παστάς

English (LSJ)

παστάδος, ἡ,
A porch in front of the house, Hdt.2.148 (pl.), 169.
2 colonnade, such as ran round temples, X.Mem.3.8.9(pl.), prob. for παραστάσι in Id.Hier.11.2; τὰς δὲ παστάδας κοινὰς εἶμεν πάντεσσι, at Delphi, IG22.1126.22, cf. 42(1).109 ii 122 (Epid.); = Lat. porticus, D.H.4.44 (pl.), Plu.Galb.25.
3 part of the house next the porch, hall, A.R.1.789, AP6.172.
II inner room, bridal chamber, ἀκτέριστον ἀμφὶ π., of the cave in which Antigone was immured, S.Ant. 1207; κεδρωτὰ παστάδων τέραμνα E., Or.1371 (lyr.), cf. Theoc.24.46, AP9.245 (Antiphan.), Menemach. ap. Orib.10.14.3; παστάδος ὥρη, of marriageable age, Epigr.Gr.521 (Thessalonica), cf.Chor.in Rev.Phil. 1.241; ἄμοιρος ἔτι παστάδος, of a bachelor, Id.Proc.1, cf. 4.

German (Pape)

[Seite 532] άδος, ἡ, die Vorhalle vor dem Hause, Her. 2, 148. 169, wofür bei Hom. αἴθο υσα steht; späterhin, wie στοά, Säulenhalle, Säulengang, bes. vor Tempeln, porticus, Xen. Hier. 11, 2 Mem. 3, 8, 9; Plut. Galb. 25 u. öfter; D. Hal. 4, 44 u. a. Sp.; auch die basilica der Römer, D. Hal. 3, 21. – Der zunächst an die Vorhalle stoßende Theil des Hauses, Vorsaal, bei Hom. πρόδομος, Agath. 31 (VI, 172); Ep. ad. 11 (XII, 91). – Uebh. wie θάλαμος, ein inneres Gemach, bes. Braut-, Schlafgemach, Eur. Or. 1371; Theocr. 24, 46; ἀκτέριστος, vom Grabmal, Soph. Ant. 1207. – Die Alten leiteten es ab von πάσασθαι, πατέομαι, also eigtl. Speisehalle, oder von πάσσω = ποικίλλω (vgl. παστός), noch Andere erklären es als zsgz. aus παραστάς, παρστάς.

French (Bailly abrégé)

άδος (ἡ) :
propr. salle ornée de mosaïque ou p.-ê. de tapisseries, d'où
1 chambre nuptiale;
2 portique ou vestibule ; portique ou galerie autour d'un temple.
Étymologie: παστός.

Dutch (Woordenboekgrieks.nl)

παστάς -άδος, ἡ [παρίστημι] voorportaal, colonnade. bruidsvertrek:. ἀκτέριστον ἀμφὶ παστάδα rond het ongewijde bruidsvertrek Soph. Ant. 1207.

Russian (Dvoretsky)

παστάς: άδος (ᾰδ) ἡ [из παρστάς = παραστάς
1 наружная колоннада, портик Her., Xen.;
2 внутренний покой Anth.;
3 брачный чертог Theocr., Soph., Eur.

Greek Monotonic

παστάς: -άδος, ἡ = παραστάς·
I. προπύλαια, σε Ηρόδ.· επίσης, περιστύλιο, πλατεία, νησίδα, σε Ξεν...
II. όπως το θάλαμος, εσωτερικό δωμάτιο, νυφική κάμαρα, σε Ευρ., Θεόκρ.· λέγεται για τη σπηλιά στην οποία ήταν φυλακισμένη η Αντιγόνη, σε Σοφ.

