tempto

Revision as of 15:20, 14 May 2024 by Spiros (talk | contribs) (Text replacement - ":: ([\w\s'-]+)([,;]) ([\w\s'-]+)([,;]) ([\w\s'-]+)([,;]) ([\w\s'-]+)([,;]) ([\w\s'-]+) }}" to ":: $1$2 $3$4 $5$6 $7$8 $9 }}")
(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)

Latin > English

tempto temptare, temptavi, temptatus V :: test, try; urge; worry; bribe

Latin > German (Georges)

tempto, āvī, ātum, āre, betasten, befühlen, berühren, angreifen, I) im allg.: 1) eig.: a) übh.: ut res prope dicam manu temptari possit, Cornif. rhet.: pectora manibus, Ov.: pullos, befühlen, Colum.: flumen pede, berühren, versuchen, Cic.: ficum rostro, berühren, hinein- hacken, Ov.: catenas morsibus u. morsibus et ore, in die K. beißen, Flor. – b) als mediz. t.t.: venas, den Puls fühlen, Suet. u. Quint.: venas pollice, Ov. = 2) übtr.: a) nach etw. hinreichen, streben, caelestia, den Himmel in Anspruch nehmen, Hor.: auxilium, erspähen, Verg. – b) untersuchen, prüfen, auf die Probe stellen, maris altitudinem, mit dem Senkblei untersuchen, peilen, Isid. orig.: alcis patientiam, Cic.: se, Cic.: tempta, Chrysogonus quanti doceat, Iuven.: temptat, quae sit fortuna facillima, Verg. – c) versuchen, probieren, oppugnationem eiusdam castelli, Liv.: vigilias et cetera militiae munia, sich versuchen in usw., Tac.: belli fortunam, Cic.: bella frustra, vergeblich die Gewalt der Waffen versuchen, Eutr.: spem pacis, versuchen, ob Hoffnung auf Frieden sei, Liv.: spem triumphi, versuchen, ob man einen Triumph hoffen könne, Liv.: Thetim ratibus, das Meer befahren, Verg.: viam, Verg. u. Liv.: dubiam spem armorum, das Waffenglück versuchen, Vell.: tempt. aliquid (Ggstz. quiescere), Plin. ep.: liberi adhuc dimidiata verba temptantes, die noch erst zu lallen versuchen, Min. Fel. – mit folg. Fragesatz, temptavi, quid in eo genere possem, Cic.: temptat, benignusne an bonae frugi sies, Plaut. m. folg. Infin., aquā hostem prohibere, Hirt. b.G.: persuadere, Nep.: irasci, Verg.: (vestis) frustra temptata revelli, Ov. – m. folg. ut u. Konj., cum ille Romuli senatus temptaret, ut ipse gereret rem publicam, Cic.: ut sibi daretur provincia, Suet. – absol., tempta qua lubet, Plaut.: ne temptando cautiorem faceret, Hirt. b.G. – II) feindlich bedrohen, angreifen, in seine Gewalt zu bringen suchen (s. Fabri Liv. 21, 25, 10), 1) eig.: Achaiam, Caes.: opera, castella, Caes.: castra, Liv. u. Sen.: urbem, munitiones, Liv.: moenia scalis, Caes.: munitiones testudinibus ac musculis, Auct. b. Alex. – abs., reges populique finitumi bello temptare (sc. populum Romanum), Sall. – v. Wein, vina temptant caput, Plin. – v. der Jahreszeit, gravis autumnus omnem exercitum valetudine temptaverat, Caes. – von Krankheiten, scabies temptat oves, Verg.: morbe temptari, Cic.: latus aut renes morbo temptantur acuto, Hor. – 2) übtr.: a) sich an etw. vergreifen, populi Romani ius maiestatemque, Auct. b. Alex. 34, 2. – b) mit List, Bitten, Bestechung usw. angehen, bearbeiten, ausforschen, zu gewinnen suchen, aufregen, beunruhigen, alqm per Drusum, Cic.: animum alcis, Curt.: animos spe et metu, Cic.: animos ad res novas, Suet.: iras alcis, Lucan.: temptatis, quos idoneos rebantur, Tac.: temptata cohors, Tac.: a multis temptatus, von vielen angefochten, Nep.: iudicium pecuniā, zu bestechen suchen, Cic.: Iunonem, versuchen = zu verführen suchen, Tibull.: nationes, aufregen, Cic.: m. folg. indir. Fragesatz, unde creditur Domitianus occultis ad Cerialem nuntiis fidem eius temptavisse (in Versuchung geführt haben), an praesenti sibi exercitum imperiumque traditurus foret, Tac. hist. 4, 86. – m. folg. ut u. Konj., nequiquam temptati (angegangen), ut tum denique desisterent impediendo bello, Liv. 4, 55, 5; vgl. 29, 2, 3.

