αλέξω: Difference between revisions
οὐ λήψει τὸ ὄνομα Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίω → thou shalt not take the name of the Lord thy God in vain
m (Text replacement - "<b>πρβλ.</b>" to "πρβλ.") |
m (Text replacement - "ΕΤΥΜΟΛ." to "ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ") |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[ἀλέξω]] (και σπάνια [[ἀλέκω]]) (Α)<br />Ι <b>ενεργ.</b><br /><b>1.</b> [[απομακρύνω]], [[αποτρέπω]], [[αποσοβώ]]<br /><b>2.</b> [[βοηθώ]], [[υπερασπίζω]]<br /><b>3.</b> [[προσφέρω]] [[βοήθεια]]<br />ΙΙ <b>μέσ.</b><br /><b>1.</b> [[υπερασπίζω]] τον εαυτό μου, [[αμύνομαι]]<br /><b>2.</b> [[ανταμείβω]], [[ανταποδίδω]].<br />[<b><span style="color: brown;"> | |mltxt=[[ἀλέξω]] (και σπάνια [[ἀλέκω]]) (Α)<br />Ι <b>ενεργ.</b><br /><b>1.</b> [[απομακρύνω]], [[αποτρέπω]], [[αποσοβώ]]<br /><b>2.</b> [[βοηθώ]], [[υπερασπίζω]]<br /><b>3.</b> [[προσφέρω]] [[βοήθεια]]<br />ΙΙ <b>μέσ.</b><br /><b>1.</b> [[υπερασπίζω]] τον εαυτό μου, [[αμύνομαι]]<br /><b>2.</b> [[ανταμείβω]], [[ανταποδίδω]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ</span></b> Το [[ρήμα]] [[ἀλέξω]] συνδέεται ετυμολογικά με τη δισύλλαβη [[ρίζα]] <i>ἀλεκ</i>-<i>σ</i>- (<span style="color: red;"><</span> ΙΕ <i>∂</i><sub>2</sub><i>l</i>-<i>ek</i>-<br />το -<i>σ</i>- πιθ. εφετικό), η οποία [[είναι]] [[συγγενής]] με τη μονοσύλλαβη [[ρίζα]] <i>ἀλκ</i>- (<span style="color: red;"><</span> ΙΕ <i>∂</i><sub>2</sub><i>el</i>-<i>ek</i>-·), <b>βλ.</b> [[ἄλαλκε]]. Το [[ρήμα]] [[ἀλέξω]] [[είναι]] συγγενές με το σανσκρ. <i>raksati</i> «[[προστατεύω]], [[υπερασπίζω]]». Αντίθετα δεν μπορεί να υποστηριχθεί με [[βεβαιότητα]] ότι η μονοσύλλαβη [[ρίζα]] <i>ἀλκ</i>- απαντά και σε [[άλλη]] [[γλώσσα]]<br />πιθ. να έχει κάποια [[σχέση]] με το αγγλοσαξον. <i>ealgian</i> «[[προστατεύω]], [[υπερασπίζω]]». Σε αρκετά παράγωγα του ρ. [[ἀλέξω]] (πρβλ. [[ἀλέξησις]], [[ἀλέξημα]], [[ἀλεξητήρ]]) απαντά επαυξημένη [[μορφή]] της δισύλλαβης ρηματικής ρίζας. Εξάλλου το ρ. εν συνθέσει απαντά ως <i>ἀλεξι</i>-, ακολουθώντας την [[κατηγορία]] τών αρχαίων ρηματικών α' συνθετικών σε -(<i>σ</i>)<i>ι</i>-.<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[ἀλέξημα]], [[ἀλέξησις]], [[ἀλεξητήρ]], [[ἀλεξήτωρ]], [[ἀλέξιμον]], [[ἄλεξις]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> Βλ. <i>ἀλεξι</i>-]. | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 23:00, 29 December 2020
Greek Monolingual
ἀλέξω (και σπάνια ἀλέκω) (Α)
Ι ενεργ.
1. απομακρύνω, αποτρέπω, αποσοβώ
2. βοηθώ, υπερασπίζω
3. προσφέρω βοήθεια
ΙΙ μέσ.
1. υπερασπίζω τον εαυτό μου, αμύνομαι
2. ανταμείβω, ανταποδίδω.
[ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ Το ρήμα ἀλέξω συνδέεται ετυμολογικά με τη δισύλλαβη ρίζα ἀλεκ-σ- (< ΙΕ ∂2l-ek-
το -σ- πιθ. εφετικό), η οποία είναι συγγενής με τη μονοσύλλαβη ρίζα ἀλκ- (< ΙΕ ∂2el-ek-·), βλ. ἄλαλκε. Το ρήμα ἀλέξω είναι συγγενές με το σανσκρ. raksati «προστατεύω, υπερασπίζω». Αντίθετα δεν μπορεί να υποστηριχθεί με βεβαιότητα ότι η μονοσύλλαβη ρίζα ἀλκ- απαντά και σε άλλη γλώσσα
πιθ. να έχει κάποια σχέση με το αγγλοσαξον. ealgian «προστατεύω, υπερασπίζω». Σε αρκετά παράγωγα του ρ. ἀλέξω (πρβλ. ἀλέξησις, ἀλέξημα, ἀλεξητήρ) απαντά επαυξημένη μορφή της δισύλλαβης ρηματικής ρίζας. Εξάλλου το ρ. εν συνθέσει απαντά ως ἀλεξι-, ακολουθώντας την κατηγορία τών αρχαίων ρηματικών α' συνθετικών σε -(σ)ι-.
ΠΑΡ. αρχ. ἀλέξημα, ἀλέξησις, ἀλεξητήρ, ἀλεξήτωρ, ἀλέξιμον, ἄλεξις.
ΣΥΝΘ. Βλ. ἀλεξι-].
