δέρη: Difference between revisions
Νόμοις ἕπεσθαι τοῖσιν ἐγχώροις καλόν → Res est honesta pro locis leges sequi → Gesetzen seines Land's zu folgen das ist recht
m (Text replacement - "‘([\w\s]+)’" to "‘$1’") |
m (Text replacement - "(lat\. <i>)([a-zA-Zñáéíóúü\s]+)(<\/i>)" to "$1$2$3") |
||
Line 20: | Line 20: | ||
}} | }} | ||
{{DGE | {{DGE | ||
|dgtxt=-ης, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> ép., jón. y poét. δειρή <i>Il</i>.11.26, Hes.<i>Th</i>.727, Hdt.1.51, E.<i>Hec</i>.152, Hp.<i>Mul</i>.1.38, A.R.4.127, Ach.Tat.4.19.4, Q.S.14.183, Orph.<i>A</i>.596; δείρα B.12.39; [[δειρά]] Pi.<i>O</i>.3.27, E.<i>Hipp</i>.771, <i>Io</i> 1065, <i>Fr</i>.283D., <i>AP</i> 7.493 (Antip.Sid.), Poll.2.235; [[δηρή]] D.P.<i>Au</i>.1.4; dór., lesb. [[δέρα]] Sapph.94.16, Alc.362.1, E.<i>Ba</i>.864, Simm.21.2; arcad. δέρϝα <i>Schwyzer</i> 664.14, 15, 18 (Orcómeno IV a.C.); eol. [[δέρρη]] <i>EM</i> 262.57G.<br /><b class="num">• Morfología:</b> [gen. δειρῆφι Opp.<i>C</i>.1.176; plu. gen. δεράων Call.<i>Dian</i>.92; dat. δειρῇσι <i>Od</i>.22.472]<br /><b class="num">I</b> anat. [[cuello]], [[cerviz]], [[garganta]] de pers. y dioses <i>Il</i>.3.371, 11.26, <i>h.Ven</i>.181, <i>h.Merc</i>.133, Sapph.l.c., Alc.l.c., A.<i>A</i>.329, 875, <i>Eu</i>.592, E.<i>Hipp</i>.771, <i>Hec</i>.152, <i>Io</i> 1065, <i>Fr</i>.283D., Hp.l.c., Simm.21.2, A.R.1.673, <i>AP</i> [[l.c.]], <i>IMEG</i> 62.2 (heleníst.), Ach.Tat.6.21.2, Colluth.133, τὰ ἀπὸ τῆς δειρῆς los adornos del cuello</i> Hdt.l.c., cf. X.<i>Cyr</i>.1.3.2<br /><b class="num">•</b>de animales: ref. al cuello de Escila <i>Od</i>.12.90, de un águila <i>Il</i>.12.204, <i>AP</i> 9.19 (Arch.), de un jabalí, Hes.<i>Sc</i>.391, de serpiente, Hdt.3.109, A.R.4.127, Orph.<i>A</i>.1014, <i>AP</i> 16.90, Nonn.<i>D</i>.15.82, de aves, Hdt.2.76, Theoc.18.57, de leones, Call.l.c., Nonn.<i>D</i>.11.68, 15.247, de un pez, Opp.<i>H</i>.2.274, de un caballo, Q.S.12.141, ἔκλεψε γὰρ [[αὐτοῦ]] τὴν δειρὴν ἡ φύσις pues la naturaleza le privó de cuello</i> al cocodrilo, Ach.Tat.4.19.4<br /><b class="num">•</b>p. ext. [[melena]] de un león, Ael.<i>NA</i> 17.26<br /><b class="num">•</b>de un collar en forma de serpiente bicéfala ὁρμὸς ... ἔχων διδυμάονα δειρήν Nonn.<i>D</i>.5.152.<br /><b class="num">II</b> como concepto terrestre u orográfico<br /><b class="num">1</b> [[garganta]] dicho de la entrada del Tártaro, Hes.<i>Th</i>.727.