προσβολή

English (LSJ)

ἡ, (προσβάλλω)

   A application, e.g. of the touchstone, A. Ag.391 (lyr., pl.); ἡ τῆς σικύας π. Arist.Rh.1405b3; ἡ π. τῶν ὀμμάτων πρός τι Pl.Tht.153e; φίλιαι π. προσώπων, of kisses, E.Supp.1138 (lyr.): abs., kiss, embrace, Id.Med.1074; τῆς γλώττης προσβολαί, opp. συμβολαὶ τῶν χειλῶν, Arist.PA660a6; ἄνευ προσβολῆς (sc. τῆς γλώττης) pronounced without applying the tongue to the teeth, etc., Id.Po.1456b26: metaph., π. τῆς φαντασίας Stoic.2.33: abs., of an act of intuition, Porph.Sent.43, Plot.2.9.1, 3.8.10, al.    2 in an auction, document recording the knocking down of a lot to a purchaser, PEleph.23.17 (iii B.C.), PTeb.814.28 (iii B.C.).    II (from intr. sense) falling upon, attack, assault (expld. by Hsch. as τῶν ἀθλητῶν ἡ συναφὴ καὶ κατοχή), π. Ἀχαιίς A.Th.28; προσβολὴν ποιέεσθαι πέριξ τὸ τεῖχος Hdt.3.158: pl., Id.4.128, Th.2.4, 5.61, X.HG 1.3.14, etc.; προσβολὰς παρασκευάζεσθαι τῷ τείχει Th.2.18; προσβολῆς γινομένης πρὸς τὸ τεῖχος Hdt.6.101; τὰς π. ἀποκρούεσθαι Id.4.200; προσβολαὶ ἱππέων Th.3.1, cf. X.An.3.4.2; π. sudden attacks, opp. ξυσταδὸν μάχαι, Th.7.81; ἐκ προσβολῆς at the first assault, Philostr.Her.19.3; ἀντιφραττόμενοι ταῖς π. SIG780.19 (Epist.Augusti, i B.C.).    2 generally, attack, visitation, προσβολαὶ Ἐρινύων A.Ch. 283; μιασμάτοιν Id.Eu.600; δαιμόνων Ar.Pax39 (with allusion to the stench striking one's nose, cf. προσβάλλω 1.3); προσβολαὶ κακαί E.El.829; ἐκ θεοῦ προσβολῆς ἐμηνάμην Id.Cret.9; π. θεῖαι Antipho 3.3.8; πυρὸς ἢ χειμῶνος προσβολῇ Pl.Lg.865b; attack, fit of disease, Dsc. 5.113; π. δεισιδαιμονίας Plu.2.43d: but, beat of pulse, Ruf.Syn.Puls. 7.5.    3 without hostile sense, impact of sound, βραδεῖα μὲν γὰρ ἐν λόγοισι π. μόλις δι' ὠτὸς ἔρχεται ῥυπωμένου, i.e. impressions through an old man's ears are slow, S.Fr.858; contact, π. καὶ ἐπαφή Stoic.2.123; τοῦ ἡλίου αἱ π. αἱ πρῶται Ael.NA14.23.    4 means of approaching, approach, παρέχειν π. καὶ ἐπαφήν Pl.Sph.246a; προσβολὰς ἀφράστους ἔχειν, of a place, Plu.Caes.53; π. ἔχειν τῆς Σικελίας to afford a means of entering Sicily, Th.4.1; ἡ τοῦ στομάχου π. Arist.HA507b3; οὔσης . . τραχείας τῆς π. Plb.3.51.4; of ships, landing-place, harbour, place to touch at, ὁλκάδων π. Th.4.53; of a place, ἐν προσβολῇ εἶναι τῆς Σικελίας to be a port of call on the voyage to Sicily, Id.6.48; meeting-point, Pl.Ti.36c.    5 Rhet., in pl., approaches to a subject, ject, Philostr.VS1.9.1.    III (from Pass.) that which is put upon a weapon or tool, iron point, D.C.38.49 (pl.), Phryn.PSp.100 B. (nisi leg. προβολή).    2 point of attachment of a stake fixed in the ground, Plb.18.18.14 (pl.).

