βόμβυξ: Difference between revisions
ὦ θάνατε παιάν, μή μ᾽ ἀτιμάσῃς μολεῖν· μόνος γὰρ εἶ σὺ τῶν ἀνηκέστων κακῶν ἰατρός, ἄλγος δ᾽ οὐδὲν ἅπτεται νεκροῦ. → O death, the healer, reject me not, but come! For thou alone art the mediciner of ills incurable, and no pain layeth hold on the dead.
m (Text replacement - "(<b class="b2">)([\w\s'-]+)(<\/b>)" to "$2") |
m (Text replacement - "Theil" to "Teil") |
||
| (11 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 8: | Line 8: | ||
|Transliteration C=vomvyks | |Transliteration C=vomvyks | ||
|Beta Code=bo/mbuc | |Beta Code=bo/mbuc | ||
|Definition= | |Definition=βόμβῡκος, ὁ,<br><span class="bld">A</span> [[silk-worm]], [[Aristotle|Arist.]]''[[Historia Animalium|HA]]'' ap.Ath.7.352f.<br><span class="bld">b</span> [[insect]] like a [[wasp]], [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]]<br><span class="bld">2</span> [[silk garment]], Alciphr.1.39.<br><span class="bld">II</span> [[deeptoned flute]], A.''Fr.''57.3, Arist.''Aud.''800b25, Poll.4.82, Plu.2.713a.<br><span class="bld">2</span> [[cap of a flute]], Poll.4.70.<br><span class="bld">3</span> [[lowest note]] on the flute, [[Aristotle|Arist.]]''[[Metaphysics|Metaph.]]'' 1093b3:—hence Comp. [[βομβυκέστερος]], [[deeper in tone]], Nicom.''Harm.'' 11.<br><span class="bld">III</span> Lacon., = [[στάμνος]], [[Hesychius Lexicographus|Hsch.]], ''AB''1354. | ||
}} | |||
{{DGE | |||
|dgtxt=-υκος, ὁ<br /><b class="num">• Prosodia:</b> [-ῡ-]<br /><b class="num">I</b> mús.<br /><b class="num">1</b> plu. [[instrumento de viento]] hecho de madera [[flauta]] o [[albogue]] ἐν χερσὶν βόμβυκας ἔχων, τόρνου κάματον A.<i>Fr</i>.57.3, cf. Arist.<i>Aud</i>.800<sup>b</sup>25, Plu.2.713a.<br /><b class="num">2</b> tb. plu., más concr. [[cuello de la flauta]], Poll.4.70.<br /><b class="num">3</b> [[nota más grave de la escala musical]] ἀπὸ τοῦ βόμβυκος ἐπὶ τὴν ὀξυτάτην Arist.<i>Metaph</i>.1093<sup>b</sup>3 (= Pythag.B 27), cf. [[βομβυκής]].<br /><b class="num">II</b> [[entom]].<br /><b class="num">1</b> [[gusano de seda]] Hsch.<br /><b class="num">•</b>[[capullo del gusano de seda]] en una fase evolutiva dif. de [[βομβυλιός]] q.u., Plin.<i>HN</i> 11.76, 77.<br /><b class="num">2</b> [[abejorro]] Hsch.<br /><b class="num">III</b> rel. a las fibras textiles<br /><b class="num">1</b> [[tela o ropa de seda]] procedente de Arabia o Siria, Alciphr.4.14.4, Prop.2.3.15, Plin.<i>HN</i> 11.78, <i>Gloss</i>.4.313.<br /><b class="num">2</b> [[copo del algodón]] procedente de Egipto, Plin.<i>HN</i> 19.14.<br /><b class="num">IV</b> [[recipiente]] del tipo στάμνος entre los laconios, Hsch., <i>AB</i> 1354.<br /><b class="num">• Etimología:</b> Palabra viajera que viene de oriente y que prob. esté en el turco <i>pámbuk</i>, cf. πύμβαξ. | |||
}} | }} | ||