<br /><b class="num">2</b> [[ladera]], [[pendiente]] próxima a la cumbre o propiamente [[cumbre]], [[altura]], [[cresta]], [[sierra]], según otra interpretación [[collado]], [[cañada]], [[valle alto]], [[paso]] entre montañas (cf. δειράς), Μαιναλίαισιν ἐν δειραῖς en las laderas del Ménalo</i> Pi.<i>O</i>.9.59, cf. 3.27<br /><b class="num">•</b>gener. en sg. ἐν Πέλοπος ... νάσου π[ι] τυώδεϊ δείρᾳ ref. a las laderas que bajan hacia el istmo, B.l.c., εὐθυορϝίαν πὸς δερϝὰμ πὸς λόφον <i>Schwyzer</i> 664.14, cf. 15, 18, 24 (Orcómeno IV a.C.), <i>SEG</i> 11.1122.4 (Arcadia III a.C.), 13.278.6 (Acaya III a.C.), κοίλα [[δέρα]] n. de un lugar <i>IO</i> 46.30 (II a.C.), Πηλίου ἐν νιφόεντι ... δειρῇ Nic.<i>Th</i>.502, Poet.<i>de herb</i>.117, οἰνηρῇ δειρῇ κεκλιμένην πατρίδα Hermesian.7.54, cf. Hsch.s.u. [[δέρα]].<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>g<sup>u̯</sup>erH<sup>u̯</sup>3</i>- ‘[[tragar]]’, cf. en grado ø/pleno *<i>g<sup>u̯</sup>reH<sup>u̯</sup>3</i>- > ἔβρων; en pleno/ø *<i>g<sup>u̯</sup>orH<sup>u̯</sup>3</i>- > [[βορά]], lat. <i>uoro</i>, aaa. <i>querdar</i>. | |dgtxt=-ης, ἡ<br /><b class="num">• Alolema(s):</b> ép., jón. y poét. δειρή <i>Il</i>.11.26, Hes.<i>Th</i>.727, Hdt.1.51, E.<i>Hec</i>.152, Hp.<i>Mul</i>.1.38, A.R.4.127, Ach.Tat.4.19.4, Q.S.14.183, Orph.<i>A</i>.596; δείρα B.12.39; [[δειρά]] Pi.<i>O</i>.3.27, E.<i>Hipp</i>.771, <i>Io</i> 1065, <i>Fr</i>.283D., <i>AP</i> 7.493 (Antip.Sid.), Poll.2.235; [[δηρή]] D.P.<i>Au</i>.1.4; dór., lesb. [[δέρα]] Sapph.94.16, Alc.362.1, E.<i>Ba</i>.864, Simm.21.2; arcad. δέρϝα <i>Schwyzer</i> 664.14, 15, 18 (Orcómeno IV a.C.); eol. [[δέρρη]] <i>EM</i> 262.57G.<br /><b class="num">• Morfología:</b> [gen. δειρῆφι Opp.<i>C</i>.1.176; plu. gen. δεράων Call.<i>Dian</i>.92; dat. δειρῇσι <i>Od</i>.22.472]<br /><b class="num">I</b> anat. [[cuello]], [[cerviz]], [[garganta]] de pers. y dioses <i>Il</i>.3.371, 11.26, <i>h.Ven</i>.181, <i>h.Merc</i>.133, Sapph.l.c., Alc.l.c., A.<i>A</i>.329, 875, <i>Eu</i>.592, E.<i>Hipp</i>.771, <i>Hec</i>.152, <i>Io</i> 1065, <i>Fr</i>.283D., Hp.l.c., Simm.21.2, A.R.1.673, <i>AP</i> [[l.c.]], <i>IMEG</i> 62.2 (heleníst.), Ach.Tat.6.21.2, Colluth.133, τὰ ἀπὸ τῆς δειρῆς los adornos del cuello</i> Hdt.l.c., cf. X.<i>Cyr</i>.1.3.2<br /><b class="num">•</b>de animales: ref. al cuello de Escila <i>Od</i>.12.90, de un águila <i>Il</i>.12.204, <i>AP</i> 9.19 (Arch.), de un jabalí, Hes.<i>Sc</i>.391, de serpiente, Hdt.3.109, A.R.4.127, Orph.<i>A</i>.1014, <i>AP</i> 16.90, Nonn.<i>D</i>.15.82, de aves, Hdt.2.76, Theoc.18.57, de leones, Call.l.c., Nonn.<i>D</i>.11.68, 15.247, de un pez, Opp.