ξυρέω

English (LSJ)

Trag. and Att. (v. infr.); ξῠράω, Plu.2.180b, Artem.1.22 (also in pres. Med., D.S.1.84, Palaeph.32, and pres. Pass., Luc.Cyn. 14); both forms in codd. of Hdt.; cf. ξύρω: fut. -ήσω LXX De.21.12: aor. ἐξύρησα Hp.Aff.4, Hdt.5.35, etc.:—Med., fut. ξυρήσομαι LXX Ez.44.20, J.BJ2.15.1, Hsch. s.v. πριαμωθήσομαι: aor. ἐξυρησάμην LXX Nu.6.19, al., Luc.DMeretr.12.5:—Pass., fut. -ηθήσομαι LXXLe. 13.33: pf. ἐξύρημαι (v. infr.): (ξυρόν):—shave, ξυροῦντες (v.l. -ῶντες) τῶν παιδίων τὴν κεφαλήν Hdt.2.65: c. dupl. acc., ξυρήσας μιν τὰς τρίχας Id.5.35: prov. of danger or pain, ξυρεῖ γὰρ ἐν χρῷ it shaves close, 'touches the quick', S.Aj.786; ξυρεῖν ἐπιχειρεῖν λέοντα, of a dangerous undertaking, 'beard the lion', Pl.R.341c:—Med. and Pass., shave oneself or have oneself shaved, ξυρεῦνται (v.l. -ῶνται) Hdt.2.36; ἐξυρημένος ibid., Ar.Th.191; ξυρούμενον Alex.264: also c. acc., ξυρεῦνται (v.l. -ῶνται) πᾶν τὸ σῶμα they shave their whole body or have it shaved, Hdt.2.37; τὰς ὀφρύας, τὴν κεφαλήν, ib.66; ἐξυρημένος τὴν κεφαλήν with one's head shaved, Luc.Merc.Cond.1.

Greek (Liddell-Scott)

ξῠρέω: Ἡρόδ. καὶ Ἀττ.· μεταγεν. ξυράω Πλούτ. 2. 180Β, Διόδ., κτλ.· ξύρω εἶναι τρίτος τύπος, ἴδε ἐν λ., πρβλ. Λοβέκ. εἰς Σοφ. Αἴ. 786, Φρύν. 205· - μέλλ. -ήσω Ἑβδ.· ἀόρ. ἐξύρησα Ἡρόδ., κλ. - Μέσ. μέλλ. ξυρήσομαι Ἑβδ.· ἀόρ. ἐξυρησάμην Λουκ. Ἑταιρ. Διάλ. 12. 5. - Παθ., μέλλ. -ηθήσομαι Ἑβδ.· πρκμ. ἐξύρημαι, ἴδε κατωτ. (ξυρόν). Ξυρίζω, ξυρεῦντες τῶν παιδίων τὴν κεφαλὴν Ἡρόδ. 2. 65· μετὰ διπλῆς αἰτ., ξυρίσας μιν τὰς τρίχας ὁ αὐτ. 5. 35· - παροιμία ἐπὶ ἐπικινδύνων πραγμάτων, ἢ ὀξέος πόνου, ξυρεῖ γὰρ ἐν χρῷ, ξυρίζει μέχρι δέρματος, ἐγγίζει πολὺ βαθέως, Σοφ. Αἴ. 786· ξυρεῖν ἐπιχειρεῖν λέοντα, ἐπὶ ἐπικινδύνου ἐπιχειρήσεως, Πλάτ. Πολ. 341C· - Μέσ. καὶ παθ., ξυρίζω ἐμαυτόν, βάλλω τινὰ νὰ μὲ ξυρίσῃ, ξυρεῦνται Ἡρόδ. 2. 36· ἐξυρημένος αὐτόθι, Ἀριστοφ. Θεσμ. 191· ξυρουμένους Ἄλεξ. ἐν Ἀδήλ. 10· ὡσαύτως μετ’ αἰτ., ξυρεῦνται πᾶν τὸ σῶμα, ξυρίζουσιν ἢ ξυρίζονται καθ’ ὅλον τὸ σῶμα, Ἡρόδ. 2. 37· τὰς ὀφρῦς, τὴν κεφαλὴν αὐτόθι 66· ἐξυρημένος τὴν κεφαλήν, ἔχων τὴν κεφαλὴν ἐξυρημένην, Λουκ. π. τῶν ἐπὶ Μισθ. Συνόντ. 1. - Ἴδε Κόντου Κριτικὰ καὶ Γραμματικὰ ἐν τῷ περιοδικῷ «Πλάτωνι» Τόμ. Ϛ΄, σ. 14 κἑξ.

French (Bailly abrégé)

-ῶ :
f. ξυρήσω, ao. ἐξύρησα et ἔξυρα, pf. inus.
Pass. pf. ἐξύρημαι;
raser, tondre ; τὴν κεφαλήν HDT raser la tête ; τινα τὰς τρίχας HDT tondre les cheveux à qqn ; ξυρεῖ ἐν χρῷ SOPH la peau est entamée par le rasoir en parl. de périls imminents);
Pass.-Moy. ξυρέομαι, ξυροῦμαι (f. ξυρήσομαι ou ξυρηθήσομαι) se raser ou se faire raser ; ξυρεῖν τὰς ὀφρύας HDT se raser les sourcils ; ἐξυρημέναι τὰς κεφαλάς LUC femmes qui ont la tête rasée.
Étymologie: ξυρόν.

Greek Monotonic

ξῠρέω: (ξυρόν), μέλ. -ήσω, αόρ. αʹ ἐξύρησα — Παθ., παρακ. ἐξύρημαι· ξυρίζω, σε Ηρόδ.· παροιμ., λέγεται για μεγάλο κίνδυνο ή οξύ πόνο· ξυρεῖ ἐν χρῷ, ξυρίζει βαθιά μέχρι το δέρμα, αγγίζει πολύ βαθιά, σε Σοφ. — Μέσ. και Παθ., ξυρίζομαι ή βάζω κάποιον να με ξυρίσει, σε Ηρόδ.· ξυρεῦνται πᾶντὸ σῶμα, τους ξύρισαν ολόκληρο το σώμα, στον ίδ.

Russian (Dvoretsky)

ξῠρέω: поздн. тж. ξῠράω (pf. pass. ἐξύρημαι; fut. med.-pass. ξυρήσομαι и ξυρηθήσομαι) стричь, остригать или брить (τὴν κεφαλήν, τινα τὰς τρίχας Her.): ἐξυρημένος τὴν κεφαλήν Luc. со стриженной или обритой головой; ξ. ἐν χρῷ погов. Soph. брить с кожей, т. е. брать за живое, угрожать самой жизни; ξ. λέοντα погов. Plat. стричь льва, т. е. заниматься опасным делом.

Middle Liddell

ξυρόν
to shave, Hdt.: proverb. of great danger or sharp pain, ξυρεῖ ἐν χρῶι it shaves close, touches the quick, Soph.:—Mid. and Pass. to shave oneself or have oneself shaved, Hdt.; ξυρεῦνται πᾶν τὸ σῶμα they have their whole body shaved, Hdt.