{{pape | {{pape | ||
|ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0453.png Seite 453]] υκος, ὁ, 1) Seidenraupe, Arist. bei Ath. VIII, 352 f; bei Alciphr. 1, 39 die Seide selbst. – 2) Nach Poll. 4, 70. 82 ein | |ptext=[[https://www.translatum.gr/images/pape/pape-01-0453.png Seite 453]] υκος, ὁ, 1) Seidenraupe, Arist. bei Ath. VIII, 352 f; bei Alciphr. 1, 39 die Seide selbst. – 2) Nach Poll. 4, 70. 82 ein Teil der Flöte, u. eine Art Flöte selbst, Aesch. frg. 54; vgl. Plut. Symp. 7, 8, 4, neben πολυχορδίαι, von rauschenden Blaseinstrumenten. – 3) die Luftröhre der Vögel, Arist. | ||
}} | }} | ||
{{bailly | {{bailly | ||
|btext=υκος (ὁ) :<br />insecte <i>ou</i> instrument bourdonnant ; flûte.<br />'''Étymologie:''' [[βόμβος]]. | |btext=υκος (ὁ) :<br />insecte <i>ou</i> instrument bourdonnant ; flûte.<br />'''Étymologie:''' [[βόμβος]]. | ||
}} | }} | ||
{{ | {{elru | ||
| | |elrutext='''βόμβυξ:''' ῡκος ὁ<br /><b class="num">1</b> зоол. [[шелкопряд]] Arst.;<br /><b class="num">2</b> [[гусеница шелкопряда]] Arst.;<br /><b class="num">3</b> [[свирель низкого тона]] Aesch., Plut.;<br /><b class="num">4</b> [[низкое гудение]], [[басовые ноты]] (ἐν αὐλοῖς Arst.);<br /><b class="num">5</b> (у птиц), [[трахея]] Arst. | ||
}} | |||
{{ls | |||
|lstext='''βόμβυξ''': -ῡκος, ὁ, μεταξοσκώληξ, [[εἶδος]] τοιαύτης κάμπης (πρβλ. βομβυλιὸς 1. 2), Ἀριστ. Ἱ. Ζ. παρ’ Ἀθην. 352F. 2) [[μέταξα]] ἢ μεταξοειδὴς κλωστή, Ἀλκίφρων 1. 39. ΙΙ. [[εἶδος]] αὐλοῦ, Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 55, πρβλ. Ἀριστ. Μεταφ. 13. 6, 8, Πολυδ. Δ΄, 82· ἢ [[μέρος]] αὐλοῦ, [[αὐτόθι]] 70. ― Ἐντεῦθεν [[βομβυκίας]] κάλαμος Θεόφρ. Ι. Φ. 4. 11, 3· ἴδε Chapell Hist. of Anc. Mus. σ. 268 κἑξ. παρ’ Ἀριστ. Ἀκουσμ. 11, 11, ὁ [[λάρυγξ]] τῶν πτηνῶν. ΙΙΙ. παρὰ Λάκωσι, = [[στάμνος]] Α. Β. 1354. | |||
}} | }} | ||
{{grml | {{grml | ||
|mltxt=<b>(I)</b><br />ο (AM [[βόμβυξ]], -υκος)<br />ο [[μεταξοσκώληκας]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[μετάξι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Δάνεια λ. ανατολικής προελεύσεως<br />[[πρβλ]]. οσμ. τουρκ. <i>ambuk</i> «[[βαμβάκι]]». Παράλληλα [[προς]] αυτό υπάρχει ο μσν. τ. <i>πάμβαξ</i> <span style="color: red;"><</span> περσ. <i>ambak</i>, από το οποίο προήλθε αφομοιωτικά και το [[βαμβάκι]] (<i>ον</i>) ].<br /><b>(II)</b><br />[[βόμβυξ]], ο (Α)<br /><b>1.</b> [[είδος]] αυλού με χαμηλές νότες<br /><b>2.</b> το [[λαρύγγι]] των πτηνών<br /><b>3.</b> [[είδος]] στάμνας.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[βόμβυξ]] (ΙΙ) σχηματίστηκε με [[βάση]] τη λ. [[βόμβος]] και το εκφραστικό [[επίθημα]] -<i>υκ</i>-]. | |mltxt=<b>(I)</b><br />ο (AM [[βόμβυξ]], -υκος)<br />ο [[μεταξοσκώληκας]]<br /><b>αρχ.</b><br />[[μετάξι]].