detero

Revision as of 12:05, 19 October 2022 by Spiros (talk | contribs) (Text replacement - "(?s)({{Lewis.*?}}\n)({{.*}}\n)({{LaEn.*?}}$)" to "$3 $1$2")

Latin > English

detero deterere, detrivi, detritus V TRANS :: rub/wear/file away/down; remove, rub off/out; wear down to smooth surface
detero detero deterere, detrivi, detritus V TRANS :: thresh (grain); pound; grind; chafe; impair/lessen/weaken; detract from; prune

Latin > English (Lewis & Short)

dē-tĕro: trīvi, trītum, 3,
I v. a., to rub away, to wear away, to wear out (mostly poet. and in post-Aug. prose; not in Cic. or Caes.).
I Prop.: strataque jam volgi pedibus detrita viarum saxea, Lucr. 1, 315: a catena collum detritum cani, Phaedr. 3, 7, 16; so, vestem usu, Plin. 8, 48, 73, § 191; cf.: detrita tegmina, Tac. A. 1, 18: aurum usu, Plin. 33, 3, 19: pedes (viă longă), Tib. 1, 9, 16: frumenta, to thresh out, Col. 1, 6, 23; cf. milium, id. 6, 12, 4: scillam, id. 6, 27, 10: telephion, Plin. 27, 13, 110, § 137: calces deteris, you tread on my heels, Plaut. Merc. 5, 2, 111.—
II Trop., to diminish in force, to lessen, weaken, impair: laudes Caesaris culpă ingeni, Hor. Od. 1, 6, 12: aliquid velut usu ipso, Quint. 2, 4, 7: fulgorem, id. 10, 5, 16: si quid ardoris ac ferociae miles habuit, deteritur, etc., Tac. H. 2, 76 fin.: ab alio genere vitae detriti jam, Gell. 15, 30, 1: quantum detritum est famae, Sil. 7, 247: detrita bellis Suessa, id. 8, 399: detereret sibi multa Lucilius, would polish his verses, Hor. S. 1, 10, 69 (cf. just before, v. 65, limatior).—Absol.: nimia cura deterit magis quam emendat, Plin. Ep. 9, 35 fin.— Hence, * dētrītus, a, um, P. a., worn out, trite, hackneyed (for which in Cic. contritus): illa in agendis causis jam detrita, Quint. 8, 6, 51.

Latin > French (Gaffiot 2016)

dētĕrō,¹² trīvī, trītum, ĕre, tr.,
1 user par le frottement : strata volgi pedibus detrita Lucr. 1, 315, pavés usés par les pieds de la foule ; vestem usu Plin. 8, 191, user un vêtement || écraser, broyer, piler : herbam Plin. 27, 110, broyer de l’herbe
2 [fig.] affaiblir, diminuer : laudes Hor. O. 1, 6, 12, affaiblir des éloges ; nimia cura deterit magis quam emendat Plin. Min. Ep. 9, 35, 2, un travail trop minutieux gâte plutôt qu’il n’améliore
3 part. dētrītus, a, um, [fig.] usé, rebattu, banal : Quint. 8, 6, 51.

Latin > German (Georges)

dē-tero, trīvī, trītum, ere, abreiben, abscheuern, abreibend abnutzen, I) eig.: a) im allg.: haec (metallene usw. Gegenstände) igitur minui, cum sint detrita, videmus, Lucr.: calces deteris, du trittst mir die Fersen ab, Plaut.: cur iniusto cotidie iugo boum colla deterimus? Ps. Quint. decl.; vgl. a catena collum detritum cani, Phaedr.: deteret invalidos et via longa pedes, Tibull.: det. fores divitum, det. viduarum postes et orborum limina, v. Aufwartenden, Amm.: libentius dabo statuas quam vestem et quod usus brevis deterit, Sen.: has tabellas quondam nostris manibus detriverat usus, Prop.: quam minimum usu deteri (v. Gold), Plin.: vestis usu detrita, Plin.: detrita tegmina, Tac.: omnia vincula detrito fune cadunt, Prop. – b) als t. t. des Ackerbaues, die Hülsenfrüchte mit der Dreschwalze ausreiben, od. vom Vieh austreten lassen, ausdreschen, frumenta, Col.: in area detrita frumenta, Col.: lini semen et milium detritum, Col.: segetem nemo deterat, Vopisc. – II) übtr.: a) entfernend abreiben, abschleifen, det. sibi multa, Hor. sat. 1, 10, 69: multum inde decoquent anni, multum ratio limabit, aliquid velut usu ipso deteretur, Quint. 2, 4, 7. – b) vermindernd abreiben, Abbruch tun, schmälern, verwischen, Passiv deteri auch = schwinden, vergehen, dum pudor... vetat laudes egregii Caesaris et tuas culpā deterere ingeni, Hor. carm. 1, 6, 10 sq.: quantum detritum est famae! Sil. 7, 247: si quid ardoris ac ferociae miles habuit, popinis et comissationibus et principis imitatione deteritur, Tac. hist. 2, 76: necesse est deteratur fulgor, Quint. 10, 5, 16: nimia cura deterit magis quam emendat, Plin. ep. 9, 35, 2. – c) abnutzend abreiben, abnutzen, detrita bellis Suessa, mitgenommen, Sil. 8, 399: qui ab alio genere vitae detriti iam et retorridi ad litterarum disciplinas serius adeunt, Gell. 15, 30, 1. – d) Partiz. detritus = durch öftern Gebrauch gang u. gäbe geworden = alltäglich, gewöhnlich, illa in agendis causis iam detrita, jene in den gerichtlichen Verhandlungen schon abgedroschenen Redensarten, Quint. 8, 6, 51.