv. 28, 20; 38, 27; cf.: collectis ex dissipato cursu militibus, id. 2, 59; 9: respublica dispersa et dissipata, dissolved, id. 2, 28.—
   2    <usg type="dom" opt="n">Medic. t. t., like discutere, to disperse, dissipate, discuss morbid matter: humorem, Cels. 5, 28, 7: suppurationem, Scrib. Comp. 263.—
   3    Pregn., to demolish, overthrow, destroy; to squander, dissipate: statuam deturbant, affligunt, comminuunt, dissipant, Cic. Pis. 38, 93; cf. turres, Vitr. 1, 5; Cic. Rep. 3, 33: ignis cuncta disturbat et dissipat, id. N. D. 2, 15, 41: alii animum statim dissipari alii diu permanere censent, id. Tusc. 1, 9, 18; cf. id. ib. 1, 11, 24: a majoribus possessiones relictas disperdere et dissipare, id. Agr. 1, 1, 2; cf.: rem familiarem, id. Fam. 4, 7, 5: patrimonium, Crassus in Cic. de Or. 2, 55: avitas opes per luxum, Tac. A. 13, 34: reliquias reip., Cic. Phil. 2, 3, 6: terram, Vulg. Ezech. 30, 12 et saep.
II Trop.
   A In gen., to disperse, spread abroad, circulate, disseminate, scatter: omnia fere, quae sunt conclusa nunc artibus, dispersa et dissipata quondam fuerunt, Cic. de Or. 1, 42: facilius est enim apta dissolvere quam dissipata conectere, id. Or. 71, 235; so of discourse, unconnected, ill-arranged, id. ib. 65 fin.; 70, 233; and transf. to the speaker: (Curio) cum tardus in cogitando, tum in instruendo dissipatus fuit, id. Brut. 59 fin.: famam istam fascium dissipaverunt, they have spread abroad, published, id. Phil. 14, 6, 15; cf. Suet. Galb. 19; and with acc. and inf.: cum homines lauti et urbani sermones hujusmodi dissipassent, me magna pecunia a vera accusatione esse deductum, id. Verr. 2, 1, 6 fin.; id. Fl. 6, 14; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1 fin.; Suet. Vesp. 6: dissipatum passim bellum, Liv. 28, 3.—
   B In partic. (acc. to I. B. 3.): dissipat Evius curas edaces, drives away, Hor. C. 2, 11, 17: amplexus, disturbs, interrupts, Stat. S. 3, 2, 57.

Latin > French (Gaffiot 2016)

dissĭpō⁹ (arch. dissŭpō), āvī, ātum, āre, tr.,
1 répandre çà et là, disperser : membra fratris Cic. Pomp. 22, disperser les membres de son frère ; hostes dissipantur in civitates Hirt. G. 8, 5, 4, les ennemis se dispersent dans les villes ; homines dissipati Cic. Tusc. 1, 62, les hommes qui vivaient dispersés