Greek (Liddell-Scott)

παστάς: -άδος, ἡ, εἶδος προπυλαίου ἢ προστῴου ἔμπροσθεν τοῦ οἴκου, ὡς τὸ τοῦ Ὁμ. αἴθουσα, ἐκ λίθου μετὰ κιόνων, Ἡρόδ. 2. 148, 169· ὕστερον = στοά, Λατ. porticus, περίστυλον, οἷα τὰ περὶ τοὺς ναούς, Ξεν. Ἀπομν. 3. 8, 9, Ἱέρων 11. 2 (ἔνθα ἡ κοινὴ γραφὴ παραστάσι, ὡς ἐν Ἀνθ. Π. 9.245 ἐναντίον τοῦ μέτρου)· τὰς δὲ παστάδας κοινὰς εἶμεν πάντεσσι, ἐν Δελφοῖς, Συλλ. Ἐπιγρ. 1688. 22· - παρὰ Διον. Ἀλ. 3. 21, ἰσοδυναμεῖ τῷ παρὰ Ρωμαίοις basilica. 2) τὸ μέρος τοῦ οἴκου τὸ μετὰ τὸ προπύλαιον, ἡ αὐλή, Λατ. vestibulum, ὡς τὸ παρ’ Ὁμ. πρόδομος, Ἀπολλ. Ρόδ. Α. 789, Ἀνθ. Π. 6. 172. ΙΙ. ὡς τὸ θάλαμος, ἐσωτερικὸν δωμάτιον, γυναικών, νυμφικὸς θάλαμος (νυμφὼν Ἡσύχ., πρβλ. Ἀνθ. Π. παράρτ. 248), ἀκτέριστον ἀμφὶ παστάδα, περὶ τοῦ τύμβου εἰς ὃν ζῶσαν καθεῖρξεν ὁ Κρέων τὴν Ἀντιγόνην, Σοφ. Ἀντ. 1207· κεδρωτὰ παστάδων τέρεμνα Εὐρ. Ὀρ. 1371· οὕτω, Θεόκρ. 24. 46, Ἀνθ. Π. 9. 245. (Ἡ σημασία Ι εἶναι κατὰ πολὺ ὁμοία τῇ τοῦ παραστάς, καὶ διὰ τοῦτο αἱ δύο λέξεις συχν. ἐναλλάσσονται ἐν τοῖς Ἀντιγράφοις· ἀλλ’ ἡ σημασία ΙΙ ἀναφέρεται ὑπὸ τοῦ Ἡσυχ. εἰς τὸ πάσσω, καὶ ἑρμηνεύεται διὰ τοῦ οἶκος γεγραμμένος· ὅπερ καὶ ἐπιβεβαιοῦται διὰ τοῦ τύπου παστός, ὁ.

Frisk Etymological English

-άδος
Grammatical information: f., often in plur.
Meaning: annex, porch, atrium, also inner room, bridal chamber (through association with παστός, s.v.; Ion., Delph.).
Origin: GR [a formation built with Greek elements]
Etymology: From *παρ-στάς = παρα-στάς, pl. -άδες f. door-post, gauger, front hal etc.; with diff. development παρτάδες (-άδαι cod.) ἄμπελοι H.; from παρ-ίσταμαι step beside. Solmsen Wortforsch. 2ff., 11 f.; Schwyzer 336 a. 507. A similar development of meaning shows independently built Lat. postis (door)-post, s. W.-Hofmann s.v. w. further details.

Middle Liddell

παστάς, άδος, = παραστάς
I. a porch, Hdt.: also, a colonnade, piazza, corridor, Xen.
II. like θάλαμος, an inner room, bridal chamber, Eur., Theocr.; of the cave in which Antigone was immured, Soph.

Frisk Etymology German

παστάς: -άδος
{pastás}
Grammar: f., oft im Plur.
Meaning: Anbau, Säulenhalle, Vorhalle, auch inneres Gemach, Brautkammer (durch Assoziation mit παστός, s.d.; ion. poet., delph.).
Etymology: Aus *παρστάς = παραστάς, pl. -άδες f. Türpfosten, Pfeiler, Vorhalle; mit anderer Lautentwicklung παρτάδες (-άδαι cod.)· ἄμπελοι H.; von παρίσταμαι danebentreten. Solmsen Wortforsch. 2ff., 11 f.; Schwyzer 336 u. 507. Eine ähnliche Bed.entwicklung zeigt das davon unabhängig gebildete lat. postis ‘(Tür)-pfosten’, s. W.-Hofmann s.v. m. weiteren Einzelheiten.
Page 2,478

Mantoulidis Etymological

-άδος (=εἶδος προπύλαιου μπρός ἀπό τό σπίτι, νυφικός θάλαμος). Συντετμημένος τύπος τοῦ παραστάς → παρίστημι → παρά + ἵστημι, ὅπου δές γιά περισσότερα παράγωγα.