<i>H</i>.2.274, de un caballo, Q.S.12.141, ἔκλεψε γὰρ [[αὐτοῦ]] τὴν δειρὴν ἡ φύσις pues la naturaleza le privó de cuello</i> al cocodrilo, Ach.Tat.4.19.4<br /><b class="num">•</b>p. ext. [[melena]] de un león, Ael.<i>NA</i> 17.26<br /><b class="num">•</b>de un collar en forma de serpiente bicéfala ὁρμὸς ... ἔχων διδυμάονα δειρήν Nonn.<i>D</i>.5.152.<br /><b class="num">II</b> como concepto terrestre u orográfico<br /><b class="num">1</b> [[garganta]] dicho de la entrada del Tártaro, Hes.<i>Th</i>.727.<br /><b class="num">2</b> [[ladera]], [[pendiente]] próxima a la cumbre o propiamente [[cumbre]], [[altura]], [[cresta]], [[sierra]], según otra interpretación [[collado]], [[cañada]], [[valle alto]], [[paso]] entre montañas (cf. δειράς), Μαιναλίαισιν ἐν δειραῖς en las laderas del Ménalo</i> Pi.<i>O</i>.9.59, cf. 3.27<br /><b class="num">•</b>gener. en sg. ἐν Πέλοπος ... νάσου π[ι] τυώδεϊ δείρᾳ ref. a las laderas que bajan hacia el istmo, B.l.c., εὐθυορϝίαν πὸς δερϝὰμ πὸς λόφον <i>Schwyzer</i> 664.14, cf. 15, 18, 24 (Orcómeno IV a.C.), <i>SEG</i> 11.1122.4 (Arcadia III a.C.), 13.278.6 (Acaya III a.C.), κοίλα [[δέρα]] n. de un lugar <i>IO</i> 46.30 (II a.C.), Πηλίου ἐν νιφόεντι ... δειρῇ Nic.<i>Th</i>.502, Poet.<i>de herb</i>.117, οἰνηρῇ δειρῇ κεκλιμένην πατρίδα Hermesian.7.54, cf. Hsch.s.u. [[δέρα]].<br /><b class="num">• Etimología:</b> De *<i>g<sup>u̯</sup>erH<sup>u̯</sup>3</i>- ‘[[tragar]]’, cf. en grado ø/pleno *<i>g<sup>u̯</sup>reH<sup>u̯</sup>3</i>- > ἔβρων; en pleno/ø *<i>g<sup>u̯</sup>orH<sup>u̯</sup>3</i>- > [[βορά]], lat. <i>[[uoro]]</i>, aaa. <i>querdar</i>. | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml |
Revision as of 14:00, 1 September 2022
English (LSJ)
v. δειρή.
German (Pape)
[Seite 548] ἡ, = δειρή, 1) Hals, Nacken, Aesch. Ag. 849. 1238; Eur. El. 485. – 2) Schlund, Kehle, Aesch. Ag. 320; Eur. Or. 41. – Nach Hesych. auch = δειράς, Bergrücken.
Greek (Liddell-Scott)
δέρη: ἡ, Ἀττ. ἀντὶ δειρή, τράχηλος, λαιμός, Τραγ., οἷον Αἰσχύλ. Ἀγ. 329, 875. ΙΙ. = δειράς, Ἡσύχ.
French (Bailly abrégé)
ης (ἡ) :
1 cou;
2 gorge, gosier.
Étymologie: DELG de δερϜᾱ, skr. et av. griva, cou.
Spanish (DGE)
-ης, ἡ
• Alolema(s): ép., jón. y poét. δειρή Il.11.26, Hes.Th.727, Hdt.1.51, E.Hec.152, Hp.Mul.1.38, A.R.4.127, Ach.Tat.4.19.4, Q.S.14.183, Orph.A.596; δείρα B.12.39; δειρά Pi.O.3.27, E.Hipp.771, Io 1065, Fr.283D., AP 7.493 (Antip.Sid.), Poll.2.235; δηρή D.P.Au.1.4; dór., lesb. δέρα Sapph.94.16, Alc.362.1, E.Ba.864, Simm.21.2; arcad. δέρϝα Schwyzer 664.14, 15, 18 (Orcómeno IV a.C.); eol. δέρρη EM 262.57G.
