Ask at the forum if you have an Ancient or Modern Greek query!

tempto

From LSJ
Revision as of 15:20, 14 May 2024 by Spiros (talk | contribs) (Text replacement - ":: ([\w\s'-]+)([,;]) ([\w\s'-]+)([,;]) ([\w\s'-]+)([,;]) ([\w\s'-]+)([,;]) ([\w\s'-]+) }}" to ":: $1$2 $3$4 $5$6 $7$8 $9 }}")
(diff) ← Older revision | Latest revision (diff) | Newer revision → (diff)

Οὐ γὰρ ἀργίας ὤνιονὑγίεια καὶ ἀπραξίας, ἅ γε δὴ μέγιστα κακῶν ταῖς νόσοις πρόσεστι, καὶ οὐδὲν διαφέρει τοῦ τὰ ὄμματα τῷ μὴ διαβλέπειν καὶ τὴν φωνὴν τῷ μὴ φθέγγεσθαι φυλάττοντος ὁ τὴν ὑγίειαν ἀχρηστίᾳ καὶ ἡσυχίᾳ σῴζειν οἰόμενος → For health is not to be purchased by idleness and inactivity, which are the greatest evils attendant on sickness, and the man who thinks to conserve his health by uselessness and ease does not differ from him who guards his eyes by not seeing, and his voice by not speaking

Plutarch, Advice about Keeping Well, section 24

Latin > English

tempto temptare, temptavi, temptatus V :: test, try; urge; worry; bribe

Latin > German (Georges)

tempto, āvī, ātum, āre, betasten, befühlen, berühren, angreifen, I) im allg.: 1) eig.: a) übh.: ut res prope dicam manu temptari possit, Cornif. rhet.: pectora manibus, Ov.: pullos, befühlen, Colum.: flumen pede, berühren, versuchen, Cic.: ficum rostro, berühren, hinein- hacken, Ov.: catenas morsibus u. morsibus et ore, in die K. beißen, Flor. – b) als mediz. t.t.: venas, den Puls fühlen, Suet. u. Quint.: venas pollice, Ov. = 2) übtr.: a) nach etw. hinreichen, streben, caelestia, den Himmel in Anspruch nehmen, Hor.: auxilium, erspähen, Verg. – b) untersuchen, prüfen, auf die Probe stellen, maris altitudinem, mit dem Senkblei untersuchen, peilen, Isid. orig.: alcis patientiam, Cic.: se, Cic.: tempta, Chrysogonus quanti doceat, Iuven.: temptat, quae sit fortuna facillima, Verg. – c) versuchen, probieren, oppugnationem eiusdam castelli, Liv.: vigilias et cetera militiae munia, sich versuchen in usw., Tac.: belli fortunam, Cic.: bella frustra, vergeblich die Gewalt der Waffen versuchen, Eutr.: spem pacis, versuchen, ob Hoffnung auf Frieden sei, Liv.: spem triumphi, versuchen, ob man einen Triumph hoffen könne, Liv.: Thetim ratibus, das Meer befahren, Verg.: viam, Verg. u. Liv.: dubiam spem armorum, das Waffenglück versuchen, Vell.: tempt. aliquid (Ggstz. quiescere), Plin. ep.: liberi adhuc dimidiata verba temptantes, die noch erst zu lallen versuchen, Min. Fel. – mit folg. Fragesatz, temptavi, quid in eo genere possem, Cic.: temptat, benignusne an bonae frugi sies, Plaut. m. folg. Infin., aquā hostem prohibere, Hirt. b.G.: persuadere, Nep.: irasci, Verg.: (vestis) frustra temptata revelli, Ov. – m. folg. ut u. Konj., cum ille Romuli senatus temptaret, ut ipse gereret rem publicam, Cic.: ut sibi daretur provincia, Suet. – absol., tempta qua lubet, Plaut.: ne temptando cautiorem faceret, Hirt. b.G. – II) feindlich bedrohen, angreifen, in seine Gewalt zu bringen suchen (s. Fabri Liv. 21, 25, 10), 1) eig.: Achaiam, Caes.: opera, castella, Caes.: castra, Liv. u. Sen.: urbem, munitiones, Liv.: moenia scalis, Caes.: munitiones testudinibus ac musculis, Auct. b. Alex. – abs., reges populique finitumi bello temptare (sc. populum Romanum), Sall. – v. Wein, vina temptant caput, Plin. – v. der Jahreszeit, gravis autumnus omnem exercitum valetudine temptaverat, Caes. – von Krankheiten, scabies temptat oves, Verg.: morbe temptari, Cic.: latus aut renes morbo temptantur acuto, Hor. – 2) übtr.: a) sich an etw. vergreifen, populi Romani ius maiestatemque, Auct. b. Alex. 34, 2. – b) mit List, Bitten, Bestechung usw. angehen, bearbeiten, ausforschen, zu gewinnen suchen, aufregen, beunruhigen, alqm per Drusum, Cic.: animum alcis, Curt.: animos spe et metu, Cic.: animos ad res novas, Suet.: iras alcis, Lucan.: temptatis, quos idoneos rebantur, Tac.: temptata cohors, Tac.: a multis temptatus, von vielen angefochten, Nep.: iudicium pecuniā, zu bestechen suchen, Cic.: Iunonem, versuchen = zu verführen suchen, Tibull.: nationes, aufregen, Cic.: m. folg. indir. Fragesatz, unde creditur Domitianus occultis ad Cerialem nuntiis fidem eius temptavisse (in Versuchung geführt haben), an praesenti sibi exercitum imperiumque traditurus foret, Tac. hist. 4, 86. – m. folg. ut u. Konj., nequiquam temptati (angegangen), ut tum denique desisterent impediendo bello, Liv. 4, 55, 5; vgl. 29, 2, 3.

