κραιαίνω

From LSJ
Revision as of 16:43, 24 November 2022 by Spiros (talk | contribs) (pape replacement)

Ἡ γλῶσσ' ἁμαρτάνουσα τἀληθῆ λέγει → Inesse linquae veritas lapsae solet → Die Zunge, wenn sie in die Irre geht, spricht wahr

Menander, Monostichoi, 228

French (Bailly abrégé)

seul. aux formes suiv. : impf. 3ᵉ sg. κραίαινεν ; ao. ἐκρήηνα (impér. κρήηνον, 2ᵉ pl. κρηήνατε, inf. κρηῆναι) ; pf. 3ᵉ pl. κεκράανται ; pqp. 3ᵉ pl. κεκράαντο;
épq. c. κραίνω.

English (Autenrieth)

κραίνουσι, ipf. ἐκραίαινε, aor. imp. κρήηνον, κρῆνον, inf. κρηῆναι, κρῆναι, mid. fut. inf. κρανέεσθαι (for κεκράανται, -ντο, see κεράννῦμι): accomplish, fulfil, bring to pass; fut. mid. as pass., Il. 9.626; ‘bear sway,’ Od. 8.391.

Russian (Dvoretsky)

κραιαίνω: (aor. ἐκρήηνα, imper. aor. κρήηνον - 2 л. pl. κρηήνᾰτε, inf. aor. κρηῆναι; pass.: 3 л. pl. aor. ἐκράανθεν с ρᾱ, 3 л. pl. pf. κεκράανται с ρᾱ, 3 л. pl. ppf. κεκράαντο с ρᾱ) Hom., HH, Theocr. = κραίνω.

Frisk Etymological English

Grammatical information: v.
Meaning: complete (Il.), intr. end (medic.), rule (θ 391, S., E.; Wackernagel Unt. 157).
Other forms: (v. l. κρααίνω), aor. κρηῆναι (Il.), κραᾶναι H., pass. κραανθῆναι (Theoc.), perf. 3. sg. κεκράανται (Od.), Vbaladj. ἀ-κράαν-τος (Hom.); - κραίνω (Od., medic.), fut. κρανέω, -ῶ (Emp., A., E.; ἐπι-κρανεῖ A. Ag. 1340), κρανέεσθαι (I 626, intr.), aor. κρῆναι (O 599), κρᾶναι (A., S.), pass. κρανθῆναι (Pi., trag.), perf. 3. sg. κέκρανται (trag.), ἄ-κραν-τος (Pi., trag.);
Compounds: also with ἐπι-.
Derivatives: From κραίνω : κράντωρ, -ορος ruler (E. in lyr., AP), who fulfills (Epigr. ap. Paus. 8, 52, 6), with dissimilation κάντορες οἱ κρατοῦντες H. (Lewy KZ 59, 180); κραντήρ, -ῆρος ruler (Orph.), pl. wisdom-teeth, prop. "fulfiller", scil. of the tooth-row (Arist.), sg. tusk (Nic., Lyc.); f. κράντειρα governess (APl., Orph.); on κράντωρ, -τήρ Benveniste Noms d'agent 46f.; κράντης fulfiller (Lyc.); κραντήριοι οἱ κραίνοντες, καὶ ἐπιτελοῦντες H. - Compound αὑτό-κρανος fulfilling himself, self-evident (H., EM; also A. Fr. 295f.); after H. also = κίων μονόλιθος; in the last meaning rather to κάρα head ; s. -κρανον s. κρανίον.
Origin: IE [Indo-European] [574] *ḱerh₂- head
Etymology: The variant κρααίνω will stand for *κρασαίνω, as gen. κράατος < *κράσα-τος to κάρα, κάρη head, like ὀνομαίνω to ὀνόμα-τος from ὄνομα; so a denomin. from the old n-stem. Prop. meaning (put the head on something (cf. καρανοῦν complete of κάρανον head). - Beside κρααίνω with Ionic form aorist κρηῆναι, contracted κρῆναι, to which again the younger present κραίνω (cf. φῆναι : φαίνω) with κρανέω etc. The form κραι-αίνω may have its stemsyllable κραι- from κραίνω (Leumann IF 57, 157). -Fraenkel Denom. 7, Bechtel Lex. s. v., Schwyzer 724f. and Chantraine Gramm. hom. 1, 82, (improb.1, 343 a basis *κράσαρ n.).