German (Pape)

[Seite 754] ἡ, das Hinzuwerfen, -führen, -bringen; τρίβῳ καὶ προσβολαῖς, Aesch. Ag. 380; ὀμμάτων εἴς τι, Plat. Theaet. 153 e; der Angriff, das Anstürmen, das Berennen einer Stadt, oft bei Her., πρὸς τὸ τεῖχος, 8, 101; Thuc. προσβολὰς παρεσκευάζοντο τῷ τείχει ποιησόμενοι μηχαναῖς τε καὶ ἄλλῳ τρόπῳ, 2, 18, u. öfter; Ἐρινύων, Aesch. Ch. 281, vgl. Spt. 78; auch δυοῖν γὰρ εἶχε προσβολὰς μιασμάτων, Eum. 570; Angriff, ὅτου δαιμόνων, Ar. Pax 39; – auch freundlich, φίλιαι προσβολαὶ προσώπων, Eur. Suppl. 1137; Umarmung, Med. 1074; – παρέχει προσβολὴν καὶ ἐπαφήν τινα, Plat. Soph. 246 a; πυρὸς ἢ χειμῶνος προσβολῇ, Legg. IX, 865 b; Xen. εἰς προσβολὴν καθιέντες τὰ δόρατα, An. 6, 3, 25, wo v. l. ist προβολήν, zum Angriff die Speere senken, fällen; προσβολὴν ποιεῖσθαι πρὸς τὸν λόφον, Pol. 2, 66, 10, u. öfter, bes. vom Stürmen der Städte; auch τῇ ἄκρᾳ προσβολὰς ποιούμενος, 5, 48, 14; auch πᾶσαι προσβολαὶ χάρακος, Angriffspunkte, 18, 1, 14; – Landungsplatz, ἦν γὰρ αὐτοῖς τῶν τε ἀπ' Αἰγύπτου καὶ Λιβύης ὁλκάδων προσβολή, Thuc. 4, 53; ἐν προσβολῇ, Luc. Tox. 37. – Auch pass., das Zugeworfene, Schicksal, κακαί, Eur. El. 829; προσβολαὶ θεῖαι, göttliche Schickungen, Antiph. 3 γ 8. – Am Eisen, προσβολὴ σιδήρου, nach Phryn. in B. A. 58 die Verstählung, τὸ στόμωμα, τὸ προστιθέμενον ἐπ' ἄκρῳ τῷ σιδήρῳ.

Greek (Liddell-Scott)