Latin > French (Gaffiot 2016)

temptō (tentō), āvī, ātum, āre, tr.
    I
1 toucher, tâter : pede flumen Cic. Leg. 2, 6, tâter du pied l’eau d’une rivière ; rem manu Her. 4, 62, toucher de la main un objet || venas Quint. 11, 3, 88, tâter le pouls
2 attaquer, assaillir : opera nostra Cæs. G. 7, 73, 1, attaquer nos ouvrages, nos fortifications ; scalis et classe mœnia oppidi Cæs. C. 3, 40, 1, attaquer les murs d’une place avec des échelles et la flotte, cf. Cæs. C. 3, 56, 1 ; Liv. 9, 35, 1 ; 26, 38, 5 ; 33, 5, 3 ; gravis autumnus omnem exercitum valetudine temptaverat Cæs. C. 3, 2, 3, un automne malsain avait affecté la santé de toute l’armée ; morbo temptari Cic. Tusc. 4, 31, être attaqué par la maladie, cf. Lucr. 6, 1104.
    II
1 examiner, sonder, essayer, tenter, mettre à l’épreuve : se totum Cic. Leg. 1, 59, s’examiner entièrement || tempto te, quo animo accipias Cic. Fam. 15, 16, 3, je te mets à l’épreuve pour voir comment tu le prends ; scientiam alicujus Cic. Div. 1, 32, mettre les connaissances de qqn à l’épreuve, cf. Cic. Tusc. 1, 98 ; iter per provinciam per vim Cæs. G. 1, 14, 3, tenter de passer de force à travers la province ; belli fortunam Cæs. G. 1, 36, 3, tenter la fortune de la guerre ; tentata est exigua pacis spes Liv. 21, 12, 4, on essaya de voir s’il y avait quelque faible espoir de paix ; tentata est triumphi spes Liv. 28, 38, 4, il essaya de voir s’il pouvait espérer le triomphe || [avec interr. ind.] : tentavi, quid... possem Cic. Tusc. 1, 7, j’ai essayé de quoi j’étais capable... || [avec inf.] essayer de : Hirt. G. 8, 40 ; Lucr. 5, 659 ; Virg. En. 12, 104 ; Ov. M. 2, 172, etc. || [avec ut ] Cic. Rep. 2, 23 ; Amer. 13 ; Liv. 4, 49, 6
2 tâter, essayer de venir à bout de qqn, tâcher de gagner qqn : Cic. de Or. 1, 97 ; 2, 13 ; Clu. 176 ; Cæs. G. 6, 2, 2 ; judicium pecunia temptatum est Cic. Clu. 9, on a essayé de corrompre les juges, d’acheter leur sentence : per legatos pecunia temptare aliquem Sall. J. 29, 1, au moyen d’émissaires chercher à gagner qqn par de l’argent || [avec ut ] : nequiquam temptati, ut desisterent Liv. 4, 55, 5, vainement sollicités de renoncer à..., cf. Liv. 29, 2, 3.