ὑγιαίνω

English (LSJ)

Thgn.255, etc.: fut.

   A -ᾰνῶ Hp.Insomn.93, Arist.Metaph.1032b18: aor. ὑγίᾱνα D.54.1, Ion. ὑγίηνα Hp.Nat.Puer. 20, Epid.2.2.4. [ῠ, but ῡ in augmented tenses, Com.Adesp.115]:—to be sound, healthy, or in health, Thgn. l.c., Scol.8, Hdt.1.153, Hp.Nat.Mul.12 (but ἐκφυγγάνει cod.C, Littré), Ar.Av.605 (anap.); opp. νοσεῖν, κάμνειν, Pl.Grg.495e, 505a; ὑγιάνας καὶ σωθείς D.54.1; part. ὑγιαίνων, = ὑγιής, δυνάμενος, Lys. 24.13; ὀφθαλμοὶὑγιαίνοντες X.Oec.10.6: of things, ὑγιαίνων καὶ τεταγμένος βίος healthy, Plu.2.5a, cf. 43b; ὄψα τῶν λιτῶν καὶ ὑ. ib.66of: generally, to be in a certain state of health, ὑ. νοσηρότερον and ὑγιεινότερον Hp.Aph. 6.2.    2 to be sound of mind, Ar.Nu.1275, Av.1214, Pl.Tht.190c, Men. Pk.220, etc.; in full, τὰς φρένας ὑ. Hdt.3.33.    3 of soundness in political or religious matters, esp. in part., τὸ ὑγιαῖνον τῆς Ἑλλάδος Id.7.157; οἱ ὑγιαίνοντες, opp. turbulent agitators, Plb.28.17.12; ὑγιαίνουσα διδασκαλία 1 Ep.Ti.1.10; ὑγιαίνουσα ἀριστοκρατία Plu.Dio 12; δόξαι περὶ θεῶν ὑ. Id.2.20f, etc.    4 ὑγίαινε, like χαῖρε, a form of taking leave, farewell, Ar.Ra.165, Ec.477; found on tombstones, CIG3706 (Cyzicus), IG14.2526, al. (Lugdunum), BMus.Inscr.1123a (inc. loc.); but σὺ δ' ὑγίαινέ μοι salutation at meeting, Achae.44, cf. Alex.297; freq. in letters, Μνησίεργος ἐπέστειλε τοῖς οἴκοι χαίρειν καὶ ὑγιαίνειν SIG1259 (Athens, iv B. C.); σεαυτοῦ ἐπιμελοῦ ἵν' ὑγιαίνῃς POxy.745.10 (i B. C./i A. D.).    II Causal, = ῦγιάζω, Dicaearch. 2.11:—Pass., f.l. in Hp.de Arte 4.5.

German (Pape)

[Seite 1170] gesund sein; Ggstz νοσεῖν, Plat. Gorg. 495 e; κάμνω, 505 a; ὑγιάνας καὶ σωθείς, Dem. 54, 1; u. übertr., bei Verstande sein, gescheidt sein, Theogn. 255; vgl. Ar. Nubb. 1257 Av. 1214 Plut. 364; τὰς φρένας ὑγιαίνειν, Her. 3, 33, vgl. τὸ ὑγιαῖνον τῆς Ἑλλάδος 7, 157; οὐχ ὑγιαίνει, ἀλλὰ ληρεῖ τε καὶ μαίνεται, Plat. Lys. 205 a, u. öfter; Pol. setzt οἱ ὑγιαίνοντες entgegen den κινηταὶ καὶ καχέκται, 28, 15, 12; ὅλως οὐδ' ὑγιαινόντων ἀνθρώπων ἐστὶ τοιαῦτα γράφειν, Dem. 23, 118; – ὑγίαινε ist wie χαῖρε eine mündliche u. schriftliche Grußformel, bes. Abends gebraucht, Thom. Mag.; u. beim Abschiede, gehab dich wohl, lebe wohl, Ar. Ran. 165 Eccl. 477.

