εἵλη

English (LSJ)

ἡ, A the sun's heat or warmth, Ar.V.772 (dub.), Fr.627, Luc. Lex.2, Alciphr.1.2, 12; cf. γέλαν (i. e. ϝέλαν) · αὐγὴν ἡλίου, Hsch. II chaff, Id. 2 τῶν ὀσπρίων ἡ καλάμη, Id.; cf. εἴλα.

German (Pape)

[Seite 728] ἡ, Sonnenwärme (vgl. ἀλέη u. ἕλη), Ar. Vesp. 771 u. Sp., wie Luc. Leziph. 2.

French (Bailly abrégé)

ης (ἡ) :
chaleur du soleil, chaleur douce.
Étymologie: DELG peu net.

Spanish (DGE)

-ης, ἡ
• Alolema(s): εἴλη Ar.Fr.636; ἕλα Pi.Fr.123.10; ἕλη Ael.Dion.ε 19; lacon. ἔλα Hsch.
calor o resplandor del sol ἢν ἐξέχῃ εἵ. κατ' ὄρθρον Ar.V.772, καὶ τῶν πρὸς εἴλην ἰχθύων ὠπτημένων Ar.Fr.636, κηρὸς ὣς δαχθεὶς ἕλᾳ como cera por el calor mordida Pi.l.c., πρὸς τὴν εἵλην θέρεσθαι Luc.Lex.2, cf. Ael.Dion.l.c., Hsch.
•fig. de Cristo πρὸς τοῦ Ἰη(σο)ῦ τῆς εἵλης ante el resplandor de Jesús Manes 11.13.
• Etimología: De Ϝhέλᾱ < *su̯el, c. prótesis ἐϝελ-; cf. anglosajón swelan, naa. schwellen ‘tostar’ y en grado ø *su̯°l- > lituan. svìlti ‘quemar’; cf. 2 ἀλέα.

Greek Monotonic

εἵλη: ἡ, η ζέστη του ήλιου ή η θερμότητα, σε Αριστοφ.

Russian (Dvoretsky)

εἵλη: ἡ солнечное тепло Arph., Luc.

Frisk Etymological English

2.
Grammatical information: f.
Meaning: warmth, heat of the sun (Ar. Ve. 772 [v. l. ἕλη], Luc.),
Other forms: (εἴλη, ἕλη), βέλα (=Ϝέλα) ἥλιος, καὶ αὑγή, ὑπὸ Λακώνων H. (idem to ἔλα); unclear γέλαν (=Ϝέλαν?) αὑγην ἡλίου, because of γελεῖν λάμπειν, ἀνθεῖν H. perh. to γελάω, γαλήνη (s. vv.), but γελοδυτία ἡλιοδυσία H. belongs to Ϝέλα.
Compounds: As 1. member in εἱλη-θερής warmed by the sun (Hp., Gal.), ἐλαθερές ἡλιοθαλπές H., rather to θέρομαι then to θέρος (s. Schwyzer 513); from there εἱληθερέω, -έομαι warm (oneself) in the sun (Hp.); εἱλι-κρινής, εἱλό-πεδον, s. vv. As 2. member in πρός-ειλος exposed to the heat of the sun, sunny (A.), εὔ-ειλος id. (Ar.), ἄ-ειλος sunless (A. Fr. 334).
Derivatives: εἰλήϊον ἐν ἡλίῳ θερμανθέν H. (false explanation of Ίλήϊον Φ 558 ?); denomin. verb ἐλᾶται ἡλιοῦται, fut. βελ[λ]άσεται ἡλιωθήσεται H. εἰληθέντες warmed in the sun, εἰλέω Eust.
Origin: IE [Indo-European] [1045] *su̯el(H)- burn, singe
Etymology: PGr. *Ϝhέλα (*hϜέλα; cf. Schwyzer 226f.), from where Ϝέλα, ἕλα beside which one assumed a form with prothetic vowel: *ἐ-Ϝhέλα > εἵλη, εἴλη, belongs as verbal noun IE *su̯elā to a verb burn slowly, singe, which is still existent in Germanic and Baltic, e. g. OE swelan, NHG schwelen (full grade), Lith. svìlti (zero grade of a disyllabic root: *su̯elH-) singe (intr.), burn without flame with many derivatives. The Greek forms present εἱλ- beside ἑλ-, which cannot be explained. From a root *su̯el- a form h₁u̯el- is hardly possible. Unless there is an unknown phonetic development, the problem cannot be solved: analogical spread of εἱλ-? From Greek also here 1. ἀλέα (ἁλ-) heat of the sun, s. v. - On more cognates further away, e. g. OHG swelzan burn, OE sweltan die, ONord. svelta hunger, die from IE *su̯eld- (also Arm. k`aɫc`), the last certainly an independent root, s. WP. 2, 531f., esp. Solmsen Unt. 248ff. - S. also ἥλιος. On ἑλάνη torch s. v.