Frisk Etymology German

κραιαίνω: {kraiaínō}
Forms: (v. l. κρααίνω), Aor. κρηῆναι (ep. seit Il.), κραᾶναι H., Pass. κραανθῆναι (Theok.), Perf. 3. sg. κεκράανται (Od.), Vbaladj. ἀκράαντος (Hom.); — κραίνω (ep. poet. seit Od., Mediz.), Fut. κρανέω, -ῶ (Emp., A., E.; ἐπικρανεῖ A. Ag. 1340), κρανέεσθαι (Ι 626, intr.), Aor. κρῆναι (ep. seit Ο 599), κρᾶναι (A., S.), Pass. κρανθῆναι (Pi., Trag.), Perf. 3. sg. κέκρανται (Trag.), ἄκραντος (Pi., Trag.);
Grammar: v.
Meaning: vollenden, vollbringen (seit Il.), intr. enden (Mediz.), herrschen (θ 391, S., E.; Wackernagel Unt. 157).
Composita : auch mit ἐπι-,
Etymology : Von κραίνω : κράντωρ, -ορος Herrscher (E. in lyr., AP), Vollbringer (Epigr. ap. Paus. 8, 52, 6), mit Dissimilation κάντορες· οἱ κρατοῦντες H. (Lewy KZ 59, 180); κραντήρ, -ῆρος Herrscher (Orph.), pl. Weisheitszähne, eig. "Vollbringer", scil. der Zahnreihe (Arist.), sg. Fangzahn (Nik., Lyk.); f. κράντειρα Herrscherin (APl., Orph.); zu κράντωρ, -τήρ Benveniste Noms d'agent 46f.; κράντης Vollender, Zustandebringer (Lyk.); κραντήριοι· οἱ κραίνοντες, καὶ ἐπιτελοῦντες H. — Zusammenbildung αὐτόκρανος sich selbst vollendend, selbstverständlich (H., EM; auch A. Fr. 295f.); nach H. auch = κίων μονόλιθος; wenigstens in der letzgenannten Bed. wohl eher zu κάρα Kopf; s. -κρανον s. κρανίον. Die gut beglaubigte Variante κρααίνω kann für *κρασαίνω stehen und verhält sich demnach zum Gen. κράατος aus *κράσατος von κάρα, κάρη Kopf wie z.B. ὀνομαίνω zu ὀνόματος von ὄνομα; d.h. es geht als Denominativum von dem in dieser Form verbauten n-Stamm aus. Eigentliche Bedeutung somit ‘(einem Unternehmen) das Haupt aufsetzen’ (vgl. καρανοῦν vollenden von κάρανον Haupt), intr. Haupt sein. — Neben κρααίνω steht mit ionischer Lautform der Aorist κρηῆναι, kontrahiert κρῆναι, wozu wiederum das jüngere Präsens κραίνω (vgl. φῆναι : φαίνω) mit κρανέω usw. Die gewöhnliche ep. Form κραιαίνω hat wahrscheinlich ihre Stammsilbe κραι- aus κραίνω bezogen, evtl. als Ersatz eines ionischen *κρηαίνω neben κρηῆναι (Leumann IF 57, 157). —Fraenkel Denom. 7, Bechtel Lex. s. v. (nach Fick, J. Schmidt, Wackernagel, Danielsson); zustinmmed Schwyzer 724f. und Chantraine Gramm. hom. 1, 82, der immerhin (1, 343) mit Benveniste Origines 17 als Grundlage ein besonderes *κράσαρ n. achèvement ansetzt; nicht glaubhaft. — Abzulehnen Bq mit Brugmann und Danielsson: κρα(ι)αίνω und κραίνω zwei verschiedene Wörter; Ehrlich Sprachgesch. 22 f. (s. Bq), Luther Weltansicht und Geistesleben 33f., Gray Et. Celt. 6, 66, Mann Lang. 17, 16; 28, 33.
Page 2,3-4

German (Pape)

ep. gedehntκραίνω; τοῦ δ' ἐκραίαινεν ἐφετμάς Il. 5.508; aor., τόδε μοι κρήηνον ἐέλδωρ 1.504, κρηήνατε Od. 3.418, 17.242, κρηῆναι Il. 9.101; perf., χρυσῷ δ' ἐπὶ χείλεα κεκράανται Od. 15.116, χρυσῷ δ' ἐπὶ χείλεα κεκράαντο Od. 4.132.