Greek (Liddell-Scott)

ὑγιαίνω: μελλ. ᾰνῶ Ἱππ. 380. 30, Ξεν., κλπ.· ἀόρ. ὑγίᾱνα Δημ. 1256. 5, Ἰωνικ. ὑγίηνα Ἱππ. - Παθ., ἀόρ. ὑγιάνθην Ἱππ. 3. 43, κτλ. [ῠ, ἀλλὰ ῡ ἐν τοῖς μετ’ αὐξήσεως χρόνοις, Κωμικ. Ἀνώνυμ. 327]. Ὡς καὶ νῦν, εἶμαι ὑγιής, εἶμαι καλὰ εἰς τὴν ὑγείαν μου, Λατ. bene valere, Σκόλ. 13 (παρὰ τῷ Bgk. σ. 874), Ἡρόδ. 1. 153, Ἱππ. 567. 13, Ἀριστοφ. Ὄρν. 605· ἀντίθετον τῷ νοσεῖν, κάμνειν, Πλάτ. Γοργ. 495Ε, 505Α· ὑγιάνας καὶ σωθεὶς Δημ. 1256. 5· μετοχ. ὑγιαίνων, = ὑγιής, δυνάμενος, Λυσί. 169. 25· ὑγιαίνοντες ὀφθαλμοὶ Ξεν. Οἰκ. 10 6· - ἐπὶ πραγμάτων, ὑγιαίνων καὶ τεταγμένος βίος, ὑγιεινός, ὑγιής, Πλούτ. 2. 5Α, πρβλ. 43Β· ὄψα λιτὰ καὶ ὑγ. αὐτόθι 660F· - ὡσαύτως καθόλου, διατελῶ ἔν τινι καταστάσει ὑγείας, ὑγ. νοσηρότερον καὶ ὑγιεινότερον Ἱππ. Ἀφ. 1256. 2) εἶμαι ὑγιὴς τὸν νοῦν, Θέογν. 255, Ἀριστοφ. Νεφ. 1275, Ὄρν. 1214. Πλάτ., κλπ.· πλῆρες, τὰς φρένας ὑγ. Ἡρόδ. 3. 33. 3) ἐπὶ ὑγιοῦς ἢ ὀρθῆς κρίσεως ἐν πράγμασι πολιτικοῖς ἢ θρησκευτικοῖς, τὸ ὑγιαῖνον τῆς Ἑλλάδος ὁ αὐτ. 7. 157· οἱ ὑγιαίνοντες, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τοὺς στασιάζοντας καὶ ταραξίας, Πολύβ. 28. 15, 12· ὑγιαίνουσα ἀριστοκρατία Πλούτ. 2. 12· ὑγ. περὶ τοὺς θεοὺς δόξαι ὁ αὐτ., κλπ. 4) ὑγίαινε, ὡς τὸ χαῖρε, συνήθης τύπος ἀποχαιρετισμοῦ, ὡς καὶ νῦν, κοινῶς «γειά σου», Λατ. va e, Ἀριστοφ. Βάτρ. 165, Ἐκκλ. 477· συχν. ἐπὶ ἐπιταφίων πλακῶν, Συλλ. Ἐπιγρ. 3706, 5179, κ. ἀλλ. - ἀλλά, σὺ δ’ ὑγίαινέ μοι, χαιρετισμὸς ἐν συναντήσει, Ἀχαιὸς ἐν Λουκ. Ὑπὲρ τοῦ ἐν τῇ Προσαγορ. Πταίσμ. 6. ΙΙ. Μεταβατ. ἐνεργείας, = ὑγιάζω, Δικαίαρχ. σ. 30 Huds. - Παθ., Ἱππ. (ἴδε ἀνωτ.), πρβλ. ἐξυγιαίνω.

French (Bailly abrégé)

f. ὑγιανῶ, ao. ὑγίανα, pf. inus.
Pass. f. ὑγιασθήσομαι, ao. ὑγιάσθην et ὑγιάνθην, pf. inus.
1 se bien porter, être en bonne santé : ὑγίαινε portez-vous bien ! formule de salutation, surt. d’adieu ; τὸ ὑγιαῖνον HDT l’état sain, le bon état (politique ou religieux d’un pays) ; fig. avoir l’esprit sain, être dans son bon sens;
2 revenir à la santé, se rétablir.
Étymologie: ὑγιής.