σάλπιγγα

Greek Monolingual

η / σάλπιγξ, -ιγγος, ΝΜΑ
πνευστό μουσικό όργανο, κατασκευασμένο από μέταλλο, το οποίο παράγει ήχο καθαρό και διαπεραστικό με τη δόνηση τών χειλιών πάνω σε ένα κυπελλόσχημο επιστόμιο και χρησιμοποιείται σήμερα, κυρίως στο στρατό, για την μετάδοση τών παραγγελμάτων
νεοελλ.
1. (παλαιότερα) εξάρτημα αυτοκινήτου, κλάξον, κόρνα
2. ανατ. ονομασία που δίνεται σε βραχείς και ευρείς αγωγούς (α. «ευσταχιανή σάλπιγγα» — βλ. ευσταχιανός
β. «φαλλόπειος σάλπιγγα» — βλ. φαλλόπειος)
μσν.-αρχ.
φρ. α) «σάλπιγξ Χριστοῦ»
μτφ. το ευαγγέλιο
β) «ἡ μεγάλη τοῦ πνεύματος σάλπιγξ» — προσωνυμία του αποστόλου Παύλου
γ) «ἡ τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος σάλπιγξ» — προσωνυμία του Βαρνάβα
αρχ.
1. το σάλπισμα
2. είδος πτηνού με φωνή παραπλήσια προς τον ήχο της σάλπιγγας, ο ορχίλος
3. ένας κομήτης
4. προσωνυμία της Αθηνάς στο Άργος ως εφευρέτιδας της σάλπιγγας
5. φρ. α) «σάλπιγξ ἡ ἱερά» — σάλπιγγα χρησιμοποιούμενη για ιερούς σκοπούς
β) «Πιερικὰ σάλπιγξ»
μτφ. προσωνυμία του Πινδάρου
γ) «Παιανέων σάλπιγξ»
μτφ. προσωνυμία του Δημοσθένους
δ) «οὐρανίη σάλπιγξ» — η βροντή
ε) «Τυρσηνικὴ σάλπιγξ» — σάλπιγγα με πολύ οξύ, διαπεραστικό ήχο
στ) «σάλπιγξ θαλασσία» — το ψάρι σάλπη.
[ΕΤΥΜΟΛ. Εκφραστικός όρος, άγνωστης ετυμολ., που εμφανίζει επίθημα -ιγξ, το οποίο απαντά και σε άλλα ον. μουσικών οργάνων (πρβλ. σύριγξ, φόρμιγξ). Κατά μία άποψη, πρόκειται για λ. του μεσογειακού γλωσσικού υποστρώματος, ενώ, κατ' άλλη άποψη, συνδέεται με το λιθουαν. švilpti «σφυρίζω»].