<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Δάνεια λ. ανατολικής προελεύσεως<br />[[πρβλ]]. οσμ. τουρκ. <i>ambuk</i> «[[βαμβάκι]]». Παράλληλα [[προς]] αυτό υπάρχει ο μσν. τ. <i>πάμβαξ</i> <span style="color: red;"><</span> περσ. <i>ambak</i>, από το οποίο προήλθε αφομοιωτικά και το [[βαμβάκι]] (<i>ον</i>) ].<br /><b>(II)</b><br />[[βόμβυξ]], ο (Α)<br /><b>1.</b> [[είδος]] αυλού με χαμηλές νότες<br /><b>2.</b> το [[λαρύγγι]] των πτηνών<br /><b>3.</b> [[είδος]] στάμνας.<br />[<b><span style="color: brown;">ΕΤΥΜΟΛ.</span></b> Ο τ. [[βόμβυξ]] (ΙΙ) σχηματίστηκε με [[βάση]] τη λ. [[βόμβος]] και το εκφραστικό [[επίθημα]] -<i>υκ</i>-]. | ||
}} | }} | ||
{{etym | {{etym | ||
| Line 32: | Line 32: | ||
}} | }} | ||
{{FriskDe | {{FriskDe | ||
|ftr='''βόμβυξ''': -υκος<br />{bómbuks}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Seidenwurm]] (Arist., Alkiphr.).<br />'''Derivative''': Davon [[βομβύκιον]] [[Kokon des Seidenwurms]] (Arist.) und [[βομβύκινος]] (Lib., Ps.-Kallisth.).<br />'''Etymology''' : Orientalisches LW, vgl. osm. türk. ''pambuk'' [[Baumwolle]]. Daneben πάμβαξ (Suid.), [[παμβακίς]] (''AP'') [[Baumwolle]]; durch Assimilation [[βαμβάκιον]] (Suid.), [[βαμβακοειδής]] (Dsk.); zunächst aus mpers. ''pambak'' [[Baumwolle]], woraus auch arm. ''bambak'', oss. ''bämbäg'' ib.. Aus dem Iran. stammt wruss. ''bambák'' usw.; aus dem Griech. lat. ''bombȳx'' (Plin. usw.) und spätlat. ''bambax'', ''bambagium'' mit ital. ''bambagia''. Daneben ital. ''bombagio'', frz. ''bombasin'' usw. Die Quelle von russ. ''bumága'' [[Baumwolle]], [[Papier]] ist strittig; viell. aus dem Ital., s. Vasmer Russ. et. Wb. s. v., wo auch weitere Lit. — S. auch Lokotsch Et. Wb. d. europ. Wörter or. Ursprungs Nr. 1617.<br />'''Page''' 1,251 | |ftr='''βόμβυξ''': -υκος<br />{bómbuks}<br />'''Grammar''': m.<br />'''Meaning''': [[Seidenwurm]] (Arist., Alkiphr.).<br />'''Derivative''': Davon [[βομβύκιον]] [[Kokon des Seidenwurms]] (Arist.) und [[βομβύκινος]] (Lib., Ps.-Kallisth.).<br />'''Etymology''': Orientalisches LW, vgl. osm. türk. ''pambuk'' [[Baumwolle]]. Daneben πάμβαξ (Suid.), [[παμβακίς]] (''AP'') [[Baumwolle]]; durch Assimilation [[βαμβάκιον]] (Suid.), [[βαμβακοειδής]] (Dsk.); zunächst aus mpers. ''pambak'' [[Baumwolle]], woraus auch arm. ''bambak'', oss. ''bämbäg'' ib.. Aus dem Iran. stammt wruss. ''bambák'' usw.; aus dem Griech. lat. ''bombȳx'' (Plin. usw.) und spätlat. ''bambax'', ''bambagium'' mit ital. ''bambagia''. Daneben ital. ''bombagio'', frz. ''bombasin'' usw. Die Quelle von russ. ''bumága'' [[Baumwolle]], [[Papier]] ist strittig; viell. aus dem Ital., s. Vasmer Russ. et. Wb. s. v., wo auch weitere Lit. — S. auch Lokotsch Et. Wb. d. europ. Wörter or. Ursprungs Nr. 1617.<br />'''Page''' 1,251 | ||
}} | }} | ||
Latest revision as of 07:42, 10 April 2024
English (LSJ)
βόμβῡκος, ὁ,
A silk-worm, Arist.HA ap.Ath.7.352f.