• Morfología: [gen. δειρῆφι Opp.C.1.176; plu. gen. δεράων Call.Dian.92; dat. δειρῇσι Od.22.472]
I anat. cuello, cerviz, garganta de pers. y dioses Il.3.371, 11.26, h.Ven.181, h.Merc.133, Sapph.l.c., Alc.l.c., A.A.329, 875, Eu.592, E.Hipp.771, Hec.152, Io 1065, Fr.283D., Hp.l.c., Simm.21.2, A.R.1.673, AP l.c., IMEG 62.2 (heleníst.), Ach.Tat.6.21.2, Colluth.133, τὰ ἀπὸ τῆς δειρῆς los adornos del cuello Hdt.l.c., cf. X.Cyr.1.3.2
•de animales: ref. al cuello de Escila Od.12.90, de un águila Il.12.204, AP 9.19 (Arch.), de un jabalí, Hes.Sc.391, de serpiente, Hdt.3.109, A.R.4.127, Orph.A.1014, AP 16.90, Nonn.D.15.82, de aves, Hdt.2.76, Theoc.18.57, de leones, Call.l.c., Nonn.D.11.68, 15.247, de un pez, Opp.H.2.274, de un caballo, Q.S.12.141, ἔκλεψε γὰρ αὐτοῦ τὴν δειρὴν ἡ φύσις pues la naturaleza le privó de cuello al cocodrilo, Ach.Tat.4.19.4
•p. ext. melena de un león, Ael.NA 17.26
•de un collar en forma de serpiente bicéfala ὁρμὸς ... ἔχων διδυμάονα δειρήν Nonn.D.5.152.
II como concepto terrestre u orográfico
1 garganta dicho de la entrada del Tártaro, Hes.Th.727.
2 ladera, pendiente próxima a la cumbre o propiamente cumbre, altura, cresta, sierra, según otra interpretación collado, cañada, valle alto, paso entre montañas (cf. δειράς), Μαιναλίαισιν ἐν δειραῖς en las laderas del Ménalo Pi.O.9.59, cf. 3.27
•gener. en sg. ἐν Πέλοπος ... νάσου π[ι] τυώδεϊ δείρᾳ ref. a las laderas que bajan hacia el istmo, B.l.c., εὐθυορϝίαν πὸς δερϝὰμ πὸς λόφον Schwyzer 664.14, cf. 15, 18, 24 (Orcómeno IV a.C.), SEG 11.1122.4 (Arcadia III a.C.), 13.278.6 (Acaya III a.C.), κοίλα δέρα n. de un lugar IO 46.30 (II a.C.), Πηλίου ἐν νιφόεντι ... δειρῇ Nic.Th.502, Poet.de herb.117, οἰνηρῇ δειρῇ κεκλιμένην πατρίδα Hermesian.7.54, cf. Hsch.s.u. δέρα.
• Etimología: De *gu̯erHu̯3- ‘tragar’, cf. en grado ø/pleno *gu̯reHu̯3- > ἔβρων; en pleno/ø *gu̯orHu̯3- > βορά, lat. uoro, aaa. querdar.
Greek Monolingual
δέρη, η (Α)
η δειρή, ο λαιμός.
[ΕΤΥΜΟΛ. Βλ. λ. δειρή.
Greek Monotonic
δέρη: (όχι δερά), ἡ, Αττ. αντί δειρή, λαιμός, τράχηλος, σε Τραγ.
Russian (Dvoretsky)
δέρη: дор. δέρα ἡ
1) шея Aesch., Eur.;
2) горло, глотка Aesch., Eur.
Dutch (Woordenboekgrieks.nl)
δέρη -ῆς, ἡ, Ιon. δειρή, Dor. δειρά. [~ δειράς?] hals, nek, keel:. τὰ ἀπὸ τῆς δειρῆς de halskettingen Hdt. 1.51.5. vallei, meestal plur.
Frisk Etymological English
Grammatical information: f.
Meaning: neck, throat (Il.).
Other forms: poetical innovation δείρεα pl. (Euph.; after μέλεα, μήδεα, χείλεα etc. ); also δέρις (Alciphr., H.; cf ῥάχις etc.).
Dialectal forms: δέρη Att., δειρή Ion., δερϜα Arc., δέρα (Sapph.)
