ἰύζω: Difference between revisions
ῥεῖα δ' ἀρίζηλον μινύθει καὶ ἄδηλον ἀέξει, ῥεῖα δέ τ' ἰθύνει σκολιὸν καὶ ἀγήνορα κάρφει → easily he humbles the proud and raises the obscure, and easily he straightens the crooked and blasts the proud (Hesiod, Works and Days 6-8)
(5) |
(1b) |
||
Line 27: | Line 27: | ||
{{lsm | {{lsm | ||
|lsmtext='''ἰύζω:''' αόρ. αʹ <i>ἴυξα</i> ([[ἰού]]), [[φωνάζω]], [[κραυγάζω]], σε Όμηρ.· [[έπειτα]], [[κραυγάζω]], [[στενάζω]] από πόνο ή [[θλίψη]], σε Αισχύλ., Σοφ. (το <i>ῑ</i> σε Επικ. και Πίνδ.· το <i>ῐ</i> σε Σοφ.). | |lsmtext='''ἰύζω:''' αόρ. αʹ <i>ἴυξα</i> ([[ἰού]]), [[φωνάζω]], [[κραυγάζω]], σε Όμηρ.· [[έπειτα]], [[κραυγάζω]], [[στενάζω]] από πόνο ή [[θλίψη]], σε Αισχύλ., Σοφ. (το <i>ῑ</i> σε Επικ. και Πίνδ.· το <i>ῐ</i> σε Σοφ.). | ||
}} | |||
{{etym | |||
|etymtx=Grammatical information: v.<br />Meaning: <b class="b2">cry aloud, howl</b> (Il.)<br />Other forms: Aor. <b class="b3">ἰύξαι</b> (Pi. P. 4, 237). Also <b class="b3">ἀν-ιύζω</b> (Q. S.). Cf. <b class="b3">ἀβιυκτον</b> (cod. <b class="b3">-ηκτον</b>) <b class="b3">ἐφ</b>' <b class="b3">οὗ οὐκ ἐγένετο βοη ἀπολλυμένου</b> H., and <b class="b3">ἐκβιούζει θρηνεῖ μετὰ κραυγῆς</b> H. (DELG explains the F as analogy after <b class="b3">ἰάχω</b>, which seems unnecessarily complicated (s. below).<br />Derivatives: <b class="b3">ἰυγή</b> (Orac. ap. Hdt. 9, 43, S., Nic.), <b class="b3">ἰυγμός</b> (Σ 572, A., E.) [[crying]], also <b class="b3">ἰύγματα</b> pl. <b class="b2">id.</b> (A. Dict. in PSI 11, 1209, 17); <b class="b3">ἰύκτης</b> m. [[howler]], [[flutist]], only in <b class="b3">ἰύκτα</b> (Theoc. 8, 30; after <b class="b3">ἠπύτα</b>, <b class="b3">ἠχέτα</b>, Fraenkel Nom. ag. 1, 223). With secondary nasalization <b class="b3">ἰυγκτόν τορόν</b> [piercing] and <b class="b3">ἰυγγοδρομεῖν ἐκβοηθεῖν</b>. <b class="b3">Βοιωτοί</b> H. (after <b class="b3">βοηδρομεῖν</b>; false for <b class="b3">ἰυγο-</b> ?); also <b class="b3">Ίυγγίης Διόνυσος</b> H. with <b class="b3">Ίύγγιος</b> Thess. month-name; details in E. Kretschmer Glotta 18, 98.<br />Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]<br />Etymology: On <b class="b3">ἴυγξ</b> s. v. Verbalized interjection, cf. <b class="b3">ἰΰ</b> (Hdn. Gr. 1, 506; or backformation form <b class="b3">ἰύζω</b>?). Also <b class="b3">ἰού</b>, <b class="b3">ἰώ</b>, <b class="b3">ἰαῦ</b>, but these may have had another initial (s. below). S. Schwyzer-Debrunner 600. (From the interjection also <b class="b3">Ἴυος</b> surname of Dionysos (Lycaonia; cf. Robinson AmJournArch. 