Ἀνοίγω

Greek (Liddell-Scott)

Ἀνοίγω: ἐπὶ θυρῶν, κτλ., ἀναοίγεσκον μεγάλην κληῖδα, προσεπάθουν νὰ ὠθήσωσιν ὀπίσω τὸν μοχλὸν ὥστε νὰ ἀνοίξωσι [τὴν θύραν], Ἰλ. Ω. 455, πρβλ. Ξ. 168· πύλας ἀνοῖξαι Αἰσχύλ. Ἀγ. 604· θύραν Ἀριστοφ. Σφ. 768· ὡσαύτως ἄνευ τοῦ θύραν ὡς καὶ νῦν, ἐπειδὴ αὐτῷ ἀνέῳξέ τις Πλάτ. Πρωτ. 310Β, πρβλ. 314D. Ε· χηλοῦ δ’ ἀπὸ πῶμ’ ἀνέῳγεν, ἐσήκωσε τὸ σκέπασμα τοῦ κιβωτίου, Ἰλ. Π. 221· φωριαμῶν ἐπιθήματα κάλ’ ἀνέῳγεν Ω. 228· οὕτως, ἀνοίγειν σορόν, τάφον, θήκας Ἡρόδ. 1. 68, 187, κτλ.· κιβωτὸν Λυσ. 121. 5· ἀν. σήμαντρα, σημεῖα, διαθήκας, ἀνοίγω σφραγῖδας, κτλ., Ξεν. Λακ. 6. 4, Δημ. 1048. 13, κτλ.· καὶ (μεταφ.) καθαρὰν ἀνοίξαντα κλῇδα φρενῶν Εὐρ. Μήδ. 660· ἀν. οἶνον, ἀνοίγω κρασί, Θεόκρ. 14. 15· γῆρυν ἀνοίξας ἀντὶ στόμα Τρυφ. 477· ἀνοίγειν φιλήματα, φιλεῖν καὶ φιλεῖσθαι ἀνοικτοῖς χείλεσιν, Ἀχ. Τάτ. 56. 5. 2) μεταφ., ἀνοίγω, φανερώνω, ἀποκαλύπτω, «ξεσκεπάζω», ὄνομα Αἰσχύλ. Ἱκ. 321· ἔργ’ ἀναιδῆ Σοφ. Ο. Κ. 515, πρβλ. Εὐρ. Ι. Α. 326· ἀτυχίαν Μένανδ. ἐν Ἀδήλ. 128. 3) ὡς ναυτικὸς ὅρος, ἀπολ., ἐξέρχομαι εἰς τὸ ἀνοικτὸν πέλαγος, ἀπομακρύνομαι ἐντελῶς ἀπὸ τῆς ξηρᾶς, ἀνοίγω, Ξεν. Ἑλ. 1. 1, 2., 5. 13., 6. 21, οὕτω δὲ καὶ ἐν τῇ νῦν ὁμιλουμένῃ Ἑλληνικῇ· ἀλλά, ἁλὸς βαθεῖαν κέλευθον ἀνοίγων Πινδ. ΙΙ. 5. 118 σημαίνει ἀνοίγω, ἤτοι κατὰ πρῶτον δεικνύω τὴν ὁδὸν διὰ τῆς θαλάσσης· «ἀνοίγω δρόμον» λέγομεν καὶ ἡμεῖς σήμερον. ΙΙ. Παθ., ἀνοίγομαι, διαμένω ἀνοικτός, εἶμαι ἀνοικτός, ὄπισθε τῆς ἀνοιγομένης θύρης Ἡρόδ. 1. 9· ἀνεῳγμένην καταλαμβάνειν τὴν θύραν Πλάτ. Συμπ. 174D· ἕως ἀνοιχθείη τὸ δεσμωτήριον ὁ αὐτ. Φαίδων 59D· δικαστήρια ἀνοίγεται ὁ αὐτ. Πολ. 405Α· παρέξει τἀμπόρι’ ἀνεῳγμένα Ἀριστοφ. Ὄρν. 1523· λέων τὰ ἐντὸς ἀνοιχθεὶς ὅμοια πάντ’ ἔχει κυνί, ὅταν τοῦ ἀνοιχθῶσι τὰ ἐντόσθια, ἔχει κτλ., Ἀριστ. Ἱστ. Ζ. 2. 1. 3· ἔχει κόλπους δι’ ἀλλήλων ἀνοιγομένους, πρὸς ἀλλήλους, Πλουτ. Κράσσ. 4: μεταφ., θησαυρὸς ὡς ἀνοίγνυται κακῶν Εὐρ. Ἴων 923. 2) οὕτω καὶ ὁ β´ πρκμ. τῆς ἐνεργ. φων. ἀνέῳγα ἐν τῷ μεταγενεστέρῳ Ἑλληνισμῷ (ἴδε ἐν ἀρχῇ), ἀνθ’ οὗ παρὰ τοῖς δοκίμοις Ἀττ. ποιητ. καὶ πεζογρ. ἐν χρήσει εἶναι τὸ ἀνέῳγμαι ὡς ἐν Εὐρ. Ἱππ. 56, Δημ. 764. 22, πρβλ. Λοβ. Φρύνιχ. 157 κἑξ.· ἡ χρῆσις τοῦ ἀνέῳγεν ἀντὶ τοῦ ἀνέῳκται, καίπερ σκωπτομένη ὑπὸ τοῦ Λουκ. (Σολοικ. 8), ἐν τούτοις ἀπαντᾷ παρ’ αὐτῷ ἐν ἄλλοις χωρίοις, Πλοῖον 4, Ἀλεκτρ. 6.