Middle Liddell

εἵλη, ἡ,
the sun's heat or warmth, Ar.

Frisk Etymology German

εἵλη: 2.
{heílē}
Forms: (εἴλη, ἕλη), βέλα (=ϝέλα)· ἥλιος, καὶ αὐγή, ὑπὸ Λακώνων H. (ähnlich zu ἔλα); unsicher γέλαν (=ϝέλαν?)· αὐγὴν ἡλίου, wegen γελεῖν· λάμπειν, ἀνθεῖν H. vielleicht zu γελάω, γαλήνη (s. dd.), aber γελοδυτία· ἡλιοδυσία H. jedenfalls zu ϝέλα.
Grammar: f.
Meaning: ‘Sonnenwärme, -hitze’ (Ar. Ve. 772 [v. l. ἕλη], Luk., Alkiphr.),
Composita : Als Vorderglied in εἱληθερής von der Sonne gewärmt (Hp., Gal.), ἐλαθερές· ἡλιοθαλπές H., eher zu θέρομαι als zu θέρος (vgl. Schwyzer 513); davon εἱληθερέω, -έομαι ‘(sich) in der Sonne wärmen’ (Hp., Xenarch. u. a.); εἱλικρινής, εἱλόπεδον, s. dd. Als Hinterglied in πρόςειλος der Sonnenhitze ausgesetzt, sonnig (A., Eup., Thphr. u. a.), εὔειλος ib. (Ar. u. a.), ἄειλος sonnenlos (A. Fr. 334).
Derivative: Ableitungen: εἰλήϊον· ἐν ἡλίῳ θερμανθέν H. (falsche Erklärung von Ἰλήϊον Φ 558 ?); denominatives Verb ἐλᾶται· ἡλιοῦται, Fut. βελ[λ]άσεται· ἡλιωθήσεται H.
Etymology : Urgr. *ϝhέλα (*hϝέλα; vgl. Schwyzer 226f.), woraus ϝέλα, ἕλα und mit Vokalprothese *ἐϝhέλα zu εἵλη, εἴλη, gehört als Verbalnomen aus idg. *su̯elā zu einem Verb langsam verbrennen, sengen, das im Germanischen und Baltischen, z. B. ags. swelan, nhd. schwelen (Hochstufe), lit. svìlti (Tiefstufe) ‘sengen (intr.), ohne Flamme brennen’, noch lebt und dort viele Ableger gefunden hat. Aus dem Griech. gehört noch hierher 1. ἀλέα (ἁλ-) Sonnenwärme, s. d. Zu ἑλάνη Fackel s. bes. — Über weitere, entlegenere Verwandte, z. B. ahd. swelzan brennen, ags. sweltan sterben, anord. svelta hungern, sterben, s. WP. 2, 531f., wo auch Lit., bes. Solmsen Unt. 248ff. — S. auch ἥλιος.
Page 1,458-459