31, 26ff., Wahrmann Glotta 19, 161). - The forms <b class="b3">ἀβίυκτον</b> (cod. <b class="b3">-ηκτον</b>) <b class="b3">ἐφ</b><b class="b3">οὗ οὑκ ἐγένετο βοη ἀπολλυμένου</b> (cf. Latte l. c.) and <b class="b3">ἐκβιούζει θρηνεῖ μετὰ κραυγῆς</b> H., point to <b class="b3">*Ϝιύζω</b> (s. above). Cf. Schulze Kl. Schr. 335. Fur. 277. - Further W.-Hofmann s. [[iūbilō]], Pok. 514. S. also <b class="b3">ἰβύ</b> and 1. <b class="b3">αὔω</b>. - The word is typically Pre-Greek (e.g. the prenasalization; note the notation <b class="b3">-βιουζει</b> with <b class="b3">ου</b>).As Pre-Greek does not seem to know a sequence of two full vowels, I assume that it had (here initial) <b class="b2">*wy-</b>, a palatalized <b class="b2">*w</b>. See also on [[ἴυγξ]]. | |||
}} | }} |
Revision as of 02:04, 3 January 2019
English (LSJ)
aor.
A ἴυξα Pi.P.4.237:—shout, yell, in order to scare beasts, πολλὰ μάλ' ἰύζουσιν Il.17.66; οἱ δ' ἰύζοντες ἕποντο Od.15.162; later, yell from grief or pain, cry out, ἴυξεν ἀφωνήτῳ ἄχει Pi. l.c.; used by A. in lyr., only in imper., ἴυζ' ἄποτμον βοάν Pers.281, cf. 1042, Supp. 808, 872; part., ἰύζων S.Tr.787; ἰύζων ἀν' ὄρος Call.Fr.512 (perh. here = piping, cf. sq.); of bees, buzz, Q.S.1.440. (From the Interjection ἰΰ, q.v. (from ἰού acc. to EM480.6): ϝι-, cf. ἀβίυκτος, ἐκβιούζει. [ῑ Ep. and Pi.; ῐ in S.Tr.787, and prob. in A.]
Greek (Liddell-Scott)
ἰύζω: (ῡ): ἀόρ. ἴυξα Πίνδ.: - κραυγάζω, βοῶ, «χουγιάζω», πολλὰ μάλ᾿ ἰύζουσιν Ἰλ. Ρ. 66· οἱ δ᾿ ἰύζοντες ἕποντο Ὀδ. Ο. 162· ― ἐν ἀμφοτέροις τοῖς χωρίοις ἐπὶ ἀνθρώπων βοώντων πρὸς ἐκφόβησιν καὶ ἀποδίωξιν ἀγρίου θηρίου, πρβλ. Καλλ. Ἀποσπ. 507· ― βραδύτερον, κραυγάζω, βοῶ ἐκ λύπης ἢ ἄλγους, ἴυξεν ἀφωνήτῳ ἄχει Πινδ. Π. 4. 422· παρ᾿ Αἰσχύλ. μόνον κατὰ προστ., ἴυζ. ἄποτμον βοὰν Πέρσ. 280, πρβλ. 1042, Ἱκέτ. 808, 873· μετοχ. ἰύζων Σοφ. Τρ. 787. (Ἐκ τοῦ ἐπιφωνήματος ἰΰ, ὃ ἴδε). ῑ Ἐπικ. καὶ παρὰ Πινδ.· ῐ ἐν Σοφ. Τρ. 787· ι ἀβέβαιον παρ᾿ Αἰσχύλ.
French (Bailly abrégé)
f. ἰύξω, ao. ἴυξα;
pousser un cri aigu ; particul. faire retentir : τινι βοάν ESCHL sur qqn des cris lugubres ; abs. pousser des cris plaintifs, se lamenter.
Étymologie: DELG onomatopée.
English (Autenrieth)
cry out, scream with intent to scare something away, Od. 15.162 and Il. 17.66.
