-θεν

Greek Monolingual

(AM -θε και -θεν)
κατάληξη τοπικών επιρρ. που δηλώνει την από τόπου κίνηση («δώθε», «κείθε», «πάροιθε», «άνωθεν»)
αρχ.
κατάληξη της γενικής ή αφαιρετικής εν. ουσ. ή επιθ. ή αντωνυμιών που δηλώνει την από τόπου κίνηση, την προέλευση ή την καταγωγή («σέθεν», «θεόθεν», «Διόθεν», «Ιλιόθεν»).
[ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ Ανάγεται σε ΙΕ επίθημα -dhe που διακρίνεται επίσης στα λατ. un-de «πόθεν;», in-de «εκείθεν», στο αρχ. ινδ. ku-ha «πού;» και στο αβεστ. ku-dᾱ «πού;» Το επίθημα -θε απαντά πολλές φορές παρεκτεταμένο σε -θεν για ευφωνικούς λόγους και είναι κατάλοιπο καταλήξεως δηλωτικής της γενικής ή της αφαιρετικής πτώσεως, οι οποίες συχνά συνετάσσοντο και με τις προθέσεις από και εξ (πρβλ. εμέ-θεν, σέ-θεν, Ιλιόθεν, από Τροίη-θεν, εξ ουρανό-θεν). Εξελίχθηκε σε επιρρηματική κατάλ. δηλωτική της από τόπου κινήσεως (άνω-θεν, οίκο-θεν) αλλά και της χρονικής συνέχειας από ένα σημείο αφετηρίας και εξής (πρβλ. αν-εκα-θεν) και έτσι διατηρείται μέχρι σήμερα (πρβλ. πού-θε. δώ-θε. κεί-θε). Είναι συγγενές με τα επιθήματα -θι και -θα, που έχουν σημασία τοπική].

Middle Liddell

I. old termin. of the gen., as in ἐμέθεν, σέθεν, Διόθεν, θεόθεν; sometimes after Preps., ἀπὸ Τροίηθεν Od.; ἐξ οὐρανόθεν Il.
II. as insep. Particle, denoting motion from a place, opp. to -δε, as in ἄλλοθεν, οἴκοθεν, from another place, from home.