Latin > French (Gaffiot 2016)

temptō (tentō), āvī, ātum, āre, tr.
    I
1 toucher, tâter : pede flumen Cic. Leg. 2, 6, tâter du pied l’eau d’une rivière ; rem manu Her. 4, 62, toucher de la main un objet || venas Quint. 11, 3, 88, tâter le pouls
2 attaquer, assaillir : opera nostra Cæs. G. 7, 73, 1, attaquer nos ouvrages, nos fortifications ; scalis et classe mœnia oppidi Cæs. C. 3, 40, 1, attaquer les murs d’une place avec des échelles et la flotte, cf. Cæs. C. 3, 56, 1 ; Liv. 9, 35, 1 ; 26, 38, 5 ; 33, 5, 3 ; gravis autumnus omnem exercitum valetudine temptaverat Cæs. C. 3, 2, 3, un automne malsain avait affecté la santé de toute l’armée ; morbo temptari Cic. Tusc. 4, 31, être attaqué par la maladie, cf. Lucr. 6, 1104.
    II
1 examiner, sonder, essayer, tenter, mettre à l’épreuve : se totum Cic. Leg. 1, 59, s’examiner entièrement || tempto te, quo animo accipias Cic. Fam. 15, 16, 3, je te mets à l’épreuve pour voir comment tu le prends ; scientiam alicujus Cic. Div. 1, 32, mettre les connaissances de qqn à l’épreuve, cf. Cic. Tusc. 1, 98 ; iter per provinciam per vim Cæs. G. 1, 14, 3, tenter de passer de force à travers la province ; belli fortunam Cæs. G. 1, 36, 3, tenter la fortune de la guerre ; tentata est exigua pacis spes Liv. 21, 12, 4, on essaya de voir s’il y avait quelque faible espoir de paix ; tentata est triumphi spes Liv. 28, 38, 4, il essaya de voir s’il pouvait espérer le triomphe || [avec interr. ind.] : tentavi, quid... possem Cic. Tusc. 1, 7, j’ai essayé de quoi j’étais capable... || [avec inf.] essayer de : Hirt. G. 8, 40 ; Lucr. 5, 659 ; Virg. En. 12, 104 ; Ov. M. 2, 172, etc. || [avec ut ] Cic. Rep. 2, 23 ; Amer. 13 ; Liv. 4, 49, 6
2 tâter, essayer de venir à bout de qqn, tâcher de gagner qqn : Cic. de Or. 1, 97 ; 2, 13 ; Clu. 176 ; Cæs. G. 6, 2, 2 ; judicium pecunia temptatum est Cic. Clu. 9, on a essayé de corrompre les juges, d’acheter leur sentence : per legatos pecunia temptare aliquem Sall. J. 29, 1, au moyen d’émissaires chercher à gagner qqn par de l’argent || [avec ut ] : nequiquam temptati, ut desisterent Liv. 4, 55, 5, vainement sollicités de renoncer à..., cf. Liv. 29, 2, 3.