λέχομαι: Difference between revisions
Ἀμήχανον δὲ παντὸς ἀνδρὸς ἐκμαθεῖν ψυχήν τε καὶ φρόνημα καὶ γνώμην πρὶν ἂν ἀρχαῖς τε καὶ νόμοισιν ἐντριβὴς φανῇ → It is impossible to know the spirit, thought, and mind of any man before he be versed in sovereignty and the laws
m (Text replacement - "νῡν " to "νῦν ") |
|||
| Line 11: | Line 11: | ||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=[[λέχομαι]] (Α)<br /><b>1.</b> [[ξαπλώνω]] στο [[κρεβάτι]] για να κοιμηθώ («παιδὸς ἐέργη μυῑαν, ὅθ' ἡδέι λέξεται ὕπνῳ», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[βάζω]] κάποιον στο [[κρεβάτι]] για να κοιμηθεί (α. «λέξον | |mltxt=[[λέχομαι]] (Α)<br /><b>1.</b> [[ξαπλώνω]] στο [[κρεβάτι]] για να κοιμηθώ («παιδὸς ἐέργη μυῑαν, ὅθ' ἡδέι λέξεται ὕπνῳ», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>2.</b> [[βάζω]] κάποιον στο [[κρεβάτι]] για να κοιμηθεί (α. «λέξον νῦν με τάχιστα», <b>Ομ. Ιλ.</b><br />β. «ἦτοι ἐγὼ μὲν ἔλεξα Διὸς νόον αἰγιόχοιο», <b>Ομ. Ιλ.</b>)<br /><b>3.</b> <i>([[κατά]] τον <b>Ησύχ.</b>)</i> [[κοιμάμαι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[λέχομαι]] ανάγεται στην ΙΕ [[ρίζα]] <i>legh</i>- «τίθεμαι, [[κείμαι]]», αντιστοιχεί πλήρως [[προς]] το γοτθ. <i>ligan</i> «κε'ιμαι, [[είμαι]] ξαπλωμένος» (ο γοτθ. τ. θεωρείται [[νεώτερος]] [[σχηματισμός]] του τ. <i>sitan</i> «[[κάθομαι]]») και συνδέεται με αρχ. σλαβ. <i>ležo</i>, ιρλδ. <i>laigid</i>. Ο αοριστικός τ. [[λέκτο]] <span style="color: red;"><</span> <i>λεχσ</i>-<i>το</i>. Στην [[ίδια]] [[βαθμίδα]] (<i>legh</i>-) ανάγεται και ο τ. [[λέχος]] (<b>[[πρβλ]].</b> λατ. <i>lectus</i>, τοχαρ. Α', τοχαρ. Β' <i>lake</i> «[[κλίνη]]»)<br />την ετεροιωμένη [[βαθμίδα]] (<i>logh</i>-) εμφανίζουν οι τ. [[λόχος]], [[λόχμη]]. Στη λεξιλογική [[οικογένεια]] του [[λέχομαι]] περιλαμβάνονται λ. με σημ. «κείμαικλίνη» και λ. με σημ. «[[τμήμα]] στρατού» (<b>βλ.</b> και [[λόχος]]).<br /><b><span style="color: brown;">ΠΑΡ.</span></b> [[λέκτρο]], [[λόχμη]], [[λόχος]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[λέχος]].<br /><b><span style="color: brown;">ΣΥΝΘ.</span></b> <b>αρχ.</b> [[καταλέχομαι]], [[παρακαταλέχομαι]], [[παραλέχομαι]], [[προσλέχομαι]]]. | ||
}} | }} | ||
Revision as of 09:00, 27 March 2021
English (LSJ)
A lie down, pres. only in Hsch. λέχεται (λεύχεται cod.)· κοιμᾶται, cf. Theognost.Can.139: pf. part. λελοχυῖα( = λεχὼ γενομένη) Hsch.; other tenses in Ep.: fut. λέξομαι: aor. ἐλεξάμην; also 3sg. aor. ἔλεκτο, λέκτο; imper. λέξο, λέξεο (v. infr.):—lie down, esp. to sleep, λέξεται ὕπνῳ will lie asleep, Il.4.131, cf. Od.7.319; λέξομαι εἰς εὐνήν 17.102: aor., πὰρ δ' Ἑλένη ἐλέξατο 4.305; τῷ ἔνι λεξάσθην Il. 14.350; λεξάσθων παρὰ τάφρον let them bivouac, 9.67, cf. 8.519; ἔλεκτο Od.19.50, Hes.Sc.46; λέκτο Od.4.453, al.; imper. λέξο Il.24.650, Od.10.320; λέξεο Il.9.617, Od.19.598. II causal in Act., lay asleep, lull to sleep, λέξον με Il.24.635; ἔλεξα Διὸς νόον 14.252. (Goth. ligan, Engl. lie, etc.)
Greek Monolingual
λέχομαι (Α)
1. ξαπλώνω στο κρεβάτι για να κοιμηθώ («παιδὸς ἐέργη μυῑαν, ὅθ' ἡδέι λέξεται ὕπνῳ», Ομ. Ιλ.)
2. βάζω κάποιον στο κρεβάτι για να κοιμηθεί (α. «λέξον νῦν με τάχιστα», Ομ. Ιλ.
β. «ἦτοι ἐγὼ μὲν ἔλεξα Διὸς νόον αἰγιόχοιο», Ομ. Ιλ.)
3. (κατά τον Ησύχ.) κοιμάμαι.
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. λέχομαι ανάγεται στην ΙΕ ρίζα legh- «τίθεμαι, κείμαι», αντιστοιχεί πλήρως προς το γοτθ. ligan «κε'ιμαι, είμαι ξαπλωμένος» (ο γοτθ. τ. θεωρείται νεώτερος σχηματισμός του τ. sitan «κάθομαι») και συνδέεται με αρχ. σλαβ. ležo, ιρλδ. laigid. Ο αοριστικός τ. λέκτο < λεχσ-το. Στην ίδια βαθμίδα (legh-) ανάγεται και ο τ. λέχος (πρβλ. λατ. lectus, τοχαρ. Α', τοχαρ. Β' lake «κλίνη»)
την ετεροιωμένη βαθμίδα (logh-) εμφανίζουν οι τ. λόχος, λόχμη. Στη λεξιλογική οικογένεια του λέχομαι περιλαμβάνονται λ. με σημ. «κείμαικλίνη» και λ. με σημ. «τμήμα στρατού» (βλ. και λόχος).
ΠΑΡ. λέκτρο, λόχμη, λόχος
αρχ.
λέχος.
ΣΥΝΘ. αρχ. καταλέχομαι, παρακαταλέχομαι, παραλέχομαι, προσλέχομαι].