English (Slater)
ῑύζω
1 cry out ἴυξεν δ' ἀφωνήτῳ περ ἔμπας ἄχει δύνασιν Αἰήτας ἀγασθείς (ἴυγξεν coni. Schr.) (P. 4.237)
Greek Monolingual
ἰύζω (Α)
1. φωνάζω δυνατά για να διώξω τα ζώα («οἱ δ' ἰύζοντες ἕποντο», Ομ. Οδ.)
2. κραυγάζω από λύπη ή πόνο («ἴυξεν ἀφωνήτῳ ἄχει», Πίνδ.)
3. βουίζω.
[ΕΤΥΜΟΛ. Ρ. σχηματισμένο πιθ. από το επιφώνημα ἰύ, μολονότι θα μπορούσε να αποτελεί και υποχωρητικό παρ. του ρ. ἰύζω. Η λ. μαρτυρείται άλλοτε με μακρό ἰ- και άλλοτε με βραχύ.
ΠΑΡ. ιυγή, ίυγμα, ιυγμός, ιυκτής].
Greek Monotonic
ἰύζω: αόρ. αʹ ἴυξα (ἰού), φωνάζω, κραυγάζω, σε Όμηρ.· έπειτα, κραυγάζω, στενάζω από πόνο ή θλίψη, σε Αισχύλ., Σοφ. (το ῑ σε Επικ. και Πίνδ.· το ῐ σε Σοφ.).
Frisk Etymological English
Grammatical information: v.
Meaning: cry aloud, howl (Il.)
Other forms: Aor. ἰύξαι (Pi. P. 4, 237). Also ἀν-ιύζω (Q. S.). Cf. ἀβιυκτον (cod. -ηκτον) ἐφ' οὗ οὐκ ἐγένετο βοη ἀπολλυμένου H., and ἐκβιούζει θρηνεῖ μετὰ κραυγῆς H. (DELG explains the F as analogy after ἰάχω, which seems unnecessarily complicated (s. below).
Derivatives: ἰυγή (Orac. ap. Hdt. 9, 43, S., Nic.), ἰυγμός (Σ 572, A., E.) crying, also ἰύγματα pl. id. (A. Dict. in PSI 11, 1209, 17); ἰύκτης m. howler, flutist, only in ἰύκτα (Theoc. 8, 30; after ἠπύτα, ἠχέτα, Fraenkel Nom. ag. 1, 223). With secondary nasalization ἰυγκτόν τορόν [piercing] and ἰυγγοδρομεῖν ἐκβοηθεῖν. Βοιωτοί H. (after βοηδρομεῖν; false for ἰυγο- ?); also Ίυγγίης Διόνυσος H. with Ίύγγιος Thess. month-name; details in E. Kretschmer Glotta 18, 98.
Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]
Etymology: On ἴυγξ s. v. Verbalized interjection, cf. ἰΰ (Hdn. Gr. 1, 506; or backformation form ἰύζω?). Also ἰού, ἰώ, ἰαῦ, but these may have had another initial (s. below). S. Schwyzer-Debrunner 600. (From the interjection also Ἴυος surname of Dionysos (Lycaonia; cf. Robinson AmJournArch. 31, 26ff., Wahrmann Glotta 19, 161). - The forms ἀβίυκτον (cod. -ηκτον) ἐφοὗ οὑκ ἐγένετο βοη ἀπολλυμένου (cf. Latte l. c.) and ἐκβιούζει θρηνεῖ μετὰ κραυγῆς H., point to *Ϝιύζω (s. above). Cf. Schulze Kl. Schr. 335. Fur. 277. - Further W.-Hofmann s. iūbilō, Pok. 514. S. also ἰβύ and 1. αὔω. - The word is typically Pre-Greek (e.g. the prenasalization; note the notation -βιουζει with ου).As Pre-Greek does not seem to know a sequence of two full vowels, I assume that it had (here initial) *wy-, a palatalized *w. See also on ἴυγξ.