b insect like a wasp, Hsch.
2 silk garment, Alciphr.1.39.
II deeptoned flute, A.Fr.57.3, Arist.Aud.800b25, Poll.4.82, Plu.2.713a.
2 cap of a flute, Poll.4.70.
3 lowest note on the flute, Arist.Metaph. 1093b3:—hence Comp. βομβυκέστερος, deeper in tone, Nicom.Harm. 11.
III Lacon., = στάμνος, Hsch., AB1354.
Spanish (DGE)
-υκος, ὁ
• Prosodia: [-ῡ-]
I mús.
1 plu. instrumento de viento hecho de madera flauta o albogue ἐν χερσὶν βόμβυκας ἔχων, τόρνου κάματον A.Fr.57.3, cf. Arist.Aud.800b25, Plu.2.713a.
2 tb. plu., más concr. cuello de la flauta, Poll.4.70.
3 nota más grave de la escala musical ἀπὸ τοῦ βόμβυκος ἐπὶ τὴν ὀξυτάτην Arist.Metaph.1093b3 (= Pythag.B 27), cf. βομβυκής.
II entom.
1 gusano de seda Hsch.
•capullo del gusano de seda en una fase evolutiva dif. de βομβυλιός q.u., Plin.HN 11.76, 77.
2 abejorro Hsch.
III rel. a las fibras textiles
1 tela o ropa de seda procedente de Arabia o Siria, Alciphr.4.14.4, Prop.2.3.15, Plin.HN 11.78, Gloss.4.313.
2 copo del algodón procedente de Egipto, Plin.HN 19.14.
IV recipiente del tipo στάμνος entre los laconios, Hsch., AB 1354.
• Etimología: Palabra viajera que viene de oriente y que prob. esté en el turco pámbuk, cf. πύμβαξ.
German (Pape)
[Seite 453] υκος, ὁ, 1) Seidenraupe, Arist. bei Ath. VIII, 352 f; bei Alciphr. 1, 39 die Seide selbst. – 2) Nach Poll. 4, 70. 82 ein Teil der Flöte, u. eine Art Flöte selbst, Aesch. frg. 54; vgl. Plut. Symp. 7, 8, 4, neben πολυχορδίαι, von rauschenden Blaseinstrumenten. – 3) die Luftröhre der Vögel, Arist.
French (Bailly abrégé)
υκος (ὁ) :
insecte ou instrument bourdonnant ; flûte.
Étymologie: βόμβος.
Russian (Dvoretsky)
βόμβυξ: ῡκος ὁ
1 зоол. шелкопряд Arst.;
2 гусеница шелкопряда Arst.;
3 свирель низкого тона Aesch., Plut.;
4 низкое гудение, басовые ноты (ἐν αὐλοῖς Arst.);
5 (у птиц), трахея Arst.