προσβολή: ἡ, (προσβάλλω) ἐπιβολή, ἐπίθεσις, ἐπαφή, οἷον τῆς Λυδίας λίθου (ἴδε βάσανος) Αἰσχύλ. Ἀγ. 391· ἡ τῆς σικύας πρ., τῆς «βεντούζας», Ἀριστ. Ρητ. 3. 2, 12· ἡ πρ. τῶν ὀμμάτων πρός τι (πρβλ. προσβάλλω Ι. 4) Πλάτ. Θεαίτ. 153Ε· πάντας μιᾷ πρ. προσβλέπειν, μὲ ἓν βλέμμα, «μὲ μιὰ ’μματιά», Κλήμ. Ἀλ. 821· φίλιαι πρ. προσώπων, ἐπὶ φιλημάτων, Εὐρ. Ἱκέτ. 1138· καὶ ἀπολ, φίλημα ἢ ἐναγκαλισμός, ὁ αὐτ. ἐν Μηδ. 1074 (ἔνθα ἴδε Elmsl.)· τῆς γλώττης προσβολαί, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ συμβουλαὶ τῶν χειλῶν, Ἀριστ. π. Ζ. Μορ. 2, 16, 15· ἄνευ προσβολῆς (δηλ. τῆς γλώσσης), χωρὶς νὰ ἐγγίσῃ (ἡ γλῶσσα), ὁ αὐτ. ἐν Ποιητ. 20. 2· ἡ τοῦ στομάχου πρ., τὸ μέρος ἔνθα ὁ οἰσοφάγος ἑνοῦται μετὰ τοῦ στομάχου, ὁ αὐτ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 2. 17, 9. ΙΙ. (ἐκ τῆς ἀμεταβ. σημασίας), ἐπίθεσις, ἔφοδος, (ἣν ὁ Ἡσύχ. ὁρίζει ὡς «τῶν ἀθλητῶν ἡ συναφὴ καὶ κατοχή»), πρ. Ἀχαιὶς Αἰσχύλ. Θήβ. 28· προσβολὴν ἢ -λὰς ποιεῖσθαι πέριξ τὸ τεῖχος Ἡρόδ. 3. 158., 4. 128, πρβλ. Θουκ. 2. 4., 5. 61, Ξεν., κτλ.· προσβολὰς παρασκευάζεσθαι τῷ τείχει Θουκ. 2. 18· προσβολὴ ἐγένετο πρὸς τὸ τεῖχος Ἡρόδ. 6. 101· τὰς προσβολὰς ἀποκρούεσθαι Ἡρόδ. 4. 200· προσβολαὶ ἱππέων Θουκ. 3. 1, Ξεν.· πρ., αἰφνίδιοι προσβολαί, ἀντίθετον τῷ αἱ ξυσταδὸν μάχαι, Θουκ. 7. 81· ἐκ προσβολῆς, μὲ τὴν πρώτην προσβολήν, Φιλόστρ. 731· ― περὶ τῆς ναυτικῆς προσβολῆς, ἴδε ἐν λέξ. ἐμβολή. 2) καθόλου, προσβολαί, ἐπιθέσεις, ἐνσκήψεις, θεομηνίαι, τιμωρίαι, προσβολαὶ Ἐρινύων, Αἰσχύλ. Χο. 283· μιασμάτων ὁ αὐτ. ἐν Εὐμ. 600· δαιμόνων Ἀριστοφ. Εἰρ. 39 (ἐν ἀναφορᾷ πρὸς τὴν δυσωδίαν τὴν προσβάλλουσαν τὴν ὄσφρησίν τινος, πρβλ. αὐτόθι 180, ἴδε ἐν λ. προσβάλλω Ι. 3)· προσβολαὶ κακαὶ Εὐρ. Ἠλ. 829· πρ. θεῖαι Ἀντιφῶν 123. 23· πρ. δεισιδαιμονίας Πλούτ. 2. 45D, ἔνθα ἴδε Wyttenb.· ἑνικ., προσβολὴ πυρὸς ἢ χειμῶνος Πλάτ. Νόμ. 865Β. 3) ἄνευ ἐννοίας τινὸς ἐχθρικῆς, πλησίασις, βραδεῖα μὲν γὰρ ἡ ἐν λόγοισι πρ. μόλις δι’ ὠτὸς ἔρχεται, ὅ ἐστι αἱ διὰ τῶν ὤτων ἐντυπώσεις εἶναι βραδύτεραι ἐν συγκρίσει πρὸς τὰς διὰ τῶν ὀφθαλμῶν, Σοφ. Ἀποσπ. 737· τοῦ ἡλίου αἱ πρ. αἱ πρῶται Αἰλ. π. Ζ. 14. 23. 4) μέσον προσεγγίσεως, προσέγγισις, παρέχειν προσβολὴν καὶ ἐπαφὴν Πλάτ. Σοφιστ. 246Α· προσβολὰς ἔχειν, ἐπὶ τόπου, Πλουτ. Καῖσ. 53. ὁρῶντες προσβολὴν ἔχον τὸ χωρίον τῆς Σικελίας, προσόρμισιν, μέρος ἁρμόδιον πρὸς τὸ εἰσελθεῖν εἰς τὴν Σικ., Θουκ. 4. 1· ἡ τοῦ στομάχου πρ. Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 2. 17, 9· οὔσης… τραχείας τῆς πρ. Πολύβ. 3. 51, 4· ― ἐπὶ πλοίων, τόπος προσορμίσεως, λιμήν, τόπος ἀγκυροβολίας, ὁλκάδων πρ. Θουκ. 4. 53· ἐπὶ τόπου, ἐν προσβολῇ εἶναι, ἐν καταλλήλῳ τόπῳ πρὸς προσόρμισιν πλοίων, ὁ αὐτ. 6. 48· ― τόπος συναντήσεως, Πλάτ. Τίμ. 36C. ΙΙΙ. (ἐκ τοῦ παθ.), τὸ τιθέμενον ἐπὶ ὅπλου, ἡ σιδηρᾶ αὐτοῦ αἰχμή, Δίων Κ. 38. 49. ― Κατὰ Φρύνιχ. ἐν Α. Β. 58, 16 «προσβολὴ σιδήρου: τὸ στόμιον τὸ προστιθέμενον ἐπ’ ἄκρῳ τῷ σιδήρῳ ἐν ἐργαλείοις»· ἀλλ’ ἴσως ἡ ὀρθὴ γραφὴ εἶναι προβολή.

French (Bailly abrégé)

ῆς (ἡ) :
A. action d’appliquer sur ou contre, frottement;
B. I. action de s’élancer vers, sur ou contre, d’où
1 élan impétueux, poursuite : Ἐρινύων ESCHL poursuite des Érinyes;
2 attaque, agression : προσβολὴν ποιεῖσθαι τῷ τείχει THC diriger une attaque contre le rempart;
3 atteinte, impression : δυοῖν μιασμάτων ESCHL atteinte de deux fléaux;
II. action de s’élancer à terre, action de débarquer ; lieu de débarquement.
Étymologie: προσβάλλω.