Compounds: Several poet. bahuvrihi's only with -δειρος, as 1. member only δειραχθής (AP), δειροκύπελλον (Luc.), δειρόπαις (Lyc.). Epic comp. (ἀπο)δειροτομέω cut off the neck, as if from *δειρο-τόμος; s. Schwyzer 726.
Derivatives: Demin. δειράδιον (Poll.); δέραιον necklace (E.; from περιδέρ-αιον id. [Ar. etc.]), δέριον id. (Charis.); δειρητής = στρουθός (Nic. Fr. 123), δερβιστήρ (= δερϜ-) EM, δερ[ρ]ιστήρ περιδέραιον ἵππου, δερ[ρ]ιστής κυνάγχη περιαυχένιος H.; cf. βραχιονιστήρ s. βραχίων.
Origin: XX [etym. unknown]
Etymology: Beside δέρη, δειρή from PGr. δερϜα (= Arc.) one compares IIr. and BSl. words: Skt. Av. grīvā́, Russ. grī́va (orig. neck, cf. Russ. grívьna collar), Latv. grĩva mouth of a ricer, Düna-mouth. On this basis one assumes beside δερϜα < *guer-u̯ā, with which Aeol. δερα (for expected *βερα) does not agree. There is no explanation for guer-: gurī-. (Useless Szemerényi, Gnomon 43 (1971) 664). - Connection with devour (s. βιβρώσκω) is quite improbable.
Frisk Etymology German
δέρη: (att.), δειρή (ion. seit Il.), δερϝα (ark.), δερα (Sapph.)
{dérē}
Forms: Poetische Neubildung δείρεα pl. (Euph.; nach μέλεα, μήδεα, χείλεα und anderen Körperteilbezeichnungen); daneben δέρις (Alkiphr., H.; nach ῥάχις usw.). Viele poet. Bahuvrihi nur mit -δειρος, auch als 1. Glied nur δειραχθής (AP), δειροκύπελλον (Luk.), δειρόπαις (Lyk.).
Grammar: f.
Meaning: Hals, Nacken, Kehle.
Derivative: Vereinzelt belegte Ableitungen: Deminutivum δειράδιον (Poll.); δέραιον Halsband, Halskette (E., X. usw.; aus der Hypostase περιδέραιον ib. [Ar. usw.]), δέριον ib. (Charis.); δειρητής = στρουθός, "Halstier" (Nik. Fr. 123), δερβιστήρ (= δερϝ-) EM, δερ[ρ]ιστήρ· περιδέραιον ἵππου, δερ[ρ]ιστής (für -τήρ mit Latte?)· κυνάγχη περιαυχένιος H.; vgl. zu βραχιονιστήρ s. βραχίων. — Epische Zusammenbildung (ἀπο)δειροτομέω den Hals abschneiden, wie von *δειροτόμος; zum Bildungstypus Schwyzer 726.
Etymology: Neben δέρη, δειρή aus urgr. δερϝα (= ark.) steht auf dem indo-iranisch-baltisch-slavischen Gebiet ein gleichgebildetes Wort für Nacken: aind. aw. grīvā́, russ. grī́va Mähne, Bergrücken, Sandbank (urspr. Hals, vgl. russ. grívьna Halsband), lett. grĩva Flußmündung, Dünamünde, lit. ON Gryvà; vgl. zur Verbreitung Porzig Gliederung 172 und 113. Auf Grund dieser verlockenden Gleichung wird für δερϝα eine idg. Grundform *gu̯er-u̯ā (neben *gu̯rī-u̯ā) angesetzt, wozu allerdings äol. δερα (für erwartetes *βερα) nicht stimmt. Der Unterschied gu̯er-: gu̯rī- ist nicht aufgeklärt: nach Brugmann Grundr.2 2: 1, 107, Persson Beiträge 890 alter Ablaut; nach Hirt IF 31, 7 gu̯rī- Fem. eines Wurzelnomens gu̯er-; beiden Nomina wäre dann unabhängig voneinander ein u̯ā-Suffix hinzugefügt; ganz unwahrscheinlich. — Weiterer Anschluß an das idg. Wort für verschlingen (s. βιβρώσκω) ist sehr wohl möglich, s. Schulze Q. 93ff.
Page 1,367-368