Greek (Liddell-Scott)
βόμβυξ: -ῡκος, ὁ, μεταξοσκώληξ, εἶδος τοιαύτης κάμπης (πρβλ. βομβυλιὸς 1. 2), Ἀριστ. Ἱ. Ζ. παρ’ Ἀθην. 352F. 2) μέταξα ἢ μεταξοειδὴς κλωστή, Ἀλκίφρων 1. 39. ΙΙ. εἶδος αὐλοῦ, Αἰσχύλ. Ἀποσπ. 55, πρβλ. Ἀριστ. Μεταφ. 13. 6, 8, Πολυδ. Δ΄, 82· ἢ μέρος αὐλοῦ, αὐτόθι 70. ― Ἐντεῦθεν βομβυκίας κάλαμος Θεόφρ. Ι. Φ. 4. 11, 3· ἴδε Chapell Hist. of Anc. Mus. σ. 268 κἑξ. παρ’ Ἀριστ. Ἀκουσμ. 11, 11, ὁ λάρυγξ τῶν πτηνῶν. ΙΙΙ. παρὰ Λάκωσι, = στάμνος Α. Β. 1354.
Greek Monolingual
(I)
ο (AM βόμβυξ, -υκος)
ο μεταξοσκώληκας
αρχ.
μετάξι.
[ΕΤΥΜΟΛ. Δάνεια λ. ανατολικής προελεύσεως
πρβλ. οσμ. τουρκ. ambuk «βαμβάκι». Παράλληλα προς αυτό υπάρχει ο μσν. τ. πάμβαξ < περσ. ambak, από το οποίο προήλθε αφομοιωτικά και το βαμβάκι (ον) ].
(II)
βόμβυξ, ο (Α)
1. είδος αυλού με χαμηλές νότες
2. το λαρύγγι των πτηνών
3. είδος στάμνας.
[ΕΤΥΜΟΛ. Ο τ. βόμβυξ (ΙΙ) σχηματίστηκε με βάση τη λ. βόμβος και το εκφραστικό επίθημα -υκ-].
Frisk Etymological English
-υκος
Grammatical information: m.
Meaning: silk-worm (Arist.).
Other forms: The length of the u is unknown.
Derivatives: βομβύκιον cocoon of s. (Arist.); βομβύκινος (Lib.).
Origin: PG [a word of Pre-Greek origin]
Etymology: It is now known that silk was also produced in Greece (Kos and Asia Minor) before it was introduced from the east; see Hemmerdinger, Glotta 48 (1970) 65. He cites Isidorus of Sevilla on the origin of the word: Appellatus autem hoc nomine ab eo quod evacuetur cum fila generat, et aer solus in eo remanet (Etym. VII, 5, 8); an explanation which I fail to understand. So the word will indeed be of Anatolian origin, as its structure suggests. An original *p/bamb-uk- (with suffix -uk-, probably with long u) would fit exactly the structure of Pre-Greek. Schrader-Nehring 2, 381ff., DNPauly 11, 347ff. See βαμβάκιον, βαμβακεύτριαι on cotton.
Frisk Etymology German
βόμβυξ: -υκος
{bómbuks}
Grammar: m.
Meaning: Seidenwurm (Arist., Alkiphr.).
Derivative: Davon βομβύκιον Kokon des Seidenwurms (Arist.) und βομβύκινος (Lib., Ps.-Kallisth.).
Etymology: Orientalisches LW, vgl. osm. türk. pambuk Baumwolle. Daneben πάμβαξ (Suid.), παμβακίς (AP) Baumwolle; durch Assimilation βαμβάκιον (Suid.), βαμβακοειδής (Dsk.); zunächst aus mpers. pambak Baumwolle, woraus auch arm. bambak, oss. bämbäg ib.. Aus dem Iran. stammt wruss. bambák usw.; aus dem Griech. lat. bombȳx (Plin. usw.) und spätlat. bambax, bambagium mit ital. bambagia. Daneben ital. bombagio, frz. bombasin usw. Die Quelle von russ. bumága Baumwolle, Papier ist strittig; viell. aus dem Ital., s. Vasmer Russ. et. Wb. s. v., wo auch weitere Lit. — S. auch Lokotsch Et. Wb. d. europ. Wörter or. Ursprungs Nr. 